Nu de meeste posten in het kabinet Schoof verdeeld lijken te zijn, is duidelijk geworden dat VVD’er Eelco Heinen de nieuwe minister van Financiën wordt. Daarmee neemt hij een bijzondere positie in het kabinet in, zegt macro-econoom Arnoud Boot. ‘Deze minister zit er steriel en doof bij in het kabinet en laat de andere ministeries onderling bepalen wat de prioriteiten zijn.’

Moet Heinen op de zakelijke portemonnee letten voordat PVV en BBB zich helemaal te buiten gaan?  

Dit is een zeer belangrijke post in het komende kabinet. Gezien de wat ongebruikelijke samenstelling, wordt de minister van Financiën waarschijnlijk nog veel belangrijker. Het is onduidelijk wat de positie van deze mensen is in het traditioneel zorgvuldige begrotingsbeleid van Nederland.

Op het moment dat je het niet eens bent met de prioriteiten van een kabinet, dan kom je automatisch uit bij de kaasschaafmethode. En dat is een recept voor ruzie. Je kunt wel zeggen dat de pijn is verdeeld, maar de beoogde minister van Financiën zal moeten teruggrijpen op de traditie van een trendmatig begrotingsbeleid.

Dat moet je even uitleggen Arnoud. 

Van een trendmatig begrotingsbeleid is in het hoofdlijnenakkoord eigenlijk geen sprake. Maar met dat beleid creëer je in betere tijden financiële ruimte, waardoor je in slechtere tijden meer kunt uitgeven. Daarmee vang je als overheid schommelingen in de economie op. In dit akkoord is er weinig ruimte. Prognoses wijzen uit dat we al heel snel het maximum van 3 procent zullen bereiken. Daar zijn niet eens tegenvallers voor nodig.

Omdat er nauwelijks ruimte is voor een zorgvuldig begrotingsbeleid, zal Eelco Heinen als minister van Financiën duidelijk moeten maken dat extra geld naar een minister al heel snel een permanent karakter krijgt. Ook wanneer het gaat om een eenmalige bijdrage. Dat daalt in, en wanneer het is ingedaald, is het er bijna niet meer uit te halen.

Hoe schadelijk is dat denk je?  

Binnen Europa staat Nederland er geweldig goed voor. We kunnen er een hele poos een flinke rommel van maken, en dan staan we er financieel nog steeds beter voor dan de rest van Europa. Het overheidstekort is nu ongeveer nul en dat is ongekend. De staatsschuld zit nu rond de 47 procent van het nationaal inkomen en ook dat is buitengewoon laag.

Maar de minister van Financiën moet vanaf het begin er alles aan doen om te voorkomen dat hij over anderhalf jaar in een onmogelijke positie terechtkomt. Eelco Heinen heeft de afgelopen jaren duidelijk gemaakt buitengewoon gevoelig te zijn voor uitgaven die zich opstapelen.

In dit versnipperde politieke landschap geeft iedereen elkaar cadeautjes om zo met elkaar te kunnen regeren. Maar dat betekent extra uitgaven. Dus hij zal heel streng moeten zijn en bedenken dat elke vinger die hij uitsteekt, wordt gezien als een hele hand. En dat is voor Nederland ongewenst.