In de vorige aflevering hoorden we meer over de verschillende manieren waarop gekeken wordt naar biodiversiteitsherstel in het landelijk gebied.

Rosa Boone van de Radboud Universiteit vertelde vanuit het lab hoe ze kijkt of ze met een elektronische neus kan detecteren hoe het met verschillende typen bodem gaat. 

Waar Boone in ander onderzoek ook nog naar kijkt, is het effect van bodemtransplantaties. Daar hoor je, vanuit het veld, meer over in deze aflevering.

In de vorige aflevering hoorden we meer over de verschillende manieren waarop gekeken wordt naar biodiversiteitsherstel in het landelijk gebied.
Rosa Boone van de Radboud Universiteit vertelde vanuit het lab hoe ze kijkt of ze met een <a href="https://www.bnr.nl/podcast/wetenschap-vandaag/10547651/elektronische-neus-helpt-bepalen-hoe-het-met-onze-bodem-gaat">elektronische neus kan detecteren hoe het met verschillende typen bodem gaat</a>. 
Waar Boone in ander onderzoek ook nog naar kijkt, is het effect van bodemtransplantaties. Daar hoor je, vanuit het veld, meer over in deze aflevering.

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

Wetenschap Vandaag | BNR

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

Wetenschap Vandaag | Mede mogelijk gemaakt door Brightlands

In Afdeling Wetenschap gaat Karlijn Meinders elke week langs bij onderzoekers, die al hun tijd besteden aan dat ene wetenschappelijke onderwerp, zodat wij er allemaal wat van kunnen leren. Want zeg nou eerlijk: wat weten jij en ik nou echt over luchtkwaliteit, onze genen, elektronica recyclen, water slimmer hergebruiken of het fokken van bedreigde diersoorten?

Wetenschappers leggen in dit nieuwe wetenschapsprogramma van BNR vanaf hun werkplek uit waarom ze het onderzoek doen dat ze doen en wat ze ermee hopen te bereiken. Wat voor impact zouden de oplossingen waar ze aan werken kunnen hebben? Wat is hun ultieme doel als onderzoeker? En tegen welke uitdagingen lopen ze allemaal aan?  

Is er op de universiteit een experiment of een lab te bekijken? Dan gaan we er zeker langs. En mag het, dan meldt Karlijn zich natuurlijk meteen als proefpersoon. Een wekelijks radioprogramma vol interessante weetjes en oplossingen voor kleine en grote problemen. Alles altijd vanuit verwondering. Want wat begrijpen we veel nog niet aan deze wereld en hoe mooi is het om dat te ontdekken.

Maar dat is niet alles: in deze podcastfeed kun je ook nog steeds terecht voor het dagelijkse wetenschapsnieuws. Te moeilijk om uit leggen? Dat bestaat hier niet. Alles komt voorbij in deze wetenschapsrubriek, maar dan wel lekker kort. Wat je kunt verwachten is breed: van innovatieve medicijnen tot fossiele vondsten, nieuwe planeten, ongekend dierengedrag en uitermate sensitieve sensoren.  

Geen kennis van astronomie, celbiologie, of nanotechnologie? Geen probleem. Karlijn helpt je er met alle liefde doorheen. Heb je een tip? Een mooi onderzoek waar we zeker bij langs moeten? Laat het weten: wetenschap@bnr.nl

Over de maker

Karlijn Meinders is al jaren als wetenschapsredacteur en presentator werkzaam bij BNR. Ze maakte programma's over innovatie en techniek, maar is het liefs elke dag bezig met wetenschap en de mensen achter de onderzoeken.

In Afdeling Wetenschap gaat Karlijn Meinders elke week langs bij onderzoekers, die al hun tijd besteden aan dat ene wetenschappelijke onderwerp, zodat wij er allemaal wat van kunnen leren. Want zeg nou eerlijk: wat weten jij en ik nou echt over luchtkwaliteit, onze genen, elektronica recyclen, water slimmer hergebruiken of het fokken van bedreigde diersoorten?
Wetenschappers leggen in dit nieuwe wetenschapsprogramma van BNR vanaf hun werkplek uit waarom ze het onderzoek doen dat ze doen en wat ze ermee hopen te bereiken. Wat voor impact zouden de oplossingen waar ze aan werken kunnen hebben? Wat is hun ultieme doel als onderzoeker? En tegen welke uitdagingen lopen ze allemaal aan?  
Is er op de universiteit een experiment of een lab te bekijken? Dan gaan we er zeker langs. En mag het, dan meldt Karlijn zich natuurlijk meteen als proefpersoon. Een wekelijks radioprogramma vol interessante weetjes en oplossingen voor kleine en grote problemen. Alles altijd vanuit verwondering. Want wat begrijpen we veel nog niet aan deze wereld en hoe mooi is het om dat te ontdekken.
Maar dat is niet alles: in deze podcastfeed kun je ook nog steeds terecht voor het dagelijkse wetenschapsnieuws. Te moeilijk om uit leggen? Dat bestaat hier niet. Alles komt voorbij in deze wetenschapsrubriek, maar dan wel lekker kort. Wat je kunt verwachten is breed: van innovatieve medicijnen tot fossiele vondsten, nieuwe planeten, ongekend dierengedrag en uitermate sensitieve sensoren.  
Geen kennis van astronomie, celbiologie, of nanotechnologie? Geen probleem. Karlijn helpt je er met alle liefde doorheen. Heb je een tip? Een mooi onderzoek waar we zeker bij langs moeten? Laat het weten: <a href="mailto:wetenschap@bnr.nl">wetenschap@bnr.nl</a>
Over de maker
Karlijn Meinders is al jaren als wetenschapsredacteur en presentator werkzaam bij BNR. Ze maakte programma's over innovatie en techniek, maar is het liefs elke dag bezig met wetenschap en de mensen achter de onderzoeken.

Afdeling Wetenschap

Wetenschap Vandaag

Kunnen bodemtransplantaties zorgen voor gezondere grond?

Inmiddels is de AI-spraaktechniek zo ver, dat we het verschil met een echte mensenstem nog maar slecht kunnen horen. Toch lijken onze hersenen nog wel een verschil op te merken, suggereert nieuw onderzoek.

43 mensen luisterden naar zowel AI-stemmen als menselijke stemmen. Ze moesten detecteren welke spraakfragmenten echt waren en welke niet, terwijl hun hersenactiviteit werd bestudeerd.  

In maar ongeveer de helft van de gevallen hadden ze het goed. Geen beste score. De onderzoekers zagen ook dat als een stem neutraal klonk, het eerder als AI werd gehoord. Zeker wanneer het een vrouw was. Dit heeft ongetwijfeld iets te maken met onze ervaringen met Siri en Alexa. Als een stem vrolijk klonk, werd deze dan weer eerder als menselijk beoordeeld.  

De deelnemers waren even slecht in het identificeren van AI-stemmen als mensenstemmen, maar werd gekeken naar hersenactiviteit dan was er wél een verschil te zien. Menselijke stemmen zorgden voor een sterkere reactie in het geheugen- en empathiegebied in het brein. AI-stemmen zorgden dan weer voor meer activiteit in gebieden die gelinkt zijn aan het detecteren van fouten en het behouden van aandacht.

Het was een klein onderzoek, maar toch zijn het interessante resultaten. We kunnen het slecht, de toon van de stem is daarbij behoorlijk sturend, maar onze hersenen lijken toch een verschil op te merken.  

In vervolgonderzoek willen ze onder andere gaan kijken of eigenschappen van de persoon die luistert, van invloed zijn op hoe goed diegene AI-stemmen van echt kan onderscheiden.

Lees hier meer over het onderzoek: Our brains respond differently to human and AI-generated speech, but we still struggle to tell them apart

Inmiddels is de AI-spraaktechniek zo ver, dat we het verschil met een echte mensenstem nog maar slecht kunnen horen. Toch lijken onze hersenen nog wel een verschil op te merken, suggereert nieuw onderzoek.
43 mensen luisterden naar zowel AI-stemmen als menselijke stemmen. Ze moesten detecteren welke spraakfragmenten echt waren en welke niet, terwijl hun hersenactiviteit werd bestudeerd.  
In maar ongeveer de helft van de gevallen hadden ze het goed. Geen beste score. De onderzoekers zagen ook dat als een stem neutraal klonk, het eerder als AI werd gehoord. Zeker wanneer het een vrouw was. Dit heeft ongetwijfeld iets te maken met onze ervaringen met Siri en Alexa. Als een stem vrolijk klonk, werd deze dan weer eerder als menselijk beoordeeld.  
De deelnemers waren even slecht in het identificeren van AI-stemmen als mensenstemmen, maar werd gekeken naar hersenactiviteit dan was er wél een verschil te zien. Menselijke stemmen zorgden voor een sterkere reactie in het geheugen- en empathiegebied in het brein. AI-stemmen zorgden dan weer voor meer activiteit in gebieden die gelinkt zijn aan het detecteren van fouten en het behouden van aandacht.
Het was een klein onderzoek, maar toch zijn het interessante resultaten. We kunnen het slecht, de toon van de stem is daarbij behoorlijk sturend, maar onze hersenen lijken toch een verschil op te merken.  
In vervolgonderzoek willen ze onder andere gaan kijken of eigenschappen van de persoon die luistert, van invloed zijn op hoe goed diegene AI-stemmen van echt kan onderscheiden.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.eurekalert.org/news-releases/1048879">Our brains respond differently to human and AI-generated speech, but we still struggle to tell them apart</a>

AI-stem of mens? We horen het slecht, maar ons brein reageert wel anders.

Onderzoekers hebben in muizen ontdekt dat specifieke sensorische zenuwcellen op de clitoris en penis verantwoordelijk zijn voor het detecteren van vibraties. Dat zorgt er vervolgens voor dat deze cellen geactiveerd worden en er zoiets als een erectie kan ontstaan.

De hoop is dat met de nieuwe kennis mensen met erectieproblemen, vaginale pijn, maar ook functieverlies door verlamming in de toekomst beter geholpen kunnen worden.

De specifieke cellen, die bestaan uit zenuwuiteinden, strak opgerold in kleine balletjes, zitten net onder de huid en werden al zo'n 150 jaar geleden ontdekt. Hun structuur lijkt veel op die van cellen in onze vingers en handen. Ook die reageren op vibraties, wanneer we bijvoorbeeld een bepaald oppervlak aanraken.

Maar hoe deze cellen in genitaliën werken en welke rol ze spelen bij seks, dat was minder goed bekend.

Nu hebben ze bij muizen verschillende ontdekkingen gedaan over de werking van de cellen. Zo hebben ze onderzocht welke frequentie voor activatie van de cellen zorgt: tussen de 40 en 80 hertz. Iets wat ze overigens in de seksspeeltjes-industrie al ver voor deze experimenten hadden ontdekt.

Ze konden zien dat hoewel een penis en clitoris ongeveer evenveel van deze cellen hebben, ze 15 keer geconcentreerder zijn in de clitoris. En ze ontdekten dat deze specifieke cellen zich pas vlak voor de dieren volwassen worden vormen

Zonder de cellen was er geen voortplanting mogelijk, werd ook duidelijk uit de experimenten, wat suggereert dat ze ook bij seks een belangrijke rol spelen.

De zenuwcellen blijken ook op een specifieke plek verbonden te zijn met de rest van het zenuwstelsel. Zelfs zonder verbinding met het brein, zorgde de stimulatie van dit gebied voor activatie van de cellen. Ook een interessante vondst.

Wat er precies in de hersenen gebeurt, of onderweg naar de hersenen, wanneer de cellen in normale omstandigheden geactiveerd worden, daar willen ze in vervolgonderzoek nog naar kijken.

Net als naar: of de werking en gevoeligheid van de cellen afneemt bij veroudering. En wat de invloed van hormonen op het functioneren van de cellen is.

Lees hier meer over het onderzoek: Sensory secrets of penis and clitoris unlocked after more than 150 years

Onderzoekers hebben in muizen ontdekt dat specifieke sensorische zenuwcellen op de clitoris en penis verantwoordelijk zijn voor het detecteren van vibraties. Dat zorgt er vervolgens voor dat deze cellen geactiveerd worden en er zoiets als een erectie kan ontstaan.
De hoop is dat met de nieuwe kennis mensen met erectieproblemen, vaginale pijn, maar ook functieverlies door verlamming in de toekomst beter geholpen kunnen worden.
De specifieke cellen, die bestaan uit zenuwuiteinden, strak opgerold in kleine balletjes, zitten net onder de huid en werden al zo'n 150 jaar geleden ontdekt. Hun structuur lijkt veel op die van cellen in onze vingers en handen. Ook die reageren op vibraties, wanneer we bijvoorbeeld een bepaald oppervlak aanraken.
Maar hoe deze cellen in genitaliën werken en welke rol ze spelen bij seks, dat was minder goed bekend.
Nu hebben ze bij muizen verschillende ontdekkingen gedaan over de werking van de cellen. Zo hebben ze onderzocht welke frequentie voor activatie van de cellen zorgt: tussen de 40 en 80 hertz. Iets wat ze overigens in de seksspeeltjes-industrie al ver voor deze experimenten hadden ontdekt.
Ze konden zien dat hoewel een penis en clitoris ongeveer evenveel van deze cellen hebben, ze 15 keer geconcentreerder zijn in de clitoris. En ze ontdekten dat deze specifieke cellen zich pas vlak voor de dieren volwassen worden vormen
Zonder de cellen was er geen voortplanting mogelijk, werd ook duidelijk uit de experimenten, wat suggereert dat ze ook bij seks een belangrijke rol spelen.
De zenuwcellen blijken ook op een specifieke plek verbonden te zijn met de rest van het zenuwstelsel. Zelfs zonder verbinding met het brein, zorgde de stimulatie van dit gebied voor activatie van de cellen. Ook een interessante vondst.
Wat er precies in de hersenen gebeurt, of onderweg naar de hersenen, wanneer de cellen in normale omstandigheden geactiveerd worden, daar willen ze in vervolgonderzoek nog naar kijken.
Net als naar: of de werking en gevoeligheid van de cellen afneemt bij veroudering. En wat de invloed van hormonen op het functioneren van de cellen is.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.nature.com/articles/d41586-024-02058-5">Sensory secrets of penis and clitoris unlocked after more than 150 years</a>

Hoe seksorganen met speciale neuronen vibraties detecteren

Afhankelijk van het bodemtype, kunnen planten zichzelf zo aanpassen dat ze specifiek voor die ondergrond optimaal ingesteld zijn om zoveel mogelijk voedingsstoffen binnen te krijgen.

Dat zorgt ervoor dat één plantensoort er op een andere plek weer net anders uit kan zien en ook net anders kan werken. Uiteindelijk kan dit zelfs zorgen voor een hele nieuwe soort.

Kennis over hoe planten die veranderingen ondergaan is ook weer interessant voor de landbouw. En dus voerden Zwitserse wetenschappers een experiment van twee jaar uit, waarin zo'n 800 planten 10 generaties lang groeiden in verschillende bodemtypes.

Ze vroegen zich af of het uitmaakte of de planten voor bestuiving afhankelijk waren van hommels, of van mensen. En of de aanwezigheid van bladluizen van invloed was op hoe goed de planten zich konden aanpassen.

Wat ze zagen was dat planten die interactie hadden met hommels en die zichzelf moesten verdedigen tegen de bladluizen, zich het best konden aanpassen aan de verschillende typen grond.

Het ontbreken van deze interacties met andere organismen, doordat we voor een andere aanpak kiezen, of doordat het aantal insecten afneemt, heeft dus een effect op het aanpassingsvermogen van deze planten. En dat is belangrijke kennis voor de toekomst.

Lees hier meer over het onderzoek: Interaction with insects accelerates plant evolution

Afhankelijk van het bodemtype, kunnen planten zichzelf zo aanpassen dat ze specifiek voor die ondergrond optimaal ingesteld zijn om zoveel mogelijk voedingsstoffen binnen te krijgen.
Dat zorgt ervoor dat één plantensoort er op een andere plek weer net anders uit kan zien en ook net anders kan werken. Uiteindelijk kan dit zelfs zorgen voor een hele nieuwe soort.
Kennis over hoe planten die veranderingen ondergaan is ook weer interessant voor de landbouw. En dus voerden Zwitserse wetenschappers een experiment van twee jaar uit, waarin zo'n 800 planten 10 generaties lang groeiden in verschillende bodemtypes.
Ze vroegen zich af of het uitmaakte of de planten voor bestuiving afhankelijk waren van hommels, of van mensen. En of de aanwezigheid van bladluizen van invloed was op hoe goed de planten zich konden aanpassen.
Wat ze zagen was dat planten die interactie hadden met hommels en die zichzelf moesten verdedigen tegen de bladluizen, zich het best konden aanpassen aan de verschillende typen grond.
Het ontbreken van deze interacties met andere organismen, doordat we voor een andere aanpak kiezen, of doordat het aantal insecten afneemt, heeft dus een effect op het aanpassingsvermogen van deze planten. En dat is belangrijke kennis voor de toekomst.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.eurekalert.org/news-releases/1048719">Interaction with insects accelerates plant evolution</a>

Kunnen bodemtransplantaties zorgen voor gezondere grond?

In 2 playlist(s)

Wetenschap Vandaag

Social links

Follow podcast

Recent clips