Wetenschap is vaak gebaseerd op cijfers. Op statistieken. Op theorieën. Vaak is ze hard — de wetenschap. Maar soms gaat onderzoek ook over de grenzen van ons waarnemingsvermogen, probeert ze voorbij te gaan aan de grenzen van onze wereld. Letterlijk dan. In dat geval kijkt de onderzoeker naar boven, ver naar boven. De kosmos in.

En precies daar — in dat oneindig heelal — bevindt zich het onderzoeksveld van professor Katrien Kolenberg. Ze is professor astrofysica en bestudeert al jarenlang sterren als asteroseismoloog. Als onderzoeker zet ze zich ook al jarenlang in om de wetenschap tot bij mensen te brengen en zet ze haar schouders onder kruisbestuivingen tussen kunst en wetenschap. Dat alles doet ze om sterren nog beter te kunnen begrijpen. Want sterren zijn de bouwstenen van onze kosmos.

In de eerste aflevering van KU Leuven Sonoor laat Katrien Kolenberg horen hoe de Poolster klinkt, vertelt over de kans op buitenaards leven en legt uit waarom de kosmos blijft fascineren.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wetenschap is vaak gebaseerd op cijfers. Op statistieken. Op theorie&euml;n. Vaak is ze hard &mdash; de wetenschap. Maar soms gaat onderzoek ook over de grenzen van ons waarnemingsvermogen, probeert ze voorbij te gaan aan de grenzen van onze wereld. Letterlijk dan. In dat geval kijkt de onderzoeker naar boven, ver naar boven. De kosmos in.
En precies daar &mdash; in dat oneindig heelal &mdash; bevindt zich het onderzoeksveld van professor Katrien Kolenberg. Ze is professor astrofysica en bestudeert al jarenlang sterren als asteroseismoloog. Als onderzoeker zet ze zich ook al jarenlang in om de wetenschap tot bij mensen te brengen en zet ze haar schouders onder kruisbestuivingen tussen kunst en wetenschap. Dat alles doet ze om sterren nog beter te kunnen begrijpen. Want sterren zijn de bouwstenen van onze kosmos.
In de eerste aflevering van KU Leuven Sonoor laat Katrien Kolenberg horen hoe de Poolster klinkt, vertelt over de kans op buitenaards leven en legt uit waarom de kosmos blijft fascineren.See <a href="https://omnystudio.com/listener">omnystudio.com/listener</a> for privacy information.

KU Leuven Sonoor zet opmerkelijk onderzoek in de kijker. In deze podcast gunnen onze wetenschappers je een blik achter de schermen van hun onderzoek. Maken hemellichamen muziek? Wat kunnen we leren van planten? En hoe rauw is rouw? Het zijn maar enkele voorbeelden van opmerkelijke vragen waar ze zich met een gezonde nieuwsgierigheid in verdiepen. Daarbij is geen enkele piste taboe en wordt geen gedachte geweerd. Meer dan eens leidt dat tot innovaties en ontdekkingen waar de maatschappij beter van kan worden.

KU Leuven Sonoor zet opmerkelijk onderzoek in de kijker. In deze podcast gunnen onze wetenschappers je een blik achter de schermen van hun onderzoek. Maken hemellichamen muziek? Wat kunnen we leren van planten? En hoe rauw is rouw? Het zijn maar enkele voorbeelden van opmerkelijke vragen waar ze zich met een gezonde nieuwsgierigheid in verdiepen. Daarbij is geen enkele piste taboe en wordt geen gedachte geweerd. Meer dan eens leidt dat tot innovaties en ontdekkingen waar de maatschappij beter van kan worden.

Wetenschappers van de KU Leuven over hun onderzoek

KU Leuven Sonoor

KU Leuven Sonoor zet elke maand opmerkelijk onderzoek in de kijker. In deze podcast gunnen onze wetenschappers je een blik achter de schermen van hun onderzoek. Maken hemellichamen muziek? Wat kunnen we leren van planten? En hoe rauw is rouw? Het zijn maar enkele voorbeelden van opmerkelijke vragen waar ze zich met een gezonde nieuwsgierigheid in verdiepen. Daarbij is geen enkele piste taboe en wordt geen gedachte geweerd. Meer dan eens leidt dat tot innovaties en ontdekkingen waar de maatschappij beter van kan worden.

De klank van de kosmos. Sterren luisteren met astronome Katrien Kolenberg

In deze tiende aflevering van de KU Leuven-podcast Sonoor vertelt forensisch genetisch wetenschapper Sofie Claerhout hoe een klein stukje mannelijk DNA kan helpen bij het oplossen van vastgelopen moordzaken.

Sofie Claerhout onderzoekt hoe we ‘cold cases’ kunnen kraken met het Y-chromosoom. Dat chromosoom is best uniek: vaders geven het bijna onveranderd door aan hun zoon, generatie op generatie. Daardoor kan je het zien als een soort van ‘genetische handtekening’. Claerhout heeft tools ontwikkeld waarmee ze in één beweging het Y-chromosoom kan analyseren van honderden mannen, en via DNA-verwantschapsonderzoek de dader van een moord kan opsporen.

Tot voor kort was dat alles niet mogelijk in België, maar Claerhout heeft mee voor een doorbraak gezorgd. Dankzij een wetswijziging kunnen we de technieken bij ons binnenkort toch gebruiken. Met haar onderzoek wil ze ook hoop bieden aan de nabestaanden van slachtoffers van ‘cold cases’. “Honderden mensen zijn nog in het ongewisse. Voor mij is dat de drijfveer om te blijven gaan. Om mijn onderzoek nog efficiënter en accurater te maken.”

In deze tiende aflevering van de KU Leuven-podcast Sonoor vertelt forensisch genetisch wetenschapper Sofie Claerhout hoe een klein stukje mannelijk DNA kan helpen bij het oplossen van vastgelopen moordzaken.
Sofie Claerhout onderzoekt hoe we ‘cold cases’ kunnen kraken met het Y-chromosoom. Dat chromosoom is best uniek: vaders geven het bijna onveranderd door aan hun zoon, generatie op generatie. Daardoor kan je het zien als een soort van ‘genetische handtekening’. Claerhout heeft tools ontwikkeld waarmee ze in één beweging het Y-chromosoom kan analyseren van honderden mannen, en via DNA-verwantschapsonderzoek de dader van een moord kan opsporen.
Tot voor kort was dat alles niet mogelijk in België, maar Claerhout heeft mee voor een doorbraak gezorgd. Dankzij een wetswijziging kunnen we de technieken bij ons binnenkort toch gebruiken. Met haar onderzoek wil ze ook hoop bieden aan de nabestaanden van slachtoffers van ‘cold cases’. “Honderden mensen zijn nog in het ongewisse. Voor mij is dat de drijfveer om te blijven gaan. Om mijn onderzoek nog efficiënter en accurater te maken.”

Cold cases gekraakt?

In deze negende aflevering van de KU Leuven-podcast Sonoor vertelt Bijbelwetenschapper Bénédicte Lemmelijn waarom Het Oude Testament vandaag nog niets aan kracht heeft ingeboet, hoe ze haar wetenschappelijk werk weet te rijmen met haar geloofsovertuiging en hoe het vandaag zit met studenten en hun zoektocht naar zingeving.

Professor Bénédicte Lemmelijn is decaan van de faculteit Theologie en Religiewetenschappen en bijbelwetenschapper. Ze bestudeert het Oude Testament en doet aan tekstkritiek van de Hebreeuwse bijbel en de Griekse vertalingen.

Dé Bijbel bestaat niet, vertelt professor Lemmelijn. Het gaat om een verzameling van boeken, die over een periode van meerdere eeuwen is ontstaan.

"Het Oude Testament is niet zomaar uit de lucht komen vallen. Van alle boeken bestaan meerdere versies of ‘tekstgetuigen’, die van elkaar verschillen. Bijbelteksten waren levende teksten – ze werden door verschillende gemeenschappen in verschillende tijdsperiodes overgeleverd, aangepast en geactualiseerd. Dat maakt een éénduidige opgelegde interpretatie onmogelijk. En dat is dan weer een belangrijk argument tegen fundamentalisme.”

Het Oude Testament mag dan al duizenden jaren oud zijn, het is vandaag nog steeds relevant, zegt Lemmelijn.  “Het gaat over de hoogtes én laagtes in een mensenleven. Je vindt er teksten over jaloezie, overspel, verkrachting en moord … Maar evengoed over vriendschap, liefde en zorg voor elkaar. In tegenstelling tot in het Nieuwe Testament komt het hiernamaals nog niet uitgesproken aan bod. Het gaat heel sterk over het leven in het hier en nu. Hoe kan je de dagelijkse werkelijkheid, met al zijn ups en downs, zinvol vormgeven? Wat doe je met je eigen leven? Hoe stel je je op naar anderen? Hoe bouw je een menswaardige samenleving op?”

Professor Lemmelijn is van kindsbeen af gelovig. Heeft haar wetenschappelijke werk invloed gehad op haar geloofsbelevenis? “Mijn geloof is geëvolueerd van een niet-kritisch weten naar een kritisch niet-weten”, zegt ze. “Door mijn werk als bijbelwetenschapper leerde ik dat geen enkele Bijbeltekst – of eender welke tekst – werkelijk een definitie van God kan geven. Ons menselijk denken is als een luciferdoosje, en je kan God niet in een luciferdoosje steken … Als ik het in één zin moet samenvatten geloof ik in een werkelijkheid die ultieme liefde is, die ons draagt en stuwt.”

Bij de huidige generatie studenten ziet Lemmelijn een grote honger naar zingeving. “Een zoektocht die hen doet uitkomen bij yoga, meditatie of mindfulness, maar ook bij religie. Ik geef al twintig jaar het vak ‘Religie, Zingeving en Levensbeschouwing’ en ik merk dat er vandaag veel minder scepsis is. Er is een grotere openheid dan vroeger.”

In deze negende aflevering van de KU Leuven-podcast Sonoor vertelt Bijbelwetenschapper Bénédicte Lemmelijn waarom Het Oude Testament vandaag nog niets aan kracht heeft ingeboet, hoe ze haar wetenschappelijk werk weet te rijmen met haar geloofsovertuiging en hoe het vandaag zit met studenten en hun zoektocht naar zingeving.
Professor Bénédicte Lemmelijn is decaan van de faculteit Theologie en Religiewetenschappen en bijbelwetenschapper. Ze bestudeert het Oude Testament en doet aan tekstkritiek van de Hebreeuwse bijbel en de Griekse vertalingen.
Dé Bijbel bestaat niet, vertelt professor Lemmelijn. Het gaat om een verzameling van boeken, die over een periode van meerdere eeuwen is ontstaan.
<blockquote>
"Het Oude Testament is niet zomaar uit de lucht komen vallen. Van alle boeken bestaan meerdere versies of ‘tekstgetuigen’, die van elkaar verschillen. Bijbelteksten waren levende teksten – ze werden door verschillende gemeenschappen in verschillende tijdsperiodes overgeleverd, aangepast en geactualiseerd. Dat maakt een éénduidige opgelegde interpretatie onmogelijk. En dat is dan weer een belangrijk argument tegen fundamentalisme.”
</blockquote>
Het Oude Testament mag dan al duizenden jaren oud zijn, het is vandaag nog steeds relevant, zegt Lemmelijn.  “Het gaat over de hoogtes én laagtes in een mensenleven. Je vindt er teksten over jaloezie, overspel, verkrachting en moord … Maar evengoed over vriendschap, liefde en zorg voor elkaar. In tegenstelling tot in het Nieuwe Testament komt het hiernamaals nog niet uitgesproken aan bod. Het gaat heel sterk over het leven in het hier en nu. Hoe kan je de dagelijkse werkelijkheid, met al zijn ups en downs, zinvol vormgeven? Wat doe je met je eigen leven? Hoe stel je je op naar anderen? Hoe bouw je een menswaardige samenleving op?”
Professor Lemmelijn is van kindsbeen af gelovig. Heeft haar wetenschappelijke werk invloed gehad op haar geloofsbelevenis? “Mijn geloof is geëvolueerd van een niet-kritisch weten naar een kritisch niet-weten”, zegt ze. “Door mijn werk als bijbelwetenschapper leerde ik dat geen enkele Bijbeltekst – of eender welke tekst – werkelijk een definitie van God kan geven. Ons menselijk denken is als een luciferdoosje, en je kan God niet in een luciferdoosje steken … Als ik het in één zin moet samenvatten geloof ik in een werkelijkheid die ultieme liefde is, die ons draagt en stuwt.”
Bij de huidige generatie studenten ziet Lemmelijn een grote honger naar zingeving. “Een zoektocht die hen doet uitkomen bij yoga, meditatie of mindfulness, maar ook bij religie. Ik geef al twintig jaar het vak ‘Religie, Zingeving en Levensbeschouwing’ en ik merk dat er vandaag veel minder scepsis is. Er is een grotere openheid dan vroeger.”

De Bijbel binnenstebuiten

In deze achtste aflevering van de KU Leuven-podcast Sonoor vertelt ouderenpsychiater Mathieu Vandenbulcke over de strijd tegen dementie, onze angst om ouder te worden en het recept voor een gelukkige oude dag. “We zien veroudering te vaak als iets negatiefs.” 

Professor Mathieu Vandenbulcke is ouderenpsychiater aan het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven en directeur van het Leuven Brain Institute. Hij behandelt onder meer ouderen met dementie, depressies of psychoses, en zoekt naar een verklaring.

“In de geheugenkliniek observeren we patiënten, brengen we hun ziektegeschiedenis in kaart, en doen we neuropsychiatrisch onderzoek. Via hersenscans brengen we het brein in beeld. Die informatie proberen we te linken aan symptomen of gedragsveranderingen.”

Hoewel hij veel ellende te zien krijgt, is Vandenbulcke zelf niet bang om ouder te worden. “Veroudering wordt te vaak als iets negatiefs gezien. We associëren het met zorg en last, ziekte en afhankelijkheid ... Terwijl ouder worden eigenlijk goed is voor ons mentaal welzijn. Ouderen richten zich meer op de positieve aspecten van het leven en zijn emotioneel stabieler. Ook depressies komen minder vaak voor in die leeftijdscategorie. Als de clichés rond ouderdom bevestigd worden, is er geen sprake van ‘normale’ veroudering. Dan is er iets meer aan de hand.”

Gelukkig ouder worden heeft ook deels te maken met aanvaarding, zegt hij. “Veel ouderen krijgen te maken met gezondheidsproblemen. Je daartegen verzetten is zinloos. Mensen die kunnen loslaten en hun verwachtingen afstemmen op wat nog mogelijk is, zijn vaak gelukkiger. Ook hulp durven aanvaarden is belangrijk. En het gevoel hebben dat je een goed leven hebt geleid – dat je een bijdrage hebt geleverd aan de samenleving. Daar kan je best nu al aan beginnen.”

Aan het Leuven Brain Institute, dat het hersenonderzoek aan KU Leuven en UZ Leuven bundelt, zoekt men intussen verwoed naar een middel tegen dementie. “Op tien à vijftien jaar tijd zijn er enorme stappen gezet op het vlak van diagnostiek, hebben we meer inzicht in de ziektemechanismen gekregen, en is er een eerste aanzet gedaan om therapieën te vinden. De hersenen zijn complex, maar als we op hetzelfde elan verder gaan kunnen we over nog eens vijftien jaar misschien wel met doeltreffende behandelingen komen.”

In deze achtste aflevering van de KU Leuven-podcast Sonoor vertelt ouderenpsychiater Mathieu Vandenbulcke over de strijd tegen dementie, onze angst om ouder te worden en het recept voor een gelukkige oude dag. “We zien veroudering te vaak als iets negatiefs.” 
Professor Mathieu Vandenbulcke is ouderenpsychiater aan het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven en directeur van het Leuven Brain Institute. Hij behandelt onder meer ouderen met dementie, depressies of psychoses, en zoekt naar een verklaring.
“In de geheugenkliniek observeren we patiënten, brengen we hun ziektegeschiedenis in kaart, en doen we neuropsychiatrisch onderzoek. Via hersenscans brengen we het brein in beeld. Die informatie proberen we te linken aan symptomen of gedragsveranderingen.”
Hoewel hij veel ellende te zien krijgt, is Vandenbulcke zelf niet bang om ouder te worden. “Veroudering wordt te vaak als iets negatiefs gezien. We associëren het met zorg en last, ziekte en afhankelijkheid ... Terwijl ouder worden eigenlijk goed is voor ons mentaal welzijn. Ouderen richten zich meer op de positieve aspecten van het leven en zijn emotioneel stabieler. Ook depressies komen minder vaak voor in die leeftijdscategorie. Als de clichés rond ouderdom bevestigd worden, is er geen sprake van ‘normale’ veroudering. Dan is er iets meer aan de hand.”
Gelukkig ouder worden heeft ook deels te maken met aanvaarding, zegt hij. “Veel ouderen krijgen te maken met gezondheidsproblemen. Je daartegen verzetten is zinloos. Mensen die kunnen loslaten en hun verwachtingen afstemmen op wat nog mogelijk is, zijn vaak gelukkiger. Ook hulp durven aanvaarden is belangrijk. En het gevoel hebben dat je een goed leven hebt geleid – dat je een bijdrage hebt geleverd aan de samenleving. Daar kan je best nu al aan beginnen.”
Aan het Leuven Brain Institute, dat het hersenonderzoek aan KU Leuven en UZ Leuven bundelt, zoekt men intussen verwoed naar een middel tegen dementie. “Op tien à vijftien jaar tijd zijn er enorme stappen gezet op het vlak van diagnostiek, hebben we meer inzicht in de ziektemechanismen gekregen, en is er een eerste aanzet gedaan om therapieën te vinden. De hersenen zijn complex, maar als we op hetzelfde elan verder gaan kunnen we over nog eens vijftien jaar misschien wel met doeltreffende behandelingen komen.”

De klank van de kosmos. Sterren luisteren met astronome Katrien Kolenberg

KU Leuven Sonoor

In 1 playlist(s)

KU Leuven Sonoor

Social links

Follow podcast

Recent clips