9. Rechtvaardigheid pour La France

Parijs en recht en rechtvaardigheid, dat is een verhaal op zich, in hun ‘justice’ klinkt Vrouwe Justitia nog erg goed door. En ook ‘juste ici’, hier dus, in deze prachtige stad, zijn er onzichtbare en onderhuidse littekens van opstand en verzet. Parijs is daarvoor bij uitstek de uitgelezen plek. In de straten van deze stad heerste altijd woede en diepe haat omwille van het lot van gesneuvelden, geëxecuteerden, bannelingen of gevangenen. Vinden de Parijzenaars hun behandeling onterecht of onrechtvaardig, dan trekken ze ten strijde. Zeker ook als ze zélf verminkt, geslagen of gebroodroofd werden. Daar gaat deze aflevering over. Over het tragische lot van de familie de Camondo en over, u gelooft het nooit, een paar overtuigde anarchisten.

Om een beter zicht te krijgen op de bewegingen onder hen jaagt luitenant Nissim de Camondo zijn toestel hoger. Hij vliegt nu op 2.800 meter. Voorzien van een krachtige Renault V8-motor kan zijn verkenner, een Dorand AR1-tweezitter, tot vijfduizend meter hoog. Achter hem neemt onderluitenant Louis Desessard foto’s van de vijandelijke linies tussen Lunéville en de Duitse grens. Na de Franse nederlaag tegen de Pruisen in 1870 loopt die dwars door het departement Meurthe-et-Moselle. Steden als Metz, Thionville, Mulhouse en Colmar liggen nu in het Duitse keizerrijk. Nissim checkt zijn dashboard. Hij glimlacht. In vogelvlucht is hij slechts 300 kilometer verwijderd van zijn familie in Parijs. Tegen de gemiddelde snelheid van de Dorand zou het hem net geen twee uur kosten om zijn vader Moïse en zijn zus Béatrice in de armen te sluiten. Een blik in zijn spiegel veegt de glimlach brutaal weg. Achter hem hangen drie Duitse jagers.

Het petit-hôtel van madame Herbelin en madame Lemaire in de rue de
Monceau 31 is zeker niet het meest prestigieuze pand aan het chique parc
Monceau. Maar het heeft charme. In de kleine voortuin bloeien seringen.
Die zijn net vertrapt. Voor de charme zijn Clément Duval en zijn kompaan
hier niet gekomen. “Houd die lantaarn hoger!” Wanden vol schilderijen.
“Rozen en nog rozen, pfff.” Madeleine Lemaire, de eigenares, stelt
haar werk tentoon op de Salon de Paris, illustreert boeken van Marcel
Proust en is niet onverdienstelijk op het vlak van stillevens en bloemen.
Nutteloze rommel van petit-bourgeois. Elke dinsdag van april tot juni
houdt ze salon. Adellijke telgen en andere fripons eersteklas struikelen er
over elkaars voeten. Het verhoogt de weerzin van de mannen. Als achter
hun hielen de vlammen madame Lemaires eigendom likken, zijn al haar
juwelen en zilverwerk ‘in veiligheid gebracht’. Voor de rechter staat Duval
met opgeheven hoofd. Hij is geen dief, integendeel. Hij brengt rechtvaardigheid.
“Waarom hebt u het huis ook nog in brand gestoken?” vraagt de
rechter. “En effet, c’était inutile,” geeft de anarchist toe, “les parasites
n’y étaient pas."