De Duitse overheid is wakker geworden. Zij wil een pensioenfonds oprichten, om te voorkomen dat de pensioenuitkeringen onbetaalbaar worden. Op zich een goed idee, het land is in een rap tempo aan het vergrijzen en het gros van de huidige pensioenen wordt door de overheid betaald. De pensioenrekening is nu al opgelopen tot €110 mrd per jaar.

Duitsland wil ieder jaar €12 mrd uitlenen aan het nieuwe fonds, dat het geld dan in aandelen belegt. Die pensioenpot moet uiteindelijk uitgroeien tot een vermogen van €200 mrd in 2035. Ik heb het even nagerekend, dan moet je op aandelen 8,5% per jaar verdienen. Dat is ambitieus, om het zachtjes uit te drukken.

Even ter vergelijking, ons pensioenvermogen is €1500 mrd. En er zijn ongeveer vijfmaal zoveel Duitsers als Nederlanders. Maar, zoals gezegd, op zich is het een goed idee. Aandelen leveren op langere termijn een hoger rendement op. Al is het wel beleggen met geleend geld. Wij hebben de pensioenpot over een lange periode opgebouwd met een deel van ons salaris. Bovendien hebben we net een prachtige aandelenperiode achter de rug, met rendementen die ver boven het historische gemiddelde liggen.

Op zich is het vreemd dat het fonds wil gaan beleggen met geleend geld. Want Duitsers hebben van nature een antipathie voor risico. Daarom bezit slechts 40% van de bevolking een huis. In andere landen is dat percentage veel hoger. Het verklaart ook waarom men zo weinig in aandelen belegt. Volgens de Oecd bestaat de gemiddelde Duitse beleggingsportefeuille voor slechts 10% uit aandelen. Bij Amerikanen ligt dat percentage op 40. En uit recent onderzoek bleek ook nog eens dat áls Duitsers uiteindelijk gaan beleggen, ze er slecht in zijn.

Een van de belangrijkste verklaringen daarvoor is dat ze van nature pessimistisch zijn ingesteld. En pessimisten maken minder rendement dan optimisten. Ze kunnen niet zo goed tegen verlies. Misschien is dat de reden voor de enorme gedrevenheid van Duitse voetballers om in die laatste minuut toch nog even de beslissende goal te maken.

Bovendien zijn Duitsers extreem slecht in het timen van de beurs. Ze durven niet te beleggen als de markten omhooggaan, maar zijn net zo somber als ieder ander op de bodem van de beurs. Dat is jammer, wel de downside, maar niet de upside van hun beleggingen. Een prachtig voorbeeld is de oprichting van de technologiebeurs Neue Markt in 1997. Het moest de Duitse versie van de Nasdaq worden. Na het klappen van de internetbubbel werd deze markt in 2001 weer gesloten.

Ik vrees met grote vreze. De voortekenen zijn slecht. Duitsers zijn slecht in beleggen en slecht in timen. En dan willen ze nu, net na een prachtige aandelenperiode, pensioenvermogen opbouwen door te beleggen in aandelen met geleend geld. Dat klinkt als een recept voor ellende.

Corné van Zeijl is analist en strateeg bij vermogensbeheerder Cardano en belegt ook privé.