Toen George Bush, als antwoord op 9/11, nu precies 23 jaar geleden, de ‘wereldwijde oorlog tegen het terrorisme’ afkondigde, en de jacht op Al-Qaeda in Afghanistan begon, was de steun in de wereld overweldigend. Maar het kan niet anders dan dat al die landen, ook Nederland, toen al beseften dat het een gevecht tegen windmolens zou worden. De ‘global war on terror’ is dan ook mislukt. Het sluiten van de Duitse grenzen onderstreept het collectieve falen.

Al lang voor 9/11 waren er jihadistische aanvallen op Amerikaanse ambassades, een oorlogsschip, het World Trade Center (dat toen niet instortte), maar ook Rusland, het Midden-Oosten, India, Pakistan en Europa moesten het ontgelden. Er is bitter weinig veranderd.

De strijd in Afghanistan ging tegen Al Qaeda en de Taliban. Al Qaeda heeft zich op een aantal andere plekken gevestigd, onder meer in Afrika, maar is zeker niet verslagen. De Taliban hebben gewonnen en veranderen Afghanistan in de hel op aarde. IS is evenmin verslagen, en is vooral actief – en levensgevaarlijk – in Zuid-Centraal Azië onder de naam IS Khorasan, of IS-K, die samen met het Haqqani netwerk, onderdeel van de Taliban, ook Pakistan wil onderwerpen. In Irak en Syrië zijn nog altijd Amerikaanse troepen, als tegenwicht tegen IS – opnieuw met weinig succes. In Afrika gaat Boko Haram door met het teisteren van de bevolking, met als specialiteit ontvoering en verkrachting. Engeland, België, Frankrijk en Duitsland zijn doelwit geweest van monsterlijke aanslagen.

Aan de internationale stabilisatiemacht in Afghanistan namen meer dan veertig landen deel, waaronder Nederland. 25 Nederlanders sneuvelden er. Zoals de Sovjets in 1989, na negen jaar strijd in Afghanistan, de handdoek in de ring gooiden, deden de Amerikanen – en wij – dat in 2021 ook. Na twintig jaar. Wat Bush niet had begrepen, evenmin als Netanyahu nu tegen Hamas, of de Nigeriaanse president Bola Tinubi tegen Boko Haram, is dat er geen militaire macht is die op kan tegen de blinde haat van het jihadisme.

Terwijl 9/11 vandaag in New York, Washington en Pennsylvania wordt herdacht met het oplezen van de namen van drieduizend burgers, brandweerlieden en politieagenten, en met plechtige toespraken, dit keer vooral door de kinderen van de slachtoffers, is het eigenlijk een mondiale treurdag. Al Qaeda, Taliban, Boko Haram, IS, IS-K, Hamas – ze zijn er allemaal en het zijn uitwisselbare schurken. Het dreigingsniveau in Nederland is substantieel, met als grootste gevaar het jihadisme. Het Duitsland van ‘wir schaffen das’ voert nu weer grenscontrole in, zoals Frankrijk enkel jaren gelden ook deed. Wat we op 9/11 herdenken is dat de wereld heeft verloren.