Decennialang heeft Nederland kunnen (in)teren op ‘vier vormen van dividend’: demografisch dividend, vredesdividend, gasdividend en mondialiseringsdividend. Al die jaren waren dat vanzelfsprekende inkomsten voor de staatskas, zegt Barbara Baarsma, hoofdeconoom van PWC en hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Die dividenden zijn allemaal de afgelopen decennia uitgekeerd. Ze hebben mijn generatie een flinke economische meewind gegeven, maar die is nu weggevallen.’ 

Door vergrijzing en ontgroening daalt het aandeel van de beroepsbevolking, en daarmee het groeivermogen van de economie, zegt Baarsma – het demografisch dividend. ‘In de jaren 70 en 80 hebben we dat volop genoten, maar dat is weggevallen. En na de val van de Berlijnse Muur werd het vredesdividend uitgekeerd: door met defensie-uitgaven onder de afgesproken norm van 2 procent van het bbp te blijven hebben heel veel NAVO-lidstaten de afgelopen decennia miljarden uitgespaard.’