In de vorige aflevering hoorden we hoe onderzoekers onder andere ammoniak proberen terug te winnen uit waterreststromen. Lot van der Graaf, van de TU Delft, kijkt in haar onderzoek weer naar een heel ander soort reststroom en een andere techniek.

Ze bestudeert hoe bacteriën ingezet kunnen worden om metalen terug te winnen uit afvalwater dat afkomstig is uit de mijnbouw. Dat kan belangrijke grondstoffen opleveren, maar gaat ook vervuiling tegen. 

In de vorige aflevering hoorden we hoe onderzoekers onder andere ammoniak proberen terug te winnen uit waterreststromen. Lot van der Graaf, van de TU Delft, kijkt in haar onderzoek weer naar een heel ander soort reststroom en een andere techniek.
Ze bestudeert hoe bacteriën ingezet kunnen worden om metalen terug te winnen uit afvalwater dat afkomstig is uit de mijnbouw. Dat kan belangrijke grondstoffen opleveren, maar gaat ook vervuiling tegen.

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

Wetenschap Vandaag | BNR

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

Wetenschap Vandaag | Mede mogelijk gemaakt door Brightlands

In Afdeling Wetenschap gaat Karlijn Meinders elke week langs bij onderzoekers, die al hun tijd besteden aan dat ene wetenschappelijke onderwerp, zodat wij er allemaal wat van kunnen leren. Want zeg nou eerlijk: wat weten jij en ik nou echt over luchtkwaliteit, onze genen, elektronica recyclen, water slimmer hergebruiken of het fokken van bedreigde diersoorten?

Wetenschappers leggen in dit nieuwe wetenschapsprogramma van BNR vanaf hun werkplek uit waarom ze het onderzoek doen dat ze doen en wat ze ermee hopen te bereiken. Wat voor impact zouden de oplossingen waar ze aan werken kunnen hebben? Wat is hun ultieme doel als onderzoeker? En tegen welke uitdagingen lopen ze allemaal aan?  

Is er op de universiteit een experiment of een lab te bekijken? Dan gaan we er zeker langs. En mag het, dan meldt Karlijn zich natuurlijk meteen als proefpersoon. Een wekelijks radioprogramma vol interessante weetjes en oplossingen voor kleine en grote problemen. Alles altijd vanuit verwondering. Want wat begrijpen we veel nog niet aan deze wereld en hoe mooi is het om dat te ontdekken.

Maar dat is niet alles: in deze podcastfeed kun je ook nog steeds terecht voor het dagelijkse wetenschapsnieuws. Te moeilijk om uit leggen? Dat bestaat hier niet. Alles komt voorbij in deze wetenschapsrubriek, maar dan wel lekker kort. Wat je kunt verwachten is breed: van innovatieve medicijnen tot fossiele vondsten, nieuwe planeten, ongekend dierengedrag en uitermate sensitieve sensoren.  

Geen kennis van astronomie, celbiologie, of nanotechnologie? Geen probleem. Karlijn helpt je er met alle liefde doorheen. Heb je een tip? Een mooi onderzoek waar we zeker bij langs moeten? Laat het weten: wetenschap@bnr.nl

Over de maker

Karlijn Meinders is al jaren als wetenschapsredacteur en presentator werkzaam bij BNR. Ze maakte programma's over innovatie en techniek, maar is het liefs elke dag bezig met wetenschap en de mensen achter de onderzoeken.

In Afdeling Wetenschap gaat Karlijn Meinders elke week langs bij onderzoekers, die al hun tijd besteden aan dat ene wetenschappelijke onderwerp, zodat wij er allemaal wat van kunnen leren. Want zeg nou eerlijk: wat weten jij en ik nou echt over luchtkwaliteit, onze genen, elektronica recyclen, water slimmer hergebruiken of het fokken van bedreigde diersoorten?
Wetenschappers leggen in dit nieuwe wetenschapsprogramma van BNR vanaf hun werkplek uit waarom ze het onderzoek doen dat ze doen en wat ze ermee hopen te bereiken. Wat voor impact zouden de oplossingen waar ze aan werken kunnen hebben? Wat is hun ultieme doel als onderzoeker? En tegen welke uitdagingen lopen ze allemaal aan?  
Is er op de universiteit een experiment of een lab te bekijken? Dan gaan we er zeker langs. En mag het, dan meldt Karlijn zich natuurlijk meteen als proefpersoon. Een wekelijks radioprogramma vol interessante weetjes en oplossingen voor kleine en grote problemen. Alles altijd vanuit verwondering. Want wat begrijpen we veel nog niet aan deze wereld en hoe mooi is het om dat te ontdekken.
Maar dat is niet alles: in deze podcastfeed kun je ook nog steeds terecht voor het dagelijkse wetenschapsnieuws. Te moeilijk om uit leggen? Dat bestaat hier niet. Alles komt voorbij in deze wetenschapsrubriek, maar dan wel lekker kort. Wat je kunt verwachten is breed: van innovatieve medicijnen tot fossiele vondsten, nieuwe planeten, ongekend dierengedrag en uitermate sensitieve sensoren.  
Geen kennis van astronomie, celbiologie, of nanotechnologie? Geen probleem. Karlijn helpt je er met alle liefde doorheen. Heb je een tip? Een mooi onderzoek waar we zeker bij langs moeten? Laat het weten: <a href="mailto:wetenschap@bnr.nl">wetenschap@bnr.nl</a>
Over de maker
Karlijn Meinders is al jaren als wetenschapsredacteur en presentator werkzaam bij BNR. Ze maakte programma's over innovatie en techniek, maar is het liefs elke dag bezig met wetenschap en de mensen achter de onderzoeken.

Afdeling Wetenschap

Wetenschap Vandaag

Bacteriën gebruiken om metalen uit afvalstromen van de mijnbouw te halen

Onderzoekers hebben in muizen ontdekt dat specifieke sensorische zenuwcellen op de clitoris en penis verantwoordelijk zijn voor het detecteren van vibraties. Dat zorgt er vervolgens voor dat deze cellen geactiveerd worden en er zoiets als een erectie kan ontstaan.

De hoop is dat met de nieuwe kennis mensen met erectieproblemen, vaginale pijn, maar ook functieverlies door verlamming in de toekomst beter geholpen kunnen worden.

De specifieke cellen, die bestaan uit zenuwuiteinden, strak opgerold in kleine balletjes, zitten net onder de huid en werden al zo'n 150 jaar geleden ontdekt. Hun structuur lijkt veel op die van cellen in onze vingers en handen. Ook die reageren op vibraties, wanneer we bijvoorbeeld een bepaald oppervlak aanraken.

Maar hoe deze cellen in genitaliën werken en welke rol ze spelen bij seks, dat was minder goed bekend.

Nu hebben ze bij muizen verschillende ontdekkingen gedaan over de werking van de cellen. Zo hebben ze onderzocht welke frequentie voor activatie van de cellen zorgt: tussen de 40 en 80 hertz. Iets wat ze overigens in de seksspeeltjes-industrie al ver voor deze experimenten hadden ontdekt.

Ze konden zien dat hoewel een penis en clitoris ongeveer evenveel van deze cellen hebben, ze 15 keer geconcentreerder zijn in de clitoris. En ze ontdekten dat deze specifieke cellen zich pas vlak voor de dieren volwassen worden vormen

Zonder de cellen was er geen voortplanting mogelijk, werd ook duidelijk uit de experimenten, wat suggereert dat ze ook bij seks een belangrijke rol spelen.

De zenuwcellen blijken ook op een specifieke plek verbonden te zijn met de rest van het zenuwstelsel. Zelfs zonder verbinding met het brein, zorgde de stimulatie van dit gebied voor activatie van de cellen. Ook een interessante vondst.

Wat er precies in de hersenen gebeurt, of onderweg naar de hersenen, wanneer de cellen in normale omstandigheden geactiveerd worden, daar willen ze in vervolgonderzoek nog naar kijken.

Net als naar: of de werking en gevoeligheid van de cellen afneemt bij veroudering. En wat de invloed van hormonen op het functioneren van de cellen is.

Lees hier meer over het onderzoek: Sensory secrets of penis and clitoris unlocked after more than 150 years

Onderzoekers hebben in muizen ontdekt dat specifieke sensorische zenuwcellen op de clitoris en penis verantwoordelijk zijn voor het detecteren van vibraties. Dat zorgt er vervolgens voor dat deze cellen geactiveerd worden en er zoiets als een erectie kan ontstaan.
De hoop is dat met de nieuwe kennis mensen met erectieproblemen, vaginale pijn, maar ook functieverlies door verlamming in de toekomst beter geholpen kunnen worden.
De specifieke cellen, die bestaan uit zenuwuiteinden, strak opgerold in kleine balletjes, zitten net onder de huid en werden al zo'n 150 jaar geleden ontdekt. Hun structuur lijkt veel op die van cellen in onze vingers en handen. Ook die reageren op vibraties, wanneer we bijvoorbeeld een bepaald oppervlak aanraken.
Maar hoe deze cellen in genitaliën werken en welke rol ze spelen bij seks, dat was minder goed bekend.
Nu hebben ze bij muizen verschillende ontdekkingen gedaan over de werking van de cellen. Zo hebben ze onderzocht welke frequentie voor activatie van de cellen zorgt: tussen de 40 en 80 hertz. Iets wat ze overigens in de seksspeeltjes-industrie al ver voor deze experimenten hadden ontdekt.
Ze konden zien dat hoewel een penis en clitoris ongeveer evenveel van deze cellen hebben, ze 15 keer geconcentreerder zijn in de clitoris. En ze ontdekten dat deze specifieke cellen zich pas vlak voor de dieren volwassen worden vormen
Zonder de cellen was er geen voortplanting mogelijk, werd ook duidelijk uit de experimenten, wat suggereert dat ze ook bij seks een belangrijke rol spelen.
De zenuwcellen blijken ook op een specifieke plek verbonden te zijn met de rest van het zenuwstelsel. Zelfs zonder verbinding met het brein, zorgde de stimulatie van dit gebied voor activatie van de cellen. Ook een interessante vondst.
Wat er precies in de hersenen gebeurt, of onderweg naar de hersenen, wanneer de cellen in normale omstandigheden geactiveerd worden, daar willen ze in vervolgonderzoek nog naar kijken.
Net als naar: of de werking en gevoeligheid van de cellen afneemt bij veroudering. En wat de invloed van hormonen op het functioneren van de cellen is.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.nature.com/articles/d41586-024-02058-5">Sensory secrets of penis and clitoris unlocked after more than 150 years</a>

Hoe seksorganen met speciale neuronen vibraties detecteren

Afhankelijk van het bodemtype, kunnen planten zichzelf zo aanpassen dat ze specifiek voor die ondergrond optimaal ingesteld zijn om zoveel mogelijk voedingsstoffen binnen te krijgen.

Dat zorgt ervoor dat één plantensoort er op een andere plek weer net anders uit kan zien en ook net anders kan werken. Uiteindelijk kan dit zelfs zorgen voor een hele nieuwe soort.

Kennis over hoe planten die veranderingen ondergaan is ook weer interessant voor de landbouw. En dus voerden Zwitserse wetenschappers een experiment van twee jaar uit, waarin zo'n 800 planten 10 generaties lang groeiden in verschillende bodemtypes.

Ze vroegen zich af of het uitmaakte of de planten voor bestuiving afhankelijk waren van hommels, of van mensen. En of de aanwezigheid van bladluizen van invloed was op hoe goed de planten zich konden aanpassen.

Wat ze zagen was dat planten die interactie hadden met hommels en die zichzelf moesten verdedigen tegen de bladluizen, zich het best konden aanpassen aan de verschillende typen grond.

Het ontbreken van deze interacties met andere organismen, doordat we voor een andere aanpak kiezen, of doordat het aantal insecten afneemt, heeft dus een effect op het aanpassingsvermogen van deze planten. En dat is belangrijke kennis voor de toekomst.

Lees hier meer over het onderzoek: Interaction with insects accelerates plant evolution

Afhankelijk van het bodemtype, kunnen planten zichzelf zo aanpassen dat ze specifiek voor die ondergrond optimaal ingesteld zijn om zoveel mogelijk voedingsstoffen binnen te krijgen.
Dat zorgt ervoor dat één plantensoort er op een andere plek weer net anders uit kan zien en ook net anders kan werken. Uiteindelijk kan dit zelfs zorgen voor een hele nieuwe soort.
Kennis over hoe planten die veranderingen ondergaan is ook weer interessant voor de landbouw. En dus voerden Zwitserse wetenschappers een experiment van twee jaar uit, waarin zo'n 800 planten 10 generaties lang groeiden in verschillende bodemtypes.
Ze vroegen zich af of het uitmaakte of de planten voor bestuiving afhankelijk waren van hommels, of van mensen. En of de aanwezigheid van bladluizen van invloed was op hoe goed de planten zich konden aanpassen.
Wat ze zagen was dat planten die interactie hadden met hommels en die zichzelf moesten verdedigen tegen de bladluizen, zich het best konden aanpassen aan de verschillende typen grond.
Het ontbreken van deze interacties met andere organismen, doordat we voor een andere aanpak kiezen, of doordat het aantal insecten afneemt, heeft dus een effect op het aanpassingsvermogen van deze planten. En dat is belangrijke kennis voor de toekomst.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.eurekalert.org/news-releases/1048719">Interaction with insects accelerates plant evolution</a>

Interactie met insecten versnelt de evolutie van planten

Onderzoekers hebben, in het noorden van Montana, vlakbij de grens tussen de VS en Canada, een nieuw soort dinosaurus ontdekt. Lokiceratops rangiformis heet het enorme dier, dat vooral indruk maakt met zijn bizar grote schedel vol puntige attributen. 

Het dier behoort tot een grotere groep gehoornde dino's, waar ook de triceratops onder valt. Al kwam die zo'n 12 miljoen jaar later pas om de hoek kijken dan dit exemplaar. Met hun gigantische kop, met daarop grote nekschilden en puntige hoorns, hielden ze het uiteindelijk allebei vol tot aan het einde van het dino-tijdperk.  

Sommige structuren op de kop van deze nieuwe dino, die 78 miljoen jaar geleden moet hebben geleefd, zijn de grootste ooit gezien. Ook het dier zelf is enorm en moet zo'n 6.7 meter lang en 5 ton zwaar zijn geweest. Deze uitzonderlijke maten zijn waarschijnlijk ontstaan omdat de soort geïsoleerd leefde, op en om een eiland. 

Onderzoekers denken dat dit soort indrukwekkende schedelornamenten meer kunnen vertellen over het ontstaan van ecosystemen die vol zitten met verschillende soorten, nou ja laten we zeggen, uitsloverige structuren.  

In het geval van deze dino's is het nog niet helemaal zeker waar de gigantische nekschilden precies voor werden gebruikt. De onderzoekers die dit exemplaar hebben gevonden vermoeden of voor het indruk maken op potentiele partners, of om soorten van elkaar te onderscheiden. 

Op dezelfde plek werden ook nog vijf andere dinosoorten gevonden. In zo'n klein gebied is dat uitzonderlijk. De vondst van deze nieuwe soort laat volgens de wetenschappers ook zien, dat de diversiteit binnen deze groep lange tijd is onderschat.

Lees hier meer over de ontdekking: Newly discovered dinosaur boasts big, blade-like horns

Onderzoekers hebben, in het noorden van Montana, vlakbij de grens tussen de VS en Canada, een nieuw soort dinosaurus ontdekt. Lokiceratops rangiformis heet het enorme dier, dat vooral indruk maakt met zijn bizar grote schedel vol puntige attributen. 
Het dier behoort tot een grotere groep gehoornde dino's, waar ook de triceratops onder valt. Al kwam die zo'n 12 miljoen jaar later pas om de hoek kijken dan dit exemplaar. Met hun gigantische kop, met daarop grote nekschilden en puntige hoorns, hielden ze het uiteindelijk allebei vol tot aan het einde van het dino-tijdperk.  
Sommige structuren op de kop van deze nieuwe dino, die 78 miljoen jaar geleden moet hebben geleefd, zijn de grootste ooit gezien. Ook het dier zelf is enorm en moet zo'n 6.7 meter lang en 5 ton zwaar zijn geweest. Deze uitzonderlijke maten zijn waarschijnlijk ontstaan omdat de soort geïsoleerd leefde, op en om een eiland. 
Onderzoekers denken dat dit soort indrukwekkende schedelornamenten meer kunnen vertellen over het ontstaan van ecosystemen die vol zitten met verschillende soorten, nou ja laten we zeggen, uitsloverige structuren.  
In het geval van deze dino's is het nog niet helemaal zeker waar de gigantische nekschilden precies voor werden gebruikt. De onderzoekers die dit exemplaar hebben gevonden vermoeden of voor het indruk maken op potentiele partners, of om soorten van elkaar te onderscheiden. 
Op dezelfde plek werden ook nog vijf andere dinosoorten gevonden. In zo'n klein gebied is dat uitzonderlijk. De vondst van deze nieuwe soort laat volgens de wetenschappers ook zien, dat de diversiteit binnen deze groep lange tijd is onderschat.
Lees hier meer over de ontdekking: <a href="https://www.eurekalert.org/news-releases/1048568">Newly discovered dinosaur boasts big, blade-like horns</a>

Bacteriën gebruiken om metalen uit afvalstromen van de mijnbouw te halen

In 2 playlist(s)

Wetenschap Vandaag

Social links

Follow podcast

Recent clips