Onderzoekers van het UMC Utrecht hebben per ongeluk iets heel moois ontdekt: onze hersenen ontwikkelen zich langer door dan we dachten. In plaats van rond ons vijfentwintigste begint de aftakeling pas als we tussen de dertig en veertig jaar oud zijn. 

Klinisch technoloog Dorien van Blooijs van het UMC Utrecht vertelt hoe ze dit dankzij onderzoek naar epilepsie op het spoor kwamen.

Lees hier meer over het onderzoek: Aftakeling komt later dan gedacht.

Onderzoekers van het UMC Utrecht hebben per ongeluk iets heel moois ontdekt: onze hersenen ontwikkelen zich langer door dan we dachten. In plaats van rond ons vijfentwintigste begint de aftakeling pas als we tussen de dertig en veertig jaar oud zijn. 
Klinisch technoloog Dorien van Blooijs van het UMC Utrecht vertelt hoe ze dit dankzij onderzoek naar epilepsie op het spoor kwamen.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.umcutrecht.nl/nieuws/aftakeling-komt-later-dan-gedacht">Aftakeling komt later dan gedacht</a>.

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

Wetenschap Vandaag | BNR

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

Wetenschap Vandaag | Mede mogelijk gemaakt door Brightlands

BNR: Wetenschap Vandaag

Wetenschap Vandaag

Aftakeling hersenen begint later dan we dachten

Wat gebeurt er in het lichaam precies allemaal wanneer we honger hebben en eten zien of ruiken? Het aanmaken van speeksel is een bekende, maar een groot deel van het proces is nog onbekend. Als we dat wel beter begrijpen zou die informatie kunnen zorgen voor een betere behandeling van bijvoorbeeld diabetes type 2.  

Uit een nieuw onderzoek, gedaan in muizen, blijkt dat de lever al heel vroeg in dit proces een grote rol speelt. Zelfs als het eten alleen gezien en geroken wordt, blijken levercellen zich na enkele minuten al voor te gaan bereiden op de binnenkomende nutriënten.  

Dit loopt via signaaltjes vanuit de hersenen. Wordt er eten gedetecteerd, dan geven die door aan de lever: aan de slag. Maar zelfs als de betrokken neuronen los geactiveerd worden, zonder dat er echt eten geroken of gezien wordt, gaat de lever aan het werk.   

De eiwitprocessen in de lever die in dit onderzoek voor het eerst zijn gezien, hebben een link met de gevoeligheid voor insuline en dit nieuw ontdekte paadje zou weleens heel geschikt kunnen zijn voor een nieuwe behandeling van diabetes type 2.

Lees hier meer over het onderzoek: Food in sight? The liver is ready!

Wat gebeurt er in het lichaam precies allemaal wanneer we honger hebben en eten zien of ruiken? Het aanmaken van speeksel is een bekende, maar een groot deel van het proces is nog onbekend. Als we dat wel beter begrijpen zou die informatie kunnen zorgen voor een betere behandeling van bijvoorbeeld diabetes type 2.  
Uit een nieuw onderzoek, gedaan in muizen, blijkt dat de lever al heel vroeg in dit proces een grote rol speelt. Zelfs als het eten alleen gezien en geroken wordt, blijken levercellen zich na enkele minuten al voor te gaan bereiden op de binnenkomende nutriënten.  
Dit loopt via signaaltjes vanuit de hersenen. Wordt er eten gedetecteerd, dan geven die door aan de lever: aan de slag. Maar zelfs als de betrokken neuronen los geactiveerd worden, zonder dat er echt eten geroken of gezien wordt, gaat de lever aan het werk.   
De eiwitprocessen in de lever die in dit onderzoek voor het eerst zijn gezien, hebben een link met de gevoeligheid voor insuline en dit nieuw ontdekte paadje zou weleens heel geschikt kunnen zijn voor een nieuwe behandeling van diabetes type 2.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.eurekalert.org/news-releases/1042350">Food in sight? The liver is ready!</a>

Al bij het zien van eten gaat de lever aan de slag

Drugs als morfine en cocaïne doen gekke dingen met het beloningssysteem in ons lichaam. We willen er steeds meer van, wat onze behoefte om te eten en drinken zelfs kan overschaduwen.  

Tegelijk weten we al een tijdje dat het bevredigen van de behoefte aan voedsel, seks, sociale interactie, maar ook deze drugs hetzelfde hersengebied activeren.  

Dit hersengebied werkt nauw samen met stofjes als dopamine en serotonine om dieren en mensen meer te laten verlangen van dat waar ze zich goed door voelen.  

Wat we nog niet wisten, maar nu is ontdekt, is dat verslavende drugs de hersenactiviteit in dit gebied net even anders beïnvloeden. 

Ze kwamen hierachter door onderzoek in muizen, waarbij in real time de signaaltjes tussen neuronen werden bestudeerd in dit moeilijk te meten en diep gelegen deel van het brein.  

De drugs blijken een moleculair netwerk te kapen dat een belangrijke rol speelt in het proces waarmee neuronen leren. Waarbij waarschijnlijk de manier waarop neuronen communiceren en onthouden wordt verstoort.  

Dat zou kunnen verklaren waarom de muizen, maar ook mensen met een erge verslaving, vrijwel volledig vergeten te eten en drinken.

Lees hier meer over het onderzoek: Newly discovered brain pathway sheds light on addiction

Drugs als morfine en cocaïne doen gekke dingen met het beloningssysteem in ons lichaam. We willen er steeds meer van, wat onze behoefte om te eten en drinken zelfs kan overschaduwen.  
Tegelijk weten we al een tijdje dat het bevredigen van de behoefte aan voedsel, seks, sociale interactie, maar ook deze drugs hetzelfde hersengebied activeren.  
Dit hersengebied werkt nauw samen met stofjes als dopamine en serotonine om dieren en mensen meer te laten verlangen van dat waar ze zich goed door voelen.  
Wat we nog niet wisten, maar nu is ontdekt, is dat verslavende drugs de hersenactiviteit in dit gebied net even anders beïnvloeden. 
Ze kwamen hierachter door onderzoek in muizen, waarbij in real time de signaaltjes tussen neuronen werden bestudeerd in dit moeilijk te meten en diep gelegen deel van het brein.  
De drugs blijken een moleculair netwerk te kapen dat een belangrijke rol speelt in het proces waarmee neuronen leren. Waarbij waarschijnlijk de manier waarop neuronen communiceren en onthouden wordt verstoort.  
Dat zou kunnen verklaren waarom de muizen, maar ook mensen met een erge verslaving, vrijwel volledig vergeten te eten en drinken.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.rockefeller.edu/news/35742-newly-discovered-brain-pathway-sheds-light-on-addiction/">Newly discovered brain pathway sheds light on addiction</a>

Nieuwe kennis over hoe verslavende drugs onze neuronen beïnvloeden

Het modelwormpje C Elegans, dat in veel wetenschappelijke onderzoeken wordt gebruikt, heeft niet bepaald een goed geheugen. Na een paar uur is nieuwe informatie verdwenen alsof het er nooit is geweest. Behalve, als je zo'n wormpje heel snel heel koud maakt, of het lithium geeft. 

Nou suggereren de onderzoekers in deze preprint niet dat we onszelf vanaf een bepaalde leeftijd in de vriezer moeten zetten, of we flink lithium moeten inslaan. Maar het heeft zeker ook interessante implicaties voor ons eigen geheugen, wat hier nu mogelijk is ontdekt.

Hoe zit het bijvoorbeeld met de regulerende molecuul die in deze wormpjes een belangrijke rol speelt in dit proces? Wat voor functies heeft die in de mens?

Maar nog even terug naar dat onderzoek: je kunt een wormpje natuurlijk niet vragen of het nog weet welke dag het gister was. Dus hoe checken ze dan of zo'n wormpje iets nog wel of niet weet?

Wat ze hebben gedaan is het trainen van de wormpjes om een bepaalde geur te associëren met een tekort aan voedsel. Ruiken ze de geur vlak erna weer, dan hebben ze geleerd: niet goed. Maar twee uur later, zijn ze dat weer vergeten.  Behalve dus, als ze ten minste 16 uur in ijs worden gelegd, of wanneer ze lithium krijgen.

Blijvend is het effect niet. Worden de bevroren wormpjes weer op kamertemperatuur gebracht, dan tikt de aftelklok weer verder, en zijn ze het drie uur later alsnog vergeten.

Lees hier meer over het onderzoek: How to freeze a memory: putting worms on ice stops them forgetting

Het modelwormpje C Elegans, dat in veel wetenschappelijke onderzoeken wordt gebruikt, heeft niet bepaald een goed geheugen. Na een paar uur is nieuwe informatie verdwenen alsof het er nooit is geweest. Behalve, als je zo'n wormpje heel snel heel koud maakt, of het lithium geeft. 
Nou suggereren de onderzoekers in deze preprint niet dat we onszelf vanaf een bepaalde leeftijd in de vriezer moeten zetten, of we flink lithium moeten inslaan. Maar het heeft zeker ook interessante implicaties voor ons eigen geheugen, wat hier nu mogelijk is ontdekt.
Hoe zit het bijvoorbeeld met de regulerende molecuul die in deze wormpjes een belangrijke rol speelt in dit proces? Wat voor functies heeft die in de mens?
Maar nog even terug naar dat onderzoek: je kunt een wormpje natuurlijk niet vragen of het nog weet welke dag het gister was. Dus hoe checken ze dan of zo'n wormpje iets nog wel of niet weet?
Wat ze hebben gedaan is het trainen van de wormpjes om een bepaalde geur te associëren met een tekort aan voedsel. Ruiken ze de geur vlak erna weer, dan hebben ze geleerd: niet goed. Maar twee uur later, zijn ze dat weer vergeten.  Behalve dus, als ze ten minste 16 uur in ijs worden gelegd, of wanneer ze lithium krijgen.
Blijvend is het effect niet. Worden de bevroren wormpjes weer op kamertemperatuur gebracht, dan tikt de aftelklok weer verder, en zijn ze het drie uur later alsnog vergeten.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.nature.com/articles/d41586-024-01130-4">How to freeze a memory: putting worms on ice stops them forgetting</a>

Aftakeling hersenen begint later dan we dachten

In 1 playlist(s)

Wetenschap Vandaag

Social links

Follow podcast

Recent clips