Een Afrikaanse vissoort maakt als enige gewervelde diersoort spermacellen zonder staart. Onderzoekers zoeken momenteel uit wat ze hier evolutionair gezien aan hebben en welke genen erbij betrokken zijn. Onder ander omdat er een interessante link zou zijn met slecht functionerende trilhaartjes in de mens. 

Lees hier meer over het onderzoek: Shocking implications of electric fishes’ tailless sperm. Meer informatie over PCD vind je hier: Primaire Ciliaire Dyskinesie (PCD).

Een Afrikaanse vissoort maakt als enige gewervelde diersoort spermacellen zonder staart. Onderzoekers zoeken momenteel uit wat ze hier evolutionair gezien aan hebben en welke genen erbij betrokken zijn. Onder ander omdat er een interessante link zou zijn met slecht functionerende trilhaartjes in de mens. 
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://natsci.msu.edu/news/2023-04-shocking-implications-of-electric-fishes-tailless-sperm.aspx">Shocking implications of electric fishes’ tailless sperm</a>. Meer informatie over PCD vind je hier: <a href="https://www.longfonds.nl/longziekten/pcd">Primaire Ciliaire Dyskinesie (PCD)</a>.

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

Wetenschap Vandaag | BNR

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

Wetenschap Vandaag | Mede mogelijk gemaakt door Brightlands

BNR: Wetenschap Vandaag

Wetenschap Vandaag

De link tussen staartloze spermacellen en de trilhaartjes in onze longen

Onder leiding van Leidse sterrenkundigen is het een internationaal team van onderzoekers gelukt om met een nieuwe kalibratietechniek de verstoringen van de aardatmosfeer te omzeilen. 

Daarmee wordt het mogelijk om bijvoorbeeld uitbarstende zwarte gaten beter te bestuderen. Met de nieuwe techniek lukte het ze namelijk om scherpe radiokaarten op lage frequenties te maken. Dit werd altijd gezien als onmogelijk, omdat deze frequenties worden verstoord door de ionosfeer op zo'n 80 kilometer boven de aarde. 

Dit hebben de onderzoekers nu dus weten te omzeilen. Met de nieuwe methode brachten ze al plasma's van oude uitbarstingen van zwarte gaten in beeld. Mogelijk is de techniek ook geschikt om exoplaneten te vinden die om kleine sterren draaien.   

Voor het onderzoek werd de LOFAR-telescoop in Drenthe gebruikt, op dit moment één van de beste radiotelescopen ter wereld voor lage frequenties. Meer data worden op het moment nog geanalyseerd. Uiteindelijk hopen ze de hele noordelijke hemel in kaart te kunnen brengen op deze lage frequenties.

Lees hier meer over het onderzoek: Radio-astronomen omzeilen storende aardatmosfeer met nieuwe kalibratietechniek

Onder leiding van Leidse sterrenkundigen is het een internationaal team van onderzoekers gelukt om met een nieuwe kalibratietechniek de verstoringen van de aardatmosfeer te omzeilen. 
Daarmee wordt het mogelijk om bijvoorbeeld uitbarstende zwarte gaten beter te bestuderen. Met de nieuwe techniek lukte het ze namelijk om scherpe radiokaarten op lage frequenties te maken. Dit werd altijd gezien als onmogelijk, omdat deze frequenties worden verstoord door de ionosfeer op zo'n 80 kilometer boven de aarde. 
Dit hebben de onderzoekers nu dus weten te omzeilen. Met de nieuwe methode brachten ze al plasma's van oude uitbarstingen van zwarte gaten in beeld. Mogelijk is de techniek ook geschikt om exoplaneten te vinden die om kleine sterren draaien.   
Voor het onderzoek werd de LOFAR-telescoop in Drenthe gebruikt, op dit moment één van de beste radiotelescopen ter wereld voor lage frequenties. Meer data worden op het moment nog geanalyseerd. Uiteindelijk hopen ze de hele noordelijke hemel in kaart te kunnen brengen op deze lage frequenties.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.astronomie.nl/nieuws/radio-astronomen-omzeilen-storende-aardatmosfeer-met-nieuwe-kalibratietechniek-4119">Radio-astronomen omzeilen storende aardatmosfeer met nieuwe kalibratietechniek</a>

Astronomen weten storende aardatmosfeer te omzeilen met nieuwe techniek

Er zijn verschillende golven geweest in de geschiedenis van onze planeet waarin het leven op aarde ineens complexer en gevarieerder werd. Maar wat daar precies voor heeft gezorgd dat weten onderzoekers nog niet zo goed als ze zouden willen. 

Nou is het in veel gevallen waarschijnlijk een combinatie van meerdere factoren geweest. Maar voor een specifiek tijdsblokje, namelijk tussen 591 en 565 miljoen jaar geleden, denken onderzoekers dat het weleens grotendeels door een dip in de kracht van het magnetisch veld van de aarde zou hebben kunnen komen. 

Die dip van het magnetisch veld, ging namelijk gelijk op met een toename van zuurstof in de atmosfeer en oceanen, zeggen de wetenschappers. En dat laatste zorgde waarschijnlijk voor veel complexere organismen in die periode. 

Ze ontdekten dit door mineralen uit de aardkorst te bestuderen, die uit een 591 miljoen jaar oude rotsformatie in Brazilië waren gehaald. De kristallen die ze hebben bestudeerd bevatten hele kleine magnetische mineralen en daaraan kunnen we zelfs nu nog zien hoe krachtig het magnetisch veld miljoenen jaren geleden was.  

De mineralen lieten zien dat 591 miljoen jaar geleden het magnetisch veld zo'n 30 keer minder sterk was dan het huidige magnetische veld en dat van een paar duizend jaar geleden.  

Deze zwakte moet zo'n 26 miljoen jaar hebben aangehouden. Precies de periode waarin de hoeveelheid zuurstof aanzienlijk toenam.  

Wat de onderzoekers denken dat er is gebeurd: door het slappere magnetische veld kon er meer waterstof ontsnappen uit de atmosfeer, wat zorgde voor een hoger percentage zuurstof. En uiteindelijk dus mogelijk voor een heleboel veel complexere planten- en diersoorten.

Lees hier meer over het onderzoek: Evolution: Weak magnetic field may have supported diversification of life on Earth

Er zijn verschillende golven geweest in de geschiedenis van onze planeet waarin het leven op aarde ineens complexer en gevarieerder werd. Maar wat daar precies voor heeft gezorgd dat weten onderzoekers nog niet zo goed als ze zouden willen. 
Nou is het in veel gevallen waarschijnlijk een combinatie van meerdere factoren geweest. Maar voor een specifiek tijdsblokje, namelijk tussen 591 en 565 miljoen jaar geleden, denken onderzoekers dat het weleens grotendeels door een dip in de kracht van het magnetisch veld van de aarde zou hebben kunnen komen. 
Die dip van het magnetisch veld, ging namelijk gelijk op met een toename van zuurstof in de atmosfeer en oceanen, zeggen de wetenschappers. En dat laatste zorgde waarschijnlijk voor veel complexere organismen in die periode. 
Ze ontdekten dit door mineralen uit de aardkorst te bestuderen, die uit een 591 miljoen jaar oude rotsformatie in Brazilië waren gehaald. De kristallen die ze hebben bestudeerd bevatten hele kleine magnetische mineralen en daaraan kunnen we zelfs nu nog zien hoe krachtig het magnetisch veld miljoenen jaren geleden was.  
De mineralen lieten zien dat 591 miljoen jaar geleden het magnetisch veld zo'n 30 keer minder sterk was dan het huidige magnetische veld en dat van een paar duizend jaar geleden.  
Deze zwakte moet zo'n 26 miljoen jaar hebben aangehouden. Precies de periode waarin de hoeveelheid zuurstof aanzienlijk toenam.  
Wat de onderzoekers denken dat er is gebeurd: door het slappere magnetische veld kon er meer waterstof ontsnappen uit de atmosfeer, wat zorgde voor een hoger percentage zuurstof. En uiteindelijk dus mogelijk voor een heleboel veel complexere planten- en diersoorten.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.eurekalert.org/news-releases/1042908">Evolution: Weak magnetic field may have supported diversification of life on Earth</a>

Werd het leven op aarde diverser door dip in magnetisch veld?

Exoplaneet WASP-43b is qua grootte en massa vergelijkbaar met Jupiter, maar lijkt absoluut niet op de bekende gasreus.  

De planeet draait extreem dicht om zijn ster, wat ervoor zorgt dat het op de ene kant permanent dag is en op de andere kant permanent nacht. Een jaar op de planeet, dus de tijd waarin de planeet een keer rond de ster draait, duurt daarom maar zo'n 19,5 uur. 

Dat maakt het dan wel weer makkelijker om de planeet een heel jaar lang te bestuderen. Al heb je dan nog altijd extreem goede instrumenten nodig. En die zitten onder andere op de James Webb Telescoop.  

Daarmee is het nu gelukt om ook de donkere nachtkant van de planeet goed te bekijken en een temperatuurkaart van de hele planeet te maken. Ook de chemische samenstelling van de atmosfeer is gemeten. Er blijkt zowel aan de dagkant als aan de nachtkant waterdamp in de atmosfeer te zitten.  

Nou was al bekend dat er aan de dagkant van de planeet geen methaan kan voorkomen. Het is daar simpelweg te heet. Maar uit de nieuwe metingen blijkt dat er ook geen methaan aan de nachtkant zit. En dat was een grote verrassing voor de onderzoekers. De nachtkant is met 600 graden in theorie koel genoeg voor de productie van methaan. 

De onderzoekers denken dat extreme winden met snelheden tot 7.500 kilometer per uur de reden zijn dat er geen detecteerbare hoeveelheden methaan kunnen vormen. 

Het is voor het eerst dat wetenschappers zo duidelijk de temperatuur en samenstelling van de atmosfeer van een exoplaneet in kaart hebben gebracht. In de toekomst willen ze dat met meer exoplaneten doen.

Lees hier meer over het onderzoek: Verrassing: geen methaan aan nachtkant exoplaneet WASP-43b

Exoplaneet WASP-43b is qua grootte en massa vergelijkbaar met Jupiter, maar lijkt absoluut niet op de bekende gasreus.  
De planeet draait extreem dicht om zijn ster, wat ervoor zorgt dat het op de ene kant permanent dag is en op de andere kant permanent nacht. Een jaar op de planeet, dus de tijd waarin de planeet een keer rond de ster draait, duurt daarom maar zo'n 19,5 uur. 
Dat maakt het dan wel weer makkelijker om de planeet een heel jaar lang te bestuderen. Al heb je dan nog altijd extreem goede instrumenten nodig. En die zitten onder andere op de James Webb Telescoop.  
Daarmee is het nu gelukt om ook de donkere nachtkant van de planeet goed te bekijken en een temperatuurkaart van de hele planeet te maken. Ook de chemische samenstelling van de atmosfeer is gemeten. Er blijkt zowel aan de dagkant als aan de nachtkant waterdamp in de atmosfeer te zitten.  
Nou was al bekend dat er aan de dagkant van de planeet geen methaan kan voorkomen. Het is daar simpelweg te heet. Maar uit de nieuwe metingen blijkt dat er ook geen methaan aan de nachtkant zit. En dat was een grote verrassing voor de onderzoekers. De nachtkant is met 600 graden in theorie koel genoeg voor de productie van methaan. 
De onderzoekers denken dat extreme winden met snelheden tot 7.500 kilometer per uur de reden zijn dat er geen detecteerbare hoeveelheden methaan kunnen vormen. 
Het is voor het eerst dat wetenschappers zo duidelijk de temperatuur en samenstelling van de atmosfeer van een exoplaneet in kaart hebben gebracht. In de toekomst willen ze dat met meer exoplaneten doen.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.astronomie.nl/nieuws/verrassing-geen-methaan-aan-nachtkant-exoplaneet-wasp-43b-4111">Verrassing: geen methaan aan nachtkant exoplaneet WASP-43b</a>

De link tussen staartloze spermacellen en de trilhaartjes in onze longen

In 1 playlist(s)

Wetenschap Vandaag

Social links

Follow podcast

Recent clips