Aandelen zijn een stuk goedkoper geworden. De koers-winstverhouding van de MSCI World Index daalde de afgelopen twee jaar van 20 naar 14. Dat is goed nieuws. De oorzaak is vooral de gestegen rente. Als obligaties aantrekkelijker worden, moeten aandelen daar tegen opboksen met een lagere waardering.

Vanaf nu zal de koersontwikkeling vooral afhangen van de winsten. Maar het winstbeeld is niet erg rooskleurig, wat op zich niet erg is. Winsten gaan altijd omhoog en omlaag, dat is nu eenmaal de cyclus.

De eerste voortekenen zijn er al. Analisten passen langzamerhand hun prognoses aan. De verwachte winsten zijn nu 4% lager dan afgelopen zomer. Een nog erg bescheiden daling. Als we in het verleden in een neerwaartse winsttrend zaten, leverde dat altijd een daling van 10% tot 30% op.

De verklaringen zijn vrij logisch. Als eerste is er de zwakke groei: hoe minder economie, hoe minder winst. En volgend jaar gaat de inflatie weer dalen. Maar bedrijven krijgen dan pas de hogere lonen op hun bordje. Voor veel bedrijven vormen lonen een van de belangrijkste kostenfactoren. Dus reken maar op flink lagere winstmarges.

Bovendien zitten sommige bedrijven met hoge voorraden. Ze bestelden, toen er zoveel problemen in de leveringsketen waren, meer dan normaal. Nu zijn de magazijnen vol, maar valt de vraag terug. Dat zagen we vorige week bijvoorbeeld in de vooruitzichten van de Amerikaanse warenhuisketen Target. Bij een aantal specifieke producten zien we de eerste prijspromoties al. Het bijkomende voordeel is wel dat dit de inflatie drukt. Dit was nou precies waarom Fed-voorzitter Jerome Powell destijds zei dat de inflatie transitory was. Hij heeft dus gelijk gekregen, maar er is wel energieinflatie voor terug gekomen.

Bovenop deze winstfactoren komen nog wat kleine minpuntjes, zoals de oplopende rente en hogere belastingen. Ondanks de enorme stijging van de rente zijn de effecten voorlopig nog beperkt. De schulden zijn niet zo hoog en meestal hebben bedrijven de rente al voor langere tijd vastgezet. De hogere belastingen komen vooral bij de techbedrijven aan. Dat waren altijd notoire belastingontwijkers. Nu er een minimumbelasting wordt ingevoerd, zal dat minder makkelijk zijn.

Er is ook een lichtpuntje. De VS zijn goed voor bijna 70% van de MSCI World Index. Het eerste niet-Amerikaanse bedrijf (Nestlé) staat pas op plek 16. De dollar werd dit jaar 13% meer waard. Dat is goed voor ons, maar negatief voor Amerikaanse bedrijven. Bij een gelijke dollarkoers is deze tegenwind er volgend jaar niet meer.

Als u dus denkt dat aandelen aantrekkelijker zijn geworden door de gedaalde waarderingen, dan klopt dat. Maar die waarderingen zijn wel gebaseerd op de huidige winstverwachtingen. En daar kan komend jaar weleens een lelijke verrassing in zitten.

Over de column van Corné van Zeijl

Corné van Zeijl is analist en strateeg bij vermogensbeheerder Actiam en belegt ook privé. Reageer via corne.vanzeijl@actiam.nl. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.