Cailleadh Gael mór le rá roinnt seachtainí anuas, Pádraig Ó Snodaigh agus Gearóid Ó Cairealláin, beirt iar-Uachtarán Chonradh na Gaeilge. 

Toghadh Pádraig ina Uachtarán idir 1974-1979 agus chuir sé tús leis an gcomhlacht foilsitheoireachta Coiscéim i 1980.  

Chaith Gearóid tréimhse mar Uachtarán Chonradh na Gaeilge idir 1995-1998 agus thuill sé aitheantais le linn a shaoil mar ghníomhaí teanga. Bhí sé mar chuid den ghrúpa a bhunaigh roinnt mhaith tionscadail Gaeilge, ar nós an páipéar nuachta Lá, Raidió Fáilte, Meánscoil Feirste, Cultúrlann Mac Adam Ó Fiach, agus an compántas drámaíochta Gaeilge Aisling Ghéar.

Ar Seachtain, labhair Ciarán Ó Feinneadha, dlúthchara den bheirt, faoin oidhreacht atá fágtha ag an dá laoch seo.

Scéalta, Eolas, Tuairimí; An Indo as Gaeilge. 

<p>Scéalta, Eolas, Tuairimí; An Indo as Gaeilge. </p>

Seachtain

Ó Snodaigh agus Ó Cairealláin: The men behind éirí amach na Gaeilge 

Os coinn caoga bliain ó shín, tharla dúnmharú uafásach i mBaile Pálmair nár chuala mórán daoine faoi.  B’eachtra aisteach agus uafásach é, nár tuairiscíodh sna nuachtáin go dtí blianta fada ina dhiaidh sin. Ar Seachtain, labhraíonn an t-iriseoir Ciarán Dunbar faoin chás aisteach seo agus cén fáth go raibh sé i bhfolach ar feadh beagnach daichead bliana. 

Foclóir: Baile Pálmair: Palmerstown 

Dlúth: Tight-knit 

Deasghnáth: Ritual 

Cráifeach: Religious  

Tairní: Nails 

Céas: Crucify 

Cailís: Chalice  

Cartlann: Archive 

Áiléar: Attic 

Seilg: Hunt 

Íobair: Sacrifice  
Bleachtaire: Detective  

Ba léir: It was clear 

Admhaigh: Admit 

Cúisigh: Charge 

Intuigthe: Understandable 

Aisteach: Strange 

Teastas báis: Death certificate 

As an ghnáth: Unusual 

Maithiúnas: Forgiveness 

50 bliain ar aghaidh: Lorcán Bale agus an dúnmharú satánach san ardchathair 

Beidh daoine i gceantair ar fud fad na tíre amuigh ag ceiliúradh Lá an Dreoilín inniu.  Is sean-traidisiún Ceilteach é Lá an Dreoilín a dhéantar ceiliúradh air go fóill, go háirithe i gCiarraí, in iarthar Luimnigh agus i mBaile Átha Cliath.  Sa Daingean, áit ina maireann an traidisiún go láidir go fóill, beidh ceithre bhannaí ceoil ó na sráideanna éagsúla ag máirseáil tríd an bhaile mar chuid den fhéile. Labhraíonn an Dr Aoife Granville, ball den ghrúpa ar Shráid Eoin, le Tessa Fleming faoin tsean-nós seo agus na dúshláin atá le sárú sa lá atá inniu ann. 

Foclóir: 

Dreoilín: Wren - 

Sníomhann sé: It ties in with - 

Iorua: Norway - 

Sleamhain: Sly - 

Torthúlacht: Fertility - 

Ó shin i leith:  From then on - 

Aitheantas: Recognition - 

Ádh: Luck - 

Tuí: Straw - 

Carthanachtaí: Charities - 

Teoranta: Restricted - 

Bagairt: Threat - 

Dream: Group - 

A mhealladh: To entice -

Deasghnáth: Ritual - 

Ár sinsir: Our ancestors - 

Aireachas: Mindfulness.

Cén fáth a bhfuil daoine meallta ag na seantraidisiúin págánta? 

Os cionn céad bliana ó shín, bhí ceathrú faoin gcéad de dhaonra Bhaile Átha Cliath ina gcónaí sna tionóntáin. Cumadh an leasainm Dirty Dublin de bharr na ‘slums’ seo ina raibh galar, míchothú agus easpa sláinteachais go forleathan iontu.  Ach, i measc na bochtaineachta fairsinge sna tionóntáin ar fud na cathrach, bhí taobh eile den scéal ann freisin - pobal dlúth a mhair faoi scáth a chéile.  Labhair Tessa Fleming le Pat Garry, treoraí in uimhir 14 Sráid Henrietta faoin saol ar leith a bhí ag daoine sna tionóntáin seo. 

Ó Snodaigh agus Ó Cairealláin: The men behind éirí amach na Gaeilge

Seachtain

In 1 playlist(s)

Seachtain

Social links

Recent clips