Er zijn 11,5 miljoen Nederlanders met een rijbewijs, vermoedelijk meer dan met een zwemdiploma. Je komt natuurlijk wel eens iemand tegen zonder het roze documentje, maar slechts bij hoge uitzondering. Voor de meeste jongvolwassenen is slagen voor het rijexamen een belangrijke mijlpaal in hun leven. Miljoenen landgenoten kunnen erover meepraten en doen dat dan ook graag en vaak. Hoeveel lessen, hoeveel pogingen, de stress voor het afrijden, theorie. En vooral: hoe krankzinnig duur het is om een rijbewijs te halen.

Vanaf € 2000

Volgens het CBS kostte een uur rijles vorig jaar gemiddeld € 47,30. De ANWB rekent voor dat een vlotte leerling zeker 25 lessen nodig heeft. Aan lesgeld alleen al ben je dus minstens een kleine € 1200 kwijt. Dan moet het examengeld nog komen. Tussentoets, theorie en praktijkexamen B komt samen op € 590,50. Met een speciaal faalangstexamen ben je nog 112 euro duurder uit. Bij de ANWB kost een rijbewijs zelfs in het allergunstigste geval bijna € 2000. Dan moet je wel in één keer slagen. En dat lukt maar de helft van alle kandidaten. In de praktijk zullen veel leerlingen algauw het dubbele kwijt zijn. Zelf reed ik af in Groningen, de eerste keer in 1989. Pas in de vijfde poging was het raak. Ik weet nog dat ik opgelucht uitriep: “Perfect!”. Waarop de examinator met noordelijke tongval de onvergetelijke woorden sprak: “Nou, perfect was het niet”. Maar wel geslaagd.

Deel van de opvoeding

Gelukkig betaalden mijn ouders, omdat ik vóór mijn achttiende niet had gerookt. En het hoorde bij de opvoeding, vonden ze. Want voor velen is het rijbewijs in het dagelijks leven een onmisbaar diploma. Essentieel om te kunnen functioneren op de arbeidsmarkt en in het normale maatschappelijk verkeer. Van zelfbewuste en onafhankelijke burgers wordt verwacht dat ze een auto kunnen besturen. Het is volkomen belachelijk dat iets wat vrij algemeen wordt beschouwd als onderdeel van het volwassen worden, een basisopleiding voor alle Nederlanders, zoveel moet kosten. Want wat als pa en ma niet betalen, hoe kom je dan nog aan een rijbewijs? Je kunt niet zonder, dus je kunt er niet omheen. Feitelijk is het pure afpersing.

Prijsvechters en beunhazen

Die hoge prijs voor een rijbewijs zet de deur wagenwijd open voor prijsvechters en beunhazen die goedkope lespakketten aanbieden. En cursisten die na amper 10 lessen de gok wel willen wagen. In de Rijschoolzoeker vind je scholen met een slagingspercentage van 25 % of minder. Alles bij elkaar levert dat veel te veel rijexamens op en dus lange wachttijden bij het CBR. Het ministerie van verkeer begint daarom een proef. Waarbij een kandidaat voor het rijexamen door twee rijscholen wordt voorgedragen. Daarmee wordt een peperduur en ingewikkeld stelsel alleen maar uitgebreid met een extra complicatie. Goedkoper wordt het niet.

Rijopleiding op onderwijsbegroting?

Gezien het grote maatschappelijk belang, voor de verkeersveiligheid, de economie en de kansengelijkheid, zou een kwalitatief hoogwaardige rijopleiding door de overheid moeten worden gefaciliteerd en gesubsidieerd. Via de onderwijsbegroting. Waarom geen rijles op de middelbare school?

Prettige maandag!