Voordat hij uitzwaait als minister-president lijkt hij al vergeten. Terwijl er van leven en werk van Dick Schoof en van de resultaten veel valt te leren. Reflecties daarop zijn zinvol voor Rob Jetten en iedereen die geeft om de publieke zaak.

Jaap Jansen en PG Kroeger praten hierover aan de hand van twee gloednieuwe boeken:

Lamyae Aharouay & Petra de Koning – Dick Schoof

en

Alexander van Kessel, Wilma Borgman ea - Jaarboek Parlementaire Geschiedenis: Parlement en politiek in tijden van oorlog

Het boek over Schoof is 128 bladzijden. Geen 'Thorbecke wilt het!' of 'Een slag anders' over Ruud Lubbers. Gelet op zijn palmares als premier niet onbegrijpelijk. Maar in Schoof had wel degelijk een uitvoerige en indringende biografie gezeten indien hij nimmer premier geworden was.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend ons een mailtje  en wij zoeken contact.

***

De man die zo'n 40 jaar in het Haagse bestuur een rijkgeschakeerde loopbaan kende, had een waarschijnlijk zeer fascinerende biografie verdiend van 'ambtelijk fikser' gedurende decennia waarin Den Haag en de departementen en zbo's diepgaand veranderden. Schoofs lessen, crises, aanpak, belevenissen en visie op bewindslieden, premiers en collega's hier en elders hadden voor bestuurskundigen verplichte kost kunnen zijn.

Zijn eerste functie op Onderwijs en Wetenschappen was al leerzaam. Hoe hij als groeibriljant bij een doorgewinterd en gul leermeester gelanceerd werd. Later, bij minister Ivo Opstelten op Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, werd zijn capaciteit als fikser en troubleshooter het kenmerk dat hem op de ambtelijke roltrap omhoog zette.

Toch ging het mis toen hij zijn droombaan sectretaris-generaal van Defensie niet kreeg. Daar was meer vereist dan een fikser en zijn imago van 'lachende moordenaar' bij het reorganiseren van ambtelijke diensten past ook niet erg bij de missie van dat ministerie.

Als NCTV en AIVD-baas kwam Schoof in de kring rond Mark Rutte. Diens afkeer van 'visie' in combinatie met waardering voor dienstbaarheid gaven Schoof vleugels.

De vraag van Geert Wilders of hij premier wilde worden was overrompelend, maar wat het meest opvalt is hoe luchthartig hij die beantwoordde. Te laat merkte hij daarom dat de vier fractieleiders van de coalitie hem hadden belazerd in hun wanhopige zoektocht naar een bereidwillige kandidaat. Al bij de regeringsverklaring werd hij door Wilders en Pieter Omtzigt vernederd. En – onthullend in het boek van Aharouay en De Koning - ambtelijk AZ was verbijsterd: "Het ging he-le-maal niet goed."

Als premier had hij één moment waarop hij werkelijk het verschil had kunnen maken. Dat betrof het thema dat hem in zijn eerdere loopbaan rond MH17 had geleerd 'het kan zomaar voorbij zijn': Oekraïne. In een fel Tweede-Kamerdebat lieten PVV en BBB blijken niet gediend te zijn van een soevereine lijn van de premier in Europees overleg. Uiteindelijk zwichtte hij voor die twee partijen en NSC, opgejaagd door JA21.

Pikant nu we weten wie waarschijnlijk Schoofs opvolger wordt: één fractieleider uitte zich toen erkentelijk en onder de indruk van Schoofs moment van principiële volharding. Rob Jetten. Maar ook dat mocht niet helpen.

Het dunne boek biedt wel een inzicht in diepere oorzaken van Schoofs onhandige en soms de Kamer irriterende wijze van communiceren. Hij kon als scholier niet goed spellen en is nog steeds beperkt taalvaardig. Zijn favoriete boek is Guust Flater.

***

Verder luisteren

Dick Schoofs premierschap

428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9488f43f-1ea4-49b9-b223-b42dac778d26

438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d98180ef-659e-4273-a0b1-56bb9c8e23aa

448 - Premier zonder kompas https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/cadea232-77f4-48d3-8ff8-e6cccb46e855

456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b679ced5-2a6f-417b-83e0-1cd701f4abbb

495 - De zeven burgeroorlogen van Dick Schoof https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/a1b2f09f-ce52-4530-983e-80a3591cff0e

511 – De val van het kabinet-Schoof https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/53d47dca-5918-404a-acc6-d87f4690c93e

Nederland nu

474 – Parlementair historicus Joop van den Berg: “De democratie is in groot gevaar. Je moet niet denken: het loopt wel los" https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/cc04f1a0-75fa-4300-9ba6-a40b893f4c03

521 - Hoe saaier de politiek, hoe gelukkiger het land  https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/521-hoe-saaier-de-politiek-hoe-gelukkiger-het-land?in_playlist=podcast

527 - Politici en hun boek   https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/527-politici-en-hun-boek?in_playlist=podcast

Eerdere premiers 

520  -  De radicaaldemocratische erfenis van Pieter Vreede

https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/520-de-radicaaldemocratische-erfenis-van-pieter-vreede

274 - Thorbecke, denker en doener https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9fe72827-e9eb-4e1c-b370-f19c520e353a

149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/da2d9a1c-dbaa-4a64-85dc-c6b0323e2f0b

443 – Negen premiers en een explosief Oranjehuis  https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9913cb5e-ccb4-4c9c-8b4a-811736125db2

461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders  https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c2c97419-89bc-4f85-8316-58d1bee4efcf

64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/44962077-a973-4459-969c-812d1efac686

173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b0fb026c-d48c-4947-9b3a-cdb01c636929

Ambtelijk leiderschap

120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/a2d44af3-4a3b-4ba1-bed9-7669047afacf

186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/4a65dc95-a50f-437f-a04a-e5a8ead82291

226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/258ddef0-b3f6-43fc-a88b-c70dafb7eeb7

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:35:35 – Deel 2

00:53:15 – Deel 3

01:21:00 – Einde

Voordat hij uitzwaait als minister-president lijkt hij al vergeten. Terwijl er van leven en werk van&nbsp;Dick Schoof en van de resultaten veel valt te leren. Reflecties daarop zijn zinvol voor Rob Jetten en iedereen die geeft om de publieke zaak.
Jaap Jansen en PG Kroeger praten hierover aan de hand van twee gloednieuwe boeken:
<a href="https://www.uitgeverijbrooklyn.nl/home/alle-boeken/dick-schoof/">Lamyae Aharouay &amp; Petra de Koning &ndash; Dick Schoof</a>
en
<a href="https://www.boom.nl/geschiedenis/100-19797_Parlement-en-politiek-in-tijden-van-oorlog">Alexander van Kessel, Wilma Borgman ea - Jaarboek Parlementaire Geschiedenis: Parlement en politiek in tijden van oorlog</a>
Het boek over Schoof is 128 bladzijden. Geen 'Thorbecke wilt het!' of 'Een slag anders' over Ruud Lubbers. Gelet op zijn palmares als premier niet onbegrijpelijk. Maar in Schoof had wel degelijk een uitvoerige en indringende biografie gezeten indien hij nimmer premier geworden was.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb">Word ook vriend van de show!</a>
Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">Zend ons een mailtje</a>&nbsp; en wij zoeken contact.
***
De man die zo'n 40 jaar in het Haagse bestuur een rijkgeschakeerde loopbaan kende, had een waarschijnlijk zeer fascinerende biografie verdiend van 'ambtelijk fikser' gedurende decennia waarin Den Haag en de departementen en zbo's diepgaand veranderden. Schoofs lessen, crises, aanpak, belevenissen en visie op bewindslieden, premiers en collega's hier en elders hadden voor bestuurskundigen verplichte kost kunnen zijn.
Zijn eerste functie op Onderwijs en Wetenschappen was al leerzaam. Hoe hij als groeibriljant bij een doorgewinterd en gul leermeester gelanceerd werd. Later, bij minister Ivo Opstelten op Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, werd zijn capaciteit als fikser en troubleshooter het kenmerk dat hem op de ambtelijke roltrap omhoog zette.
Toch ging het mis toen hij zijn droombaan sectretaris-generaal van Defensie niet kreeg. Daar was meer vereist dan een fikser en zijn imago van 'lachende moordenaar' bij het reorganiseren van ambtelijke diensten past ook niet erg bij de missie van dat ministerie.
Als NCTV en AIVD-baas kwam Schoof in de kring rond Mark Rutte. Diens afkeer van 'visie' in combinatie met waardering voor dienstbaarheid gaven Schoof vleugels.
De vraag van Geert Wilders of hij premier wilde worden was overrompelend, maar wat het meest opvalt is hoe luchthartig hij die beantwoordde. Te laat merkte hij daarom dat de vier fractieleiders van de coalitie hem hadden belazerd in hun wanhopige zoektocht naar een bereidwillige kandidaat. Al bij de regeringsverklaring werd hij door Wilders en Pieter Omtzigt vernederd. En &ndash; onthullend in het boek van Aharouay en De Koning - ambtelijk AZ was verbijsterd: "Het ging he-le-maal niet goed."
Als premier had hij &eacute;&eacute;n moment waarop hij werkelijk het verschil had kunnen maken. Dat betrof het thema dat hem in zijn eerdere loopbaan rond MH17 had geleerd 'het kan zomaar voorbij zijn': Oekra&iuml;ne. In een fel Tweede-Kamerdebat lieten PVV en BBB blijken niet gediend te zijn van een soevereine lijn van de premier in Europees overleg. Uiteindelijk zwichtte hij voor die twee partijen en NSC, opgejaagd door JA21.
Pikant nu we weten wie waarschijnlijk Schoofs opvolger wordt: &eacute;&eacute;n fractieleider uitte zich toen erkentelijk en onder de indruk van Schoofs moment van principi&euml;le volharding. Rob Jetten. Maar ook dat mocht niet helpen.
Het dunne boek biedt wel een inzicht in diepere oorzaken van Schoofs onhandige en soms de Kamer irriterende wijze van communiceren. Hij kon als scholier niet goed spellen en is nog steeds beperkt taalvaardig. Zijn favoriete boek is Guust Flater.
***
Verder luisteren
Dick Schoofs premierschap
428 &ndash; Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider <a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9488f43f-1ea4-49b9-b223-b42dac778d26">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9488f43f-1ea4-49b9-b223-b42dac778d26</a>
438 &ndash;Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d98180ef-659e-4273-a0b1-56bb9c8e23aa
448 - Premier zonder kompas https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/cadea232-77f4-48d3-8ff8-e6cccb46e855
456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b679ced5-2a6f-417b-83e0-1cd701f4abbb
495 - De zeven burgeroorlogen van Dick Schoof https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/a1b2f09f-ce52-4530-983e-80a3591cff0e
511 &ndash; De val van het kabinet-Schoof https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/53d47dca-5918-404a-acc6-d87f4690c93e
Nederland nu
474 &ndash; Parlementair historicus Joop van den Berg: &ldquo;De democratie is in groot gevaar. Je moet niet denken: het loopt wel los" <a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/cc04f1a0-75fa-4300-9ba6-a40b893f4c03">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/cc04f1a0-75fa-4300-9ba6-a40b893f4c03</a>
521 - Hoe saaier de politiek, hoe gelukkiger het land&nbsp; https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/521-hoe-saaier-de-politiek-hoe-gelukkiger-het-land?in_playlist=podcast
527 - Politici en hun boek&nbsp;&nbsp; https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/527-politici-en-hun-boek?in_playlist=podcast
Eerdere premiers 
520&nbsp; -&nbsp; De radicaaldemocratische erfenis van Pieter Vreede
https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/520-de-radicaaldemocratische-erfenis-van-pieter-vreede
274 - Thorbecke, denker en doener https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9fe72827-e9eb-4e1c-b370-f19c520e353a
149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/da2d9a1c-dbaa-4a64-85dc-c6b0323e2f0b
443 &ndash; Negen premiers en een explosief Oranjehuis&nbsp; https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9913cb5e-ccb4-4c9c-8b4a-811736125db2
461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders&nbsp; https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c2c97419-89bc-4f85-8316-58d1bee4efcf
64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/44962077-a973-4459-969c-812d1efac686
173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b0fb026c-d48c-4947-9b3a-cdb01c636929
Ambtelijk leiderschap
120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/a2d44af3-4a3b-4ba1-bed9-7669047afacf
186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/4a65dc95-a50f-437f-a04a-e5a8ead82291
226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/258ddef0-b3f6-43fc-a88b-c70dafb7eeb7
***
Tijdlijn
00:00:00 &ndash; Deel 1
00:35:35 &ndash; Deel 2
00:53:15 &ndash; Deel 3
01:21:00 &ndash; Einde

550 - Dick Schoof, een premier om van te leren 

Een slaande ruzie tussen de nieuwe premier van Japan Sanae Takaichi en het Chinese bewind van Xi Jinping zet een oud conflict op scherp. Dit raakt niet alleen de machtsverhouding in Oost-Azië, maar meteen ook de rol van de Verenigde Staten in de Stille Oceaan en die van Rusland in zijn eigen verre oosten. En omdat het uiteindelijk draait om het eiland Taiwan, raakt het ook de Europese Unie. En bovenal Nederland, als thuisbasis van ASML.

Jaap Jansen en PG Kroeger diepen drie vragen uit:

-Waarom provoceerde premier Takaichi meteen bij haar aantreden de grote buur? En waarom reageerde Trump, die 'groot respect' voor haar heeft, zo afhoudend?

-Waarom sloeg Xi zo fel terug?

-Welke diepe historische gevoeligheden, herinneringen en angsten maken deze explosie even begrijpelijk als riskant?

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend ons een mailtje  en wij zoeken contact.

***

Het pacifisme werd Japan na 1945 opgelegd door president Harry Truman als prijs voor de terugkeer onder de 'fatsoenlijke  naties'. Maar in 1972 kwam de 'Nixon Shokku'. De opening naar China door Richard Nixon leek Japan in de kou te zetten en dwong tot herijking van de geopolitieke strategie. Premier Shinzo Abe zette de deur open naar 'zelfverdediging' als agressievere houding en stelde: “Een noodsituatie rond Taiwan is een noodtoestand voor Japan."

Dat zijn protegee Takaichi dit herhaalde toen zij Taiwan bezocht, alarmeerde Beijing. Haar coalitie werd direct vanuit  China onder druk gezet. Maar dit gaf haar populariteit alleen maar een impuls.

Het lijkt erop dat het Chinese bewind hier ook een onverwachte kans zag. Een overleg met een hoge ambtenaar uit Tokyo werd theatraal in scène gezet om hevige nationalistische en historische affecten op te jagen. Zowel militair als cultureel werd Japan in de ban gedaan. Popconcerten van JO1 werden geschrapt, toerisme opgeschort. Een herhaling van massale anti-Japan demonstraties van 2010 dreigde. De Japanse premier probeerde meteen te sussen. 

Xi Jinping kan deze opwinding goed gebruiken. Hij laat het volk stoom afblazen nu hij zijn nieuwe vijfjarenplan inluidt waarin hightech prioriteit heeft maar het platteland en de middenklasse moeten inleveren. En door Japan aan te pakken terwijl Trump hem schijnbaar bijvalt, laat hij Taiwan voelen dat het eiland nog verder in het isolement gedreven wordt.

Deze harde aanpak is in China niet zonder reden populair. Japan overtrof na 1870 de grote buur als nieuwe, moderne wereldmacht en veroverde Taiwan en Korea. Sleutelfiguur in deze razendsnelle ontwikkeling was keizer Meiji die zijn land opengooide naar het Westen als een soort Thorbecke of Deng Xiaoping van zijn tijd.

De gruwelen van Japanse agressie in China na 1930 en Mao's militaire triomf over Japan drukken een zwaar stempel op de relaties. Ten diepste is China nog steeds bevreesd voor een ambitieus Japan. Dat premier Takaichi zich als een soort beschermvrouwe van Taiwan zou profileren raakt een open zenuw.

Maar tegelijkertijd kan Xi dat eiland laten nu voelen hoe het alleen staat. Het kan zich maar beter in de open armen van China storten. Zijn droom van een 'vreedzame hereniging' naar het model van Dengs greep naar Hong Kong kan zo dichterbij komen. Hij zou dan de voltooier zijn van de nationale eenheid en als heerser voorgoed de gelijke worden van Mao en Deng.

***

Verder luisteren

458 - De gedroomde nieuwe wereldorde van Poetin en Xi https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7e62cdac-bdb9-450c-af23-a7f974ec3e42

453 – 75 jaar Volksrepubliek China, waar is het feestje? https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/2268a339-e0ca-4d2a-85bd-2ec5c4b6a1ca

24 - Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi Jinping https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/796c8734-7866-4295-b672-335e345da39e

220 - China's nieuwe culturele revolutie https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/3d52b1c2-d383-4e2c-991b-5531b6de78ae

245 - Oompje neemt de trein – de reis die China naar de 21e eeuw bracht https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8041cd16-d577-45e1-83a9-efd7676c226a

250 - Nixon in China: de week die de wereld veranderde https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/bee983d6-1372-470a-8ce9-27ea6a2d3020

225 - Nixon in China: Henry Kissinger's geheime (en hilarische) trip naar Beijing

https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/cff20ade-b4b1-47a8-b554-0fccc620e096

447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/eee9ebfb-042b-4753-b70d-a48e915b5beb

488 - Het Congres van Wenen (1814-1815) als briljant machtsspel https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1423134d-c671-4a71-805a-1d21ab9f7de6

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:36:16 – Deel 2

00:54:06 – Deel 3

01:20:19 – Einde

Een slaande ruzie tussen de nieuwe premier van Japan&nbsp;Sanae Takaichi en het Chinese bewind van Xi Jinping zet een oud conflict op scherp. Dit raakt niet alleen de machtsverhouding in Oost-Azi&euml;, maar meteen ook de rol van de Verenigde Staten in de Stille Oceaan en die van Rusland in zijn eigen verre oosten. En omdat het uiteindelijk draait om het eiland Taiwan, raakt het ook de Europese Unie. En bovenal Nederland, als thuisbasis van ASML.
Jaap Jansen en PG Kroeger diepen drie vragen uit:
-Waarom provoceerde premier Takaichi meteen bij haar aantreden de grote buur? En waarom reageerde Trump, <a href="https://www.youtube.com/watch?v=Q09sCRIOws0">die 'groot respect' voor haar heeft,</a> zo afhoudend?
-Waarom sloeg Xi zo fel terug?
-Welke diepe historische gevoeligheden, herinneringen en angsten maken deze explosie even begrijpelijk als riskant?
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb">Word ook vriend van de show!</a>
Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">Zend ons een mailtje</a>&nbsp; en wij zoeken contact.
***
Het pacifisme werd Japan na 1945 opgelegd door president&nbsp;Harry Truman als prijs voor de terugkeer onder de 'fatsoenlijke&nbsp; naties'. Maar in 1972 kwam de 'Nixon Shokku'. De opening naar China door Richard Nixon leek Japan in de kou te zetten en dwong tot herijking van de geopolitieke strategie. Premier Shinzo Abe zette de deur open naar 'zelfverdediging' als agressievere houding en stelde: &ldquo;Een noodsituatie rond Taiwan is een noodtoestand voor Japan."
Dat zijn protegee Takaichi dit herhaalde toen zij Taiwan bezocht, alarmeerde Beijing. Haar coalitie werd direct vanuit&nbsp; China onder druk gezet. Maar dit gaf haar populariteit alleen maar een impuls.
Het lijkt erop dat het Chinese bewind hier ook een onverwachte kans zag. Een overleg met een hoge ambtenaar uit Tokyo werd theatraal in sc&egrave;ne gezet om hevige nationalistische en historische affecten op te jagen. Zowel militair als cultureel werd Japan in de ban gedaan. Popconcerten <a href="https://www.youtube.com/watch?v=q-RrB2OBf6s">van JO1</a> werden geschrapt, toerisme opgeschort. Een herhaling van massale anti-Japan demonstraties van 2010 dreigde. <a href="https://www.youtube.com/watch?v=E2umhldtEks">De Japanse premier probeerde meteen te sussen.</a>&nbsp;
Xi Jinping kan deze opwinding goed gebruiken. Hij laat het volk stoom afblazen nu hij zijn nieuwe vijfjarenplan inluidt waarin hightech prioriteit heeft maar het platteland en de middenklasse moeten inleveren. En door Japan aan te pakken terwijl Trump hem schijnbaar bijvalt, laat hij Taiwan voelen dat het eiland nog verder in het isolement gedreven wordt.
Deze harde aanpak is in China niet zonder reden populair. Japan overtrof na 1870 de grote buur als nieuwe, moderne wereldmacht en veroverde Taiwan en Korea. Sleutelfiguur in deze razendsnelle ontwikkeling was keizer Meiji die zijn land opengooide naar het Westen als een soort Thorbecke of Deng Xiaoping van zijn tijd.
De gruwelen van Japanse agressie in China na 1930 en Mao's militaire triomf over Japan drukken een zwaar stempel op de relaties. Ten diepste is China nog steeds bevreesd voor een ambitieus Japan. Dat premier Takaichi zich als een soort beschermvrouwe van Taiwan zou profileren raakt een open zenuw.
Maar tegelijkertijd kan Xi dat eiland laten nu voelen hoe het alleen staat. Het kan zich maar beter in de open armen van China storten. Zijn droom van een 'vreedzame hereniging' naar het model van Dengs greep naar Hong Kong kan zo dichterbij komen. Hij zou dan de voltooier zijn van de nationale eenheid en als heerser voorgoed de gelijke worden van Mao en Deng.
***
Verder luisteren
458 - De gedroomde nieuwe wereldorde van Poetin en Xi https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7e62cdac-bdb9-450c-af23-a7f974ec3e42
453 &ndash; 75 jaar Volksrepubliek China, waar is het feestje? https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/2268a339-e0ca-4d2a-85bd-2ec5c4b6a1ca
24 - Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi Jinping https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/796c8734-7866-4295-b672-335e345da39e
220 - China's nieuwe culturele revolutie https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/3d52b1c2-d383-4e2c-991b-5531b6de78ae
245 - Oompje neemt de trein &ndash; de reis die China naar de 21e eeuw bracht https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8041cd16-d577-45e1-83a9-efd7676c226a
250 - Nixon in China: de week die de wereld veranderde https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/bee983d6-1372-470a-8ce9-27ea6a2d3020
225 - Nixon in China: Henry Kissinger's geheime (en hilarische) trip naar Beijing
https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/cff20ade-b4b1-47a8-b554-0fccc620e096
447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/eee9ebfb-042b-4753-b70d-a48e915b5beb
488 - Het Congres van Wenen (1814-1815) als briljant machtsspel https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1423134d-c671-4a71-805a-1d21ab9f7de6
***
Tijdlijn
00:00:00 &ndash; Deel 1
00:36:16 &ndash; Deel 2
00:54:06 &ndash; Deel 3
01:20:19 &ndash; Einde

549 - China en Japan op ramkoers

Europa en Oekraïne staren naar een ‘vredesplan' dat twee vastgoedmaatjes van Vladimir Poetin en Donald Trump hebben opgesteld. Ongeloof is hun deel. Intussen lekten telefoongesprekken van die bemiddelaars uit, waaruit blijkt dat Trumps gezant Steve Witkoff het Kremlin adviseerde hoe de president te vleien en manipuleren.

Jaap Jansen en PG Kroeger  analyseren de situatie in het licht van actualiteit en historie. Poetin wil - net als Jozef Stalin tegenover Franklin D. Roosevelt en Leonid Brezjnev tegenover Richard Nixon - erkend worden als een gelijkwaardig wereldheerser. Te meer nu zijn oorlog geen triomf werd en China Rusland meer en meer als vazal behandelt.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend ons een mailtje  en wij zoeken contact.

***

Trump moet een 'vrede' realiseren die Poetin als winnaar etaleert, omdat hij alleen zo het Kremlin kan afsplitsen van Beijing en een deal met Xi Jinping over hun invloedssferen kan regelen. Europa, Gaza en Kyiv zijn alleen maar lastige obstakels voor die geopolitieke ambitie.

Dat is de reden waarom de 28 punten van het vredesplan nog het meest lijken op het Verdrag van Versailles, met Oekraïne in de rol van het verslagen Duitsland. Trump vindt Volodymyr Zelensky toch al ondankbaar, dus zetten Witkoff, JD Vance en hij in op een overeenkomst die Poetin comfort geeft.

Elementen als de afsplitsing van grensprovincies, halvering van de strijdkrachten, economische exploitatie van grondstoffen, decennia van financieel-economische slavernij en een bewust politiek-diplomatiek isolement moesten in 1919 Duitsland breken en worden nu Oekraïne opgelegd. Zelfs wordt gedicteerd waarin Kyiv als toekomstig EU-lid wel of niet mag participeren, zodat ook de soevereiniteit van de EU en haar lidstaten aan Poetins welgevallen onderworpen zou worden.

Eén detail is veelzeggend. De Russische taal en de Russisch-Orthodoxe kerk moeten 'in ere hersteld' worden. Poetin grijpt weer terug op zijn beruchte speech van februari 2022, waarin hij het bestaan van Oekraïne als natie, als volk en cultuur ontkende. Het land moet zich cultureel weer onderwerpen aan het Kremlin en patriarch Kirill, kortom. Hij is de winnaar van deze oorlog.

Deze eis grijpt terug naar de oorsprong van de oosterse orthodoxie. In 325 - precies nu groots herdacht, ook door Leo XIV - zat keizer Constantijn de Grote het eerste wereldwijde concilie voor. Met die rol begon het Cesaropapisme waarin de keizer zowel wereldlijk heerser als spiritueel hoofd van zijn imperium was.

De historie van die traditie voert ons langs de grandioze Hagia Sophia, via de eerste kathedraal in Kyiv in 1011 en de opkomst van Moskou na het eind van het Mongoolse wereldrijk. De tsaar - ceasar - vereenzelvigde zich ook daar met wereldlijke én spirituele dominantie. Peter de Grote wilde modernere heerschappij en vervolgde bruut de vrome oudgelovigen. Catharina de Grote sloot een politiek compromis met de patriarch, zodat zij - als 'matushka', moerder van het volk - haar verlichte despotie kon doorzetten.

Poetins rolmodel, tsaar Nicolaas I, gaf dat cesaropapisme repressieve ideologische  en romantisch-nationalistische scherpte. Na de revolutie van 1917 waren de vervolgingen hard, totdat Stalin in 1941 de kerk nodig had als bron van nationale aanmoediging tegen Hitlers Wehrmacht. Om te overleven boog de patriarch opnieuw.

Poetin heeft zich dit model eigen gemaakt. Een triomf over Oekraïne via Trump zou bewijzen dat hij een ware tsaar is die de ‘joodse president’, de westerse jeugd en de afgesplitste kerk van dat land weet te onderwerpen. Met de zegen van patriarch Kirill.

***

Verder luisteren

253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/2b612355-44ba-44d2-a02d-f2ad719fe23b

522 - Zeven zomerboeken (oa over Sergey Radchenko's boek To run the world) https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/betrouwbare-bronnen-522-zeven-zomerboeken

486 - ‘Welkom in onze hel’ Een jonge verslaggever aan het front in Oekraïne https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/0552f0eb-998a-4af2-8960-05429aa1f510

455 - De bufferstaat als historische - maar ongewenste - oplossing voor Oekraïne https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/0feef3c8-fd13-4461-860a-e54e2eba2f2c

447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/eee9ebfb-042b-4753-b70d-a48e915b5beb

487 - Donder en bliksem in het Oval Office https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1470ab7b-7d1b-4138-be83-0d4bdd6f37aa

413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c2b2b09b-bba3-45b6-999c-3f844dcfa76a

287 - Waarom Robert Serry altijd weer terugkeert naar zijn Oekraïne https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/03b9a61e-53d2-4b8f-bdaf-7c46b9a9e229

510 - Brezjnev, Poetin en hun rampzalige oorlog. Lessen voor nu uit 1980 https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1c5da2a5-4328-455d-ac31-e4d699afa73b

354 - Eenzaamheid, machtsstrijd en repressie in het Russische rijk van Poetin, Stalin en tsaar Nicolaas II https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/411a9106-9da2-40f5-9f06-9f19aff37246

327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b4e93b54-7979-4cf2-9909-9a14c06514e0

258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/ad5bd584-a93d-4a0a-9d1d-4d1eb6ca3819

257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c9bf723e-2e02-4471-99c6-c5410883ce27

488 - Het Congres van Wenen (1814-1815) als briljant machtsspel https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1423134d-c671-4a71-805a-1d21ab9f7de6

311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore [over Catharina en Potjomkin] https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/caaa9aac-ea36-4633-9460-74da8adf4c2f

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:28:18 – Deel 2

01:00:09 – Deel 3

01:22:10 – Einde

 

Europa en Oekra&iuml;ne staren naar een &lsquo;vredesplan' dat twee vastgoedmaatjes van&nbsp;Vladimir Poetin en Donald Trump hebben opgesteld. Ongeloof is hun deel. Intussen lekten telefoongesprekken van die bemiddelaars uit, waaruit blijkt dat Trumps gezant Steve Witkoff het Kremlin adviseerde hoe de president te vleien en manipuleren.
Jaap Jansen en PG Kroeger&nbsp; analyseren de situatie in het licht van actualiteit en historie. Poetin wil - net als Jozef Stalin tegenover Franklin D. Roosevelt en Leonid Brezjnev tegenover Richard Nixon - erkend worden als een gelijkwaardig wereldheerser. Te meer nu zijn oorlog geen triomf werd en China Rusland meer en meer als vazal behandelt.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb">Word ook vriend van de show!</a>
Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">Zend ons een mailtje</a>&nbsp; en wij zoeken contact.
***
Trump moet een 'vrede' realiseren die Poetin als winnaar etaleert, omdat hij alleen zo het Kremlin kan afsplitsen van Beijing en een deal met Xi Jinping over hun invloedssferen kan regelen. Europa, Gaza en Kyiv zijn alleen maar lastige obstakels voor die geopolitieke ambitie.
Dat is de reden waarom de 28 punten van het vredesplan nog het meest lijken op het Verdrag van Versailles, met Oekra&iuml;ne in de rol van het verslagen Duitsland. Trump vindt Volodymyr Zelensky toch al ondankbaar, dus zetten Witkoff, JD Vance en hij in op een overeenkomst die Poetin comfort geeft.
Elementen als de afsplitsing van grensprovincies, halvering van de strijdkrachten, economische exploitatie van grondstoffen, decennia van financieel-economische slavernij en een bewust politiek-diplomatiek isolement moesten in 1919 Duitsland breken en worden nu Oekra&iuml;ne opgelegd. Zelfs wordt gedicteerd waarin Kyiv als toekomstig EU-lid wel of niet mag participeren, zodat ook de soevereiniteit van de EU en haar lidstaten aan Poetins welgevallen onderworpen zou worden.
E&eacute;n detail is veelzeggend. De Russische taal en de Russisch-Orthodoxe kerk moeten 'in ere hersteld' worden. Poetin grijpt weer terug op zijn beruchte speech van februari 2022, waarin hij het bestaan van Oekra&iuml;ne als natie, als volk en cultuur ontkende. Het land moet zich cultureel weer onderwerpen aan het Kremlin en patriarch Kirill, kortom. Hij is de winnaar van deze oorlog.
Deze eis grijpt terug naar de oorsprong van de oosterse orthodoxie. In 325 - precies nu groots herdacht, ook door Leo XIV - zat keizer Constantijn de Grote het eerste wereldwijde concilie voor. Met die rol begon het Cesaropapisme waarin de keizer zowel wereldlijk heerser als spiritueel hoofd van zijn imperium was.
De historie van die traditie voert ons langs de grandioze Hagia Sophia, via de eerste kathedraal in Kyiv in 1011 en de opkomst van Moskou na het eind van het Mongoolse wereldrijk. De tsaar - ceasar - vereenzelvigde zich ook daar met wereldlijke &eacute;n spirituele dominantie. Peter de Grote wilde modernere heerschappij en vervolgde bruut de vrome oudgelovigen. Catharina de Grote sloot een politiek compromis met de patriarch, zodat zij - als 'matushka', moerder van het volk - haar verlichte despotie kon doorzetten.
Poetins rolmodel, tsaar Nicolaas I, gaf dat cesaropapisme repressieve ideologische&nbsp; en romantisch-nationalistische scherpte. Na de revolutie van 1917 waren de vervolgingen hard, totdat Stalin in 1941 de kerk nodig had als bron van nationale aanmoediging tegen Hitlers Wehrmacht. Om te overleven boog de patriarch opnieuw.
Poetin heeft zich dit model eigen gemaakt. Een triomf over Oekra&iuml;ne via Trump zou bewijzen dat hij een ware tsaar is die de &lsquo;joodse president&rsquo;, de westerse jeugd en de afgesplitste kerk van dat land weet te onderwerpen. Met de zegen van patriarch Kirill.
***
Verder luisteren
253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekra&iuml;ne herschrijft https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/2b612355-44ba-44d2-a02d-f2ad719fe23b
522 - Zeven zomerboeken (oa over Sergey Radchenko's boek To run the world)&nbsp;https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/betrouwbare-bronnen-522-zeven-zomerboeken
486 - &lsquo;Welkom in onze hel&rsquo; Een jonge verslaggever aan het front in Oekra&iuml;ne https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/0552f0eb-998a-4af2-8960-05429aa1f510
455 - De bufferstaat als historische - maar ongewenste - oplossing voor Oekra&iuml;ne https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/0feef3c8-fd13-4461-860a-e54e2eba2f2c
447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/eee9ebfb-042b-4753-b70d-a48e915b5beb
487 - Donder en bliksem in het Oval Office https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1470ab7b-7d1b-4138-be83-0d4bdd6f37aa
413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c2b2b09b-bba3-45b6-999c-3f844dcfa76a
287 - Waarom Robert Serry altijd weer terugkeert naar zijn Oekra&iuml;ne https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/03b9a61e-53d2-4b8f-bdaf-7c46b9a9e229
510 - Brezjnev, Poetin en hun rampzalige oorlog. Lessen voor nu uit 1980 https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1c5da2a5-4328-455d-ac31-e4d699afa73b
354 - Eenzaamheid, machtsstrijd en repressie in het Russische rijk van Poetin, Stalin en tsaar Nicolaas II https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/411a9106-9da2-40f5-9f06-9f19aff37246
327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b4e93b54-7979-4cf2-9909-9a14c06514e0
258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/ad5bd584-a93d-4a0a-9d1d-4d1eb6ca3819
257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c9bf723e-2e02-4471-99c6-c5410883ce27
488 - Het Congres van Wenen (1814-1815) als briljant machtsspel https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1423134d-c671-4a71-805a-1d21ab9f7de6
311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore [over Catharina en Potjomkin] https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/caaa9aac-ea36-4633-9460-74da8adf4c2f
***
Tijdlijn
00:00:00 &ndash; Deel 1
00:28:18 &ndash; Deel 2
01:00:09 &ndash; Deel 3
01:22:10 &ndash; Einde
&nbsp;

548 – Poetins dictaat voor Oekraïne

 

D66 en CDA schrijven aan hun toekomstagenda. Jaap Jansen en PG Kroeger kijken naar die toekomst, de kansen, zorgen, vernieuwingen en sterke kanten van ons land in de komende decennia. Dat doen ze in deze aflevering samen met Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg en oud-minister van Financiën, nu burgemeester van Eindhoven Jeroen Dijsselbloem.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Ben je op zoek naar een geweldig matras? Ga naar mattsleeps.com, en gebruik de kortingcode bronnen voor een extra verrassing korting bovenop de huidige acties bij Matt Sleeps!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend ons een mailtje  en wij zoeken contact.

***

Pieter Duisenberg is kritisch op de staat van ’s Rijks financiën. Het kabinet-Schoof laat een ‘niet-complete begroting’ na. "De spreadsheets kloppen, maar ontsporing dreigt op termijn." En verantwoording van de belastinginkomsten en hun grondslag krijgt het parlement eigenlijk nooit. Hij valt oud-staatssecretaris Marnix van Rij – te gast in aflevering 546 - nadrukkelijk bij: pak in de formatie meteen de sanering van de fiscale regelingen aan. Daarmee is zo'n €35 miljard 'vrij te spelen'.

Jeroen Dijsselbloem hoopt dat de nieuwe generatie leiders aan het Binnenhof ‘zin heeft in hervormingen’. "Die €35 miljard, dat moet je zeker doen. Werk er direct samen aan, die eruit te peuren. Dat ontlast meteen ook de Belastingdienst." Hij valt informateur Sybrand Buma bij, dat aandacht voor de uitvoerbaarheid van Haagse regels cruciaal is.

Beiden zijn kritisch over het recente beleid. "Er is ingezet op consumptie, niet op de noodzakelijke investeringen waarop IMF, Europese Unie en het rapport-Draghi aandringen," stelt Duisenberg. Volgens Dijsselbloem kloppen de cijfers van de begroting wel en lijkt het of ons land er goed voor staat, maar de productiviteitsgroei stagneert en het onderwijsniveau zakt gestaag terwijl andere landen indrukwekkende verbeteringen laten zien. "We hebben ooit in Europa afgesproken dat we 3 procent van het bnp aan R&D moeten besteden. We halen nauwelijks 2 procent. Onze buurlanden presteren hier fors beter."

Hij pleit voor een langdurig investeringsoffensief, waarbij consumptieve 'koopkracht-gerelateerde' uitgaven door het kabinet in de hand gehouden worden. Bitter noteert hij dat lange termijn investeringen zijn weggesneden, bijvoorbeeld om de benzineaccijns wat langer laag te houden.

“De Nederlandse staatsschuld is maar 45 procent van het bruto nationaal product. Dat is laag, daar zit ruimte in. We mogen van Europa naar 60. Duitsland zit op 80. Je kunt met mij een goed gesprek voeren: moeten wij ook niet naar 80 procent. Het verdienvermogen van de Nederlandse economie raakt snel achterop als er niet drastisch geïnvesteerd wordt. Gerichte lange termijn investeringen in kennis, onderwijskwaliteit, infrastructuur wakkert groene groei aan. Dat verhoogt onze welvaart en houdt de voorzieningen op peil. Tegelijkertijd moeten dan wel andere uitgaven, zoals de zorgkosten, goed in de hand gehouden worden."

Volgens de Rekenkamerpresident heeft Nederland de afgelopen jaren ‘teveel ingezet op consumptie en niet op investeringen’: “Dan ga je steeds verder achteruit. We hebben in Nederland vijf of tien operaties-Beethoven nodig. Of wat Thorbecke al deed: vijf of tien Nieuwe Waterwegen.”

Dijsselbloem vindt dat een nieuw kabinet op korte termijn de energiebelasting voor het bedrijven omlaag moet brengen naar het niveau van Duitsland. Bedrijven kunnen internationaal anders niet goed concurreren.

De oud-minister van Financiën hoopt op een hervormingsgezind meederheidskabinet waaraan ook zijn eigen partij GroenLinks-PvdA deelneemt. Hij begrijpt niet waarom de VVD regeren met GroenLinks-PvdA uitsluit. “Sommige van de meest succesvolle kabinetten waren met VVD en PvdA.” Duisenberg, lid van de VVD, wil zich niet mengen in de politieke keuze van zijn partij, maar volgt de redenering van Dijsselbloem en voegt er aan toe: “VVD en PvdA hebben goed samengewerkt en in het parlement ook met GroenLinks. Voor de grote uitdagingen is brede samenwerking nodig.”

Als oud Tweede-Kamerleden hebben ze tips voor de net-aangetreden nieuwe Kamerleden. Duisenberg: “Leer goed waarnemen, los van je eigen dossiers. Vraag aan een oude rot hoe je een debat moet lezen.” Dijsselbloem raadt aan van elke portefeuille iets te maken, hoe gering het onderwerp ook lijkt. “En je leert het meest en het snelst van meedoen aan concrete wetgeving.”

***

Verder luisteren

507 - Het strenge oordeel van Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/19fb3651-29be-49dd-854b-eeb65ec692ff

423 – Eerst zien, dan geloven – Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg over de controle op de rijksuitgaven https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/f46ed50e-b5e7-430e-958f-8db017ce8d38 

540 -  Verkiezingscampagne 2025: waar het veel te weinig over ging https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/540-verkiezingscampagne-2025-waar-het-veel-te-weinig-over-ging 112 - Snels en Sneller: Tweede Kamer moet uitgaven strenger controleren https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7e5a5628-abe2-437e-99dd-deebf7abe085

533 – Een nieuw belastingstelsel. Leuker kunnen we het niet maken, eenvoudiger wel https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/533-een-nieuw-belastingstelsel-leuker-kunnen-we-het-niet-maken-eenvoudiger-wel 493 - Het belastingkaartenhuis wankelt https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8e0d7872-9be8-439b-94cc-911bf8f7509e

537 – De kracht van de vijf Nederlandse zeehavens https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/537-de-kracht-van-de-vijf-nationale-zeehavens

525 –Wat Brainport Eindhoven ons leert en hoe we onze economie nóg toekomstbestendiger kunnen maken https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/525-wat-brainport-eindhoven-ons-leert-en-hoe-we-onze-economie-n-g-toekomstbestendiger-maken 

471 - De verduurzaming is Nederlands grootste verbouwing ooit https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/e5cdb7b1-3c0a-4bb7-b180-ce3955e93887

512 – Hoe onderwijs, bedrijven en overheden samen de arbeidsmarktkrapte bestrijden https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/da589da5-3d17-468f-9fcf-536388414e67

516 – Files op het elektriciteitsnet: de energietransitie dreigt slachtoffer te worden van het eigen succes https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/54ccc73e-4200-4dbc-87c8-213c70e97491

490 – Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8bac6adf-1b0e-49f1-8a4a-8340c99c6db3

421 - Bewonderd en gevreesd. De memoires van Wolfgang Schäuble https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d3971f5a-5150-4a6b-8739-b44b308a84e8

446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7af41d6c-1463-4010-94df-a702f6f5cf08

427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/84273d61-0203-4764-b876-79a25695bed1

45 - Caspar Veldkamp: Griekenland van Tsipras naar Mitsotakis https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/db3f639d-61a3-49c9-875a-3fd0f9ce521a

02 - Jeroen Dijsselbloem en Coen Teulings over de Eurocrisis https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c2624e4e-7ba4-4177-85e7-ca71c2947621

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:31:41 – Deel 2

01:15:11 – deel 3

01:36:12 – Einde

&nbsp;
D66 en CDA schrijven aan hun toekomstagenda. Jaap Jansen en PG Kroeger kijken naar die toekomst, de kansen, zorgen, vernieuwingen en sterke kanten van ons land in de komende decennia. Dat doen ze in deze aflevering samen met Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg en oud-minister van Financi&euml;n, nu burgemeester van Eindhoven Jeroen Dijsselbloem.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb">Word ook vriend van de show!</a>
Ben je op zoek naar een geweldig matras? Ga naar <a href="https://www.mattsleeps.com/nl">mattsleeps.com</a>, en gebruik de kortingcode bronnen voor een extra verrassing korting bovenop de huidige acties bij Matt Sleeps!
Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">Zend ons een mailtje</a>&nbsp; en wij zoeken contact.
***
Pieter Duisenberg is kritisch op de staat van &rsquo;s Rijks financi&euml;n. Het kabinet-Schoof laat een &lsquo;niet-complete begroting&rsquo; na. "De spreadsheets kloppen, maar ontsporing dreigt op termijn." En verantwoording van de belastinginkomsten en hun grondslag krijgt het parlement eigenlijk nooit. Hij valt oud-staatssecretaris&nbsp;Marnix van Rij &ndash; te gast in aflevering 546 - nadrukkelijk bij: pak in de formatie meteen de sanering van de fiscale regelingen aan. Daarmee is zo'n &euro;35 miljard 'vrij te spelen'.
Jeroen Dijsselbloem hoopt dat de nieuwe generatie leiders aan het Binnenhof &lsquo;zin heeft in hervormingen&rsquo;. "Die &euro;35 miljard, dat moet je zeker doen. Werk er direct samen aan, die eruit te peuren. Dat ontlast meteen ook de Belastingdienst." Hij valt informateur&nbsp;Sybrand Buma bij, dat aandacht voor de uitvoerbaarheid van Haagse regels cruciaal is.
Beiden zijn kritisch over het recente beleid. "Er is ingezet op consumptie, niet op de noodzakelijke investeringen waarop IMF, Europese Unie en het rapport-Draghi aandringen," stelt Duisenberg. Volgens Dijsselbloem kloppen de cijfers van de begroting wel en lijkt het of ons land er goed voor staat, maar de productiviteitsgroei stagneert en het onderwijsniveau zakt gestaag terwijl andere landen indrukwekkende verbeteringen laten zien. "We hebben ooit in Europa afgesproken dat we 3 procent van het bnp aan R&amp;D moeten besteden. We halen nauwelijks 2 procent. Onze buurlanden presteren hier fors beter."
Hij pleit voor een langdurig investeringsoffensief, waarbij consumptieve 'koopkracht-gerelateerde' uitgaven door het kabinet in de hand gehouden worden. Bitter noteert hij dat lange termijn investeringen zijn weggesneden, bijvoorbeeld om de benzineaccijns wat langer laag te houden.
&ldquo;De Nederlandse staatsschuld is maar 45 procent van het bruto nationaal product. Dat is laag, daar zit ruimte in. We mogen van Europa naar 60. Duitsland zit op 80. Je kunt met mij een goed gesprek voeren: moeten wij ook niet naar 80 procent. Het verdienvermogen van de Nederlandse economie raakt snel achterop als er niet drastisch ge&iuml;nvesteerd wordt. Gerichte lange termijn investeringen in kennis, onderwijskwaliteit, infrastructuur wakkert groene groei aan. Dat verhoogt onze welvaart en houdt de voorzieningen op peil. Tegelijkertijd moeten dan wel andere uitgaven, zoals de zorgkosten, goed in de hand gehouden worden."
Volgens de Rekenkamerpresident heeft Nederland de afgelopen jaren &lsquo;teveel ingezet op consumptie en niet op investeringen&rsquo;: &ldquo;Dan ga je steeds verder achteruit. We hebben in Nederland vijf of tien operaties-Beethoven nodig. Of wat Thorbecke al deed: vijf of tien Nieuwe Waterwegen.&rdquo;
Dijsselbloem vindt dat een nieuw kabinet op korte termijn de energiebelasting voor het bedrijven omlaag moet brengen naar het niveau van Duitsland. Bedrijven kunnen internationaal anders niet goed concurreren.
De oud-minister van Financi&euml;n hoopt op een hervormingsgezind meederheidskabinet waaraan ook zijn eigen partij GroenLinks-PvdA deelneemt. Hij begrijpt niet waarom de VVD regeren met GroenLinks-PvdA uitsluit. &ldquo;Sommige van de meest succesvolle kabinetten waren met VVD en PvdA.&rdquo; Duisenberg, lid van de VVD, wil zich niet mengen in de politieke keuze van zijn partij, maar volgt de redenering van Dijsselbloem en voegt er aan toe: &ldquo;VVD en PvdA hebben goed samengewerkt en in het parlement ook met GroenLinks. Voor de grote uitdagingen is brede samenwerking nodig.&rdquo;
Als oud Tweede-Kamerleden hebben ze tips voor de net-aangetreden nieuwe Kamerleden. Duisenberg: &ldquo;Leer goed waarnemen, los van je eigen dossiers. Vraag aan een oude rot hoe je een debat moet lezen.&rdquo; Dijsselbloem raadt aan van elke portefeuille iets te maken, hoe gering het onderwerp ook lijkt. &ldquo;En je leert het meest en het snelst van meedoen aan concrete wetgeving.&rdquo;
***
Verder luisteren
507 - Het strenge oordeel van Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg <a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/19fb3651-29be-49dd-854b-eeb65ec692ff">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/19fb3651-29be-49dd-854b-eeb65ec692ff</a>
423 &ndash; Eerst zien, dan geloven &ndash; Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg over de controle op de rijksuitgaven&nbsp;<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/f46ed50e-b5e7-430e-958f-8db017ce8d38">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/f46ed50e-b5e7-430e-958f-8db017ce8d38</a>&nbsp;
540 -&nbsp; Verkiezingscampagne 2025: waar het veel te weinig over ging <a dir="ltr" href="https://t.co/gzArhYF9Uf">https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/540-verkiezingscampagne-2025-waar-het-veel-te-weinig-over-ging</a> 112 - Snels en Sneller: Tweede Kamer moet uitgaven strenger controleren <a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7e5a5628-abe2-437e-99dd-deebf7abe085">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7e5a5628-abe2-437e-99dd-deebf7abe085</a>
533 &ndash; Een nieuw belastingstelsel. Leuker kunnen we het niet maken, eenvoudiger wel&nbsp;<a dir="ltr" href="https://t.co/EkUb2Sd9kL">https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/533-een-nieuw-belastingstelsel-leuker-kunnen-we-het-niet-maken-eenvoudiger-wel</a> 493 - Het belastingkaartenhuis wankelt <a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8e0d7872-9be8-439b-94cc-911bf8f7509e">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8e0d7872-9be8-439b-94cc-911bf8f7509e</a>
537 &ndash; De kracht van de vijf Nederlandse zeehavens <a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/537-de-kracht-van-de-vijf-nationale-zeehavens">https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/537-de-kracht-van-de-vijf-nationale-zeehavens</a>
525 &ndash;Wat Brainport Eindhoven ons leert en hoe we onze economie n&oacute;g toekomstbestendiger kunnen maken <a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/525-wat-brainport-eindhoven-ons-leert-en-hoe-we-onze-economie-n-g-toekomstbestendiger-maken">https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/525-wat-brainport-eindhoven-ons-leert-en-hoe-we-onze-economie-n-g-toekomstbestendiger-maken</a>&nbsp;
471 - De verduurzaming is Nederlands grootste verbouwing ooit&nbsp;<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/e5cdb7b1-3c0a-4bb7-b180-ce3955e93887">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/e5cdb7b1-3c0a-4bb7-b180-ce3955e93887</a>
512 &ndash; Hoe onderwijs, bedrijven en overheden samen de arbeidsmarktkrapte bestrijden&nbsp;<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/da589da5-3d17-468f-9fcf-536388414e67">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/da589da5-3d17-468f-9fcf-536388414e67</a>
516 &ndash; Files op het elektriciteitsnet: de energietransitie dreigt slachtoffer te worden van het eigen succes&nbsp;<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/54ccc73e-4200-4dbc-87c8-213c70e97491">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/54ccc73e-4200-4dbc-87c8-213c70e97491</a>
490 &ndash; Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland&nbsp;<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8bac6adf-1b0e-49f1-8a4a-8340c99c6db3">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8bac6adf-1b0e-49f1-8a4a-8340c99c6db3</a>
421 - Bewonderd en gevreesd. De memoires van Wolfgang Sch&auml;uble&nbsp;<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d3971f5a-5150-4a6b-8739-b44b308a84e8">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d3971f5a-5150-4a6b-8739-b44b308a84e8</a>
446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd&nbsp;<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7af41d6c-1463-4010-94df-a702f6f5cf08">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7af41d6c-1463-4010-94df-a702f6f5cf08</a>
427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben&nbsp;<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/84273d61-0203-4764-b876-79a25695bed1">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/84273d61-0203-4764-b876-79a25695bed1</a>
45 - Caspar Veldkamp: Griekenland van Tsipras naar Mitsotakis&nbsp;<a dir="ltr" href="https://t.co/uXusCTiMT5">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/db3f639d-61a3-49c9-875a-3fd0f9ce521a</a>
02 - Jeroen Dijsselbloem en Coen Teulings over de Eurocrisis <a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c2624e4e-7ba4-4177-85e7-ca71c2947621">https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c2624e4e-7ba4-4177-85e7-ca71c2947621</a>
***
Tijdlijn
00:00:00 &ndash; Deel 1
00:31:41 &ndash; Deel 2
01:15:11 &ndash; deel 3
01:36:12 &ndash; Einde

547 – Knopen doorhakken, hervormen en stevig investeren: het formatie-advies van Jeroen Dijsselbloem en Pieter Duisenberg

Marnix van Rij heeft een hele loopbaan in politiek en bestuur achter de rug. Raadslid, wethouder, CDA-partijvoorzitter, Eerste-Kamerlid, nog een keer partijvoorzitter ad interim, staatssecretaris fiscaliteit en Belastingdienst in Rutte IV en nu plaatsvervangend bewindvoerder bij het IMF in Washington.

Zijn nieuwe boek Reflecties van een politieke optimist gaat over de voorbije vijf jaar en de vele perikelen die hij in die partij en dat kabinet van zeer dichtbij meemaakte. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem over de lessen uit die troebelen en de mensen en momenten die daarvoor bepalend waren.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend ons een mailtje  en wij zoeken contact.

***

Begin 2021 viel hij in als CDA-voorzitter nadat Rutger Ploum de verantwoordelijkheid voor de missers in de verkiezingscampagne op zich had genomen. Een verlies van 19 naar 15 zetels bleek nog het minste pijnpunt.

Van Rij ontdekte dat de partijtop en de organisatie overladen waren met een reeks conflicten, frustraties en pijnpunten. Het leiderschap van Wopke Hoekstra was aangeslagen, bewindslieden communiceerden niet meer met elkaar, Mona Keijzer werd door Mark Rutte zelfs ontslagen. De achterban roerde zich, niet in het minst de mensen en afdelingen die zich vooral thuis voelden bij Pieter Omtzigt. Maar die was overspannen afgehaakt, hield hof in Enschede en richtte uiteindelijk een eigen partij op.

In retrospectief ziet Van Rij dat Omtzigt zijn partij gijzelde door vaag te blijven over zijn intenties, zijn mate van loyaliteit en de behoefte om zijn gekwetste gemoed te laten strelen. Daarbij merkte hij dat Omtzigt niet was wie hij meende te zijn. Bij hem was sprake was van een radicalisering waarin hij ontkoppeld raakte van de christendemocratie.

Ook Van Rij slaagde er niet in een dialoog zonder wantrouwen te laten ontstaan - ook al omdat Omtzigt zich ondanks zijn slechte toestand in hoge mate bleef mengen in het Haagse en interne CDA-debat. Toen uit zijn kring van medestanders een geheim evaluatiedocument gelekt werd, was zijn rol uitgespeeld, ondanks alle pogingen hem 'bij de club te houden'.

Terugblikkend stelt Van Rij dat het vertrek van Omtzigt – en ook van Mona Keijzer, die naar BBB overstapte – uiteindelijk bevrijdend werkte. Een nieuwe generatie met een eigentijds wereldbeeld kon het CDA nu nieuw perspectief geven.

Terwijl hij in Rutte IV als staatssecretaris zijn handen vol had, werd hij in de kabinetsformatie van 2023-2024 juist door Omtzigt en diens NSC intensief geraadpleegd. Geert Wilders polste hem daarop als informateur, om Ronald Plasterk op te volgen. Van Rij vond Plasterks werkwijze onzuiver en de uitkomst tamelijk funest. Niettemin werd hij door NSC alvast gepolst of hij niet zou willen aanblijven op Financiën, gelet op de grote problemen daar en de afhandeling van de toeslagenellende. Hij zei niet meteen nee, zo blijkt.

In de volgende fase van de kabinetsformatie tussen PVV, VVD, NSC en BBB werd het nog gekker. Omtzigt nodigde Van Rij uit voor een gesprek en vertelde ‘dat dit een dag zou worden die ik nooit zou vergeten’. Want nadat Plasterk zich wegens een integriteitskwestie onmogelijk had gemaakt, zou Wilders hem gaan polsen voor het premierschap. Hoewel de nieuwe CDA-leider Henri Bontenbal helder had gesteld geen CDA'ers in het nieuwe kabinet te willen zien, ging Van Rij toch praten.

Het gesprek met formateur Richard van Zwol en de vier fractieleiders duurde een uur. Duidelijk werd dat een premier van buiten de coalitie meer een etalagepop zou worden dan een leider. Het hoofdlijnenakkoord was bovendien zo anti-Europees dat Van Rij daar toch wel buikpijn van kreeg. En: “Als democraat vond ik dat Wilders zélf premier had moeten worden." Toen werd het Dick Schoof, de laatste in het rijtje potentiële premiers.

Voor de huidige kabinetsformatie komt Van Rij met nuttige wenken. En uit zijn werk in Rutte IV heeft hij twee cruciale agendapunten waar een nieuw kabinet direct 'meters kan maken'. Het saneren van ondoelmatige fiscale regelingen is helder in kaart gebracht. Hier is een ruimte van tientallen miljarden belastinggeld die veel effectiever ingezet kunnen worden. Als wezenlijke les uit de enquêtes en rapportages over het falen van overheidsinstanties zou een nieuw kabinet een Nederlandse versie van het Amerikaanse 'Handvest voor de rechten van belastingbetalers en toeslagengerechtigden' kunnen vaststellen. Burgers en uitvoeringsorganisaties weten dan wat zulke rechten zijn en hoe burgers met respect en helderheid bejegend moeten worden. "Zo bouw je aan herstel van vertrouwen."

***

Verder luisteren

382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland 

291 – De dubbele jaren van staatssecretaris Marnix van Rij 

545 - Het verfijnde advies van Wouter Koolmees en de struikelpartij van Hans Wijers, die de toekomstagenda al in z'n hoofd had 

543 – Kabinetsformatie: Hoe verkenner Wouter Koolmees een ‘nieuw moment’ kan creëren

541 - De terugkeer van het politieke midden 

501 - Den Haag zonder Omtzigt en een Voorjaarsnota zonder beleid 

491 - De voortdurende twijfels van Nieuw Sociaal Contract 

448 - Premier zonder kompas 

410 - De Pirouette van Putters 

398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt 

386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 

212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg 

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:39:39 – Deel 2

01:03:30 – Deel 3

01:21:24 – Einde

Marnix van Rij heeft een hele loopbaan in politiek en bestuur achter de rug. Raadslid, wethouder, CDA-partijvoorzitter, Eerste-Kamerlid, nog een keer partijvoorzitter ad interim, staatssecretaris fiscaliteit en Belastingdienst in Rutte IV en nu plaatsvervangend bewindvoerder bij het IMF in Washington.
Zijn nieuwe boek <a href="https://uitgeverijprometheus.nl/boeken/reflecties-van-een-politieke-optimist-paperback/">Reflecties van een politieke optimist</a> gaat over de voorbije vijf jaar en de vele perikelen die hij in die partij en dat kabinet van zeer dichtbij meemaakte. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem over de lessen uit die troebelen en de mensen en momenten die daarvoor bepalend waren.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb">Word ook vriend van de show!</a>
Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">Zend ons een mailtje</a>&nbsp; en wij zoeken contact.
***
Begin 2021 viel hij in als CDA-voorzitter nadat Rutger Ploum de verantwoordelijkheid voor de missers in de verkiezingscampagne op zich had genomen. Een verlies van 19 naar 15 zetels bleek nog het minste pijnpunt.
Van Rij ontdekte dat de partijtop en de organisatie overladen waren met een reeks conflicten, frustraties en pijnpunten. Het leiderschap van Wopke Hoekstra was aangeslagen, bewindslieden communiceerden niet meer met elkaar,&nbsp;Mona Keijzer werd door Mark Rutte zelfs ontslagen. De achterban roerde zich, niet in het minst de mensen en afdelingen die zich vooral thuis voelden bij Pieter Omtzigt. Maar die was overspannen afgehaakt, hield hof in Enschede en richtte uiteindelijk een eigen partij op.
In retrospectief ziet Van Rij dat Omtzigt zijn partij gijzelde door vaag te blijven over zijn intenties, zijn mate van loyaliteit en de behoefte om zijn gekwetste gemoed te laten strelen. Daarbij merkte hij dat Omtzigt niet was wie hij meende te zijn. Bij hem was sprake was van een radicalisering waarin hij ontkoppeld raakte van de christendemocratie.
Ook Van Rij slaagde er niet in een dialoog zonder wantrouwen te laten ontstaan - ook al omdat Omtzigt zich ondanks zijn slechte toestand in hoge mate bleef mengen in het Haagse en interne CDA-debat. Toen uit zijn kring van medestanders een geheim evaluatiedocument gelekt werd, was zijn rol uitgespeeld, ondanks alle pogingen hem 'bij de club te houden'.
Terugblikkend stelt Van Rij dat het vertrek van Omtzigt &ndash; en ook van Mona Keijzer, die naar BBB overstapte &ndash; uiteindelijk bevrijdend werkte. Een nieuwe generatie met een eigentijds wereldbeeld kon het CDA nu nieuw perspectief geven.
Terwijl hij in Rutte IV als staatssecretaris zijn handen vol had, werd hij in de kabinetsformatie van 2023-2024 juist door Omtzigt en diens NSC intensief geraadpleegd. Geert Wilders polste hem daarop als informateur, om Ronald Plasterk op te volgen. Van Rij vond Plasterks werkwijze onzuiver en de uitkomst tamelijk funest. Niettemin werd hij door NSC alvast gepolst of hij niet zou willen aanblijven op Financi&euml;n, gelet op de grote problemen daar en de afhandeling van de toeslagenellende. Hij zei niet meteen nee, zo blijkt.
In de volgende fase van de kabinetsformatie tussen PVV, VVD, NSC en BBB werd het nog gekker. Omtzigt nodigde Van Rij uit voor een gesprek en vertelde &lsquo;dat dit een dag zou worden die ik nooit zou vergeten&rsquo;. Want nadat Plasterk zich wegens een integriteitskwestie onmogelijk had gemaakt, zou Wilders hem gaan polsen voor het premierschap. Hoewel de nieuwe CDA-leider Henri Bontenbal helder had gesteld geen CDA'ers in het nieuwe kabinet te willen zien, ging Van Rij toch praten.
Het gesprek met formateur Richard van Zwol en de vier fractieleiders duurde een uur. Duidelijk werd dat een premier van buiten de coalitie meer een etalagepop zou worden dan een leider. Het hoofdlijnenakkoord was bovendien zo anti-Europees dat Van Rij daar toch wel buikpijn van kreeg. En: &ldquo;Als democraat vond ik dat Wilders z&eacute;lf premier had moeten worden." Toen werd het Dick Schoof, de laatste in het rijtje potenti&euml;le premiers.
Voor de huidige kabinetsformatie komt Van Rij met nuttige wenken. En uit zijn werk in Rutte IV heeft hij twee cruciale agendapunten waar een nieuw kabinet direct 'meters kan maken'. Het saneren van ondoelmatige fiscale regelingen is helder in kaart gebracht. Hier is een ruimte van tientallen miljarden belastinggeld die veel effectiever ingezet kunnen worden. Als wezenlijke les uit de enqu&ecirc;tes en rapportages over het falen van overheidsinstanties zou een nieuw kabinet een Nederlandse versie van het Amerikaanse 'Handvest voor de rechten van belastingbetalers en toeslagengerechtigden' kunnen vaststellen. Burgers en uitvoeringsorganisaties weten dan wat zulke rechten zijn en hoe burgers met respect en helderheid bejegend moeten worden. "Zo bouw je aan herstel van vertrouwen."
***
Verder luisteren
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c44ec04f-9408-41be-b5e3-3fab8905ab66">382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/2ae6cd4c-9054-4d48-8481-b868182cace2">291 &ndash; De dubbele jaren van staatssecretaris Marnix van Rij</a>&nbsp;
<a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/545-het-verfijnde-advies-van-koolmees-en-de-struikelpartij-van-wijers-die-al-wist-hoe-de-toekomstagenda-moest-luiden">545 - Het verfijnde advies van Wouter Koolmees en de struikelpartij van Hans Wijers, die de toekomstagenda al in z'n hoofd had</a>&nbsp;
<a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/543-kabinetsformatie-hoe-verkenner-wouter-koolmees-een-nieuw-moment-kan-cre-ren?in_playlist=podcast">543 &ndash; Kabinetsformatie: Hoe verkenner Wouter Koolmees een &lsquo;nieuw moment&rsquo; kan cre&euml;ren</a>
<a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/541-de-terugkeer-van-het-politieke-midden">541 - De terugkeer van het politieke midden</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/03d5c905-9a8d-474c-980c-5e8dd7f209a9">501 - Den Haag zonder Omtzigt en een Voorjaarsnota zonder beleid</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/83010cd4-3e7d-474d-a4aa-502aa73c94ea">491 - De voortdurende twijfels van Nieuw Sociaal Contract</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/4ae547de-d25c-460d-98a8-4b5010d0609c">448 - Premier zonder kompas</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/25f2c253-d041-464c-9e56-5ba3ed589828">410 - De Pirouette van Putters</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/0ccb72e7-d43b-4996-8ff9-109f4db861fe">398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b827199b-a9e4-4fa4-8b11-1064bad9953f">386 &ndash; Ronald Plasterk, een verkenner met passie</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/deb877e6-4154-4242-a489-5eb2ee9d306b">212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg</a>&nbsp;
***
Tijdlijn
00:00:00 &ndash; Deel 1
00:39:39 &ndash; Deel 2
01:03:30 &ndash; Deel 3
01:21:24 &ndash; Einde

546 – CDA’er Marnix van Rij ondanks alles een politieke optimist

Het formatie-advies van verkenner Wouter Koolmees was vlijmscherp en tegelijk verfijnd. Uit het Kamerdebat daarover werd verrassend veel helder, al werd dat nogal overschaduwd door de lotgevallen van informateur Hans Wijers. Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken hoe het Koolmees lukte een weg te banen en wat er nu gaat gebeuren. En: het geheim van Sybrand Buma.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend ons een mailtje  en wij zoeken contact.

***

Koolmees nam de Kamer bij de hand als een gids over een lastige bergpas langs ravijnen. Het einddoel noemde hij 'een stabiel kabinet', 'keuzes en oplossingen verhelderen' en 'tempo maken'.  Hij legde Dilan Yesilgöz fijntjes uit waar zij mis zat en waarom zijn conclusie - D66 en CDA samen aan de slag - lucide was. Dat de Kamer elke motie afwees  die zijn werk wilde amenderen, wijst erop dat hij blijkbaar had overtuigd.

Hij noemde de beoogde uitkomst een 'pacificatie' bij de grote, hardnekkige politieke dilemma's die politiek en bestuur al jaren verlammen. Rob Jetten moet een Pieter Cort van der Linden worden, is de niet geringe uitdaging door de verkenner. De D66-leider gaf met CDA-voorman Henri Bontenbal aan dit aan te durven. Juist ook  omdát ze ideologisch duidelijk verschillen.

De VVD moest meemaken dat ze met lege handen en gemarginaliseerd langs de zijlijn is gezet.  Bovendien met het risico dat in de informatiefase de wrakstukken van de Schoof-coalitie finaal exploderen. Een onbeheerste eruptie van Caroline van der Plas maakte dit onverwacht voelbaar.

Opmerkelijk was hoe Jesse Klaver zich vlekkeloos gouvernementeel opstelde en  hoe Bontenbal een draai om de oren van Koolmees braaf incasseerde. Hij kreeg immers op zijn profiel van 'democratisch ethos' en 'betere politieke cultuur' volledig zijn zin van Koolmees.

De onderhandelaars van D66 en CDA kunnen aan de slag. Inhoud voorop bij grote thema's en grote lijnen ook van begrotingsbeleid en lange-termijn investeringen. Heel belangrijk is daarbij een klein zinnetje over 'de uitgangspunten voor de vorming van een kabinet'. Want daarin ligt besloten hoe wel degelijk nog voor kerstmis een kabinet op het bordes zou kunnen staan.

De rol van informateur Buma wordt daarmee essentieel. D66 moet slikken dat partner CDA onverwacht het hele proces kan sturen en domineren. Al direct bij aantreden gaf de oud CDA-leider zijn visitekaartje af als wetgevingskenner en man van het openbaar bestuur. Hij benadrukte dat de agenda van D66 en CDA direct kritisch getoetst moet worden op uitvoerbaarheid.

Buma is trouwens niet typisch iemand van 'het nieuwe CDA van Bontenbal'. Hij is als Fries aristocraat en burgemeester een man van 'de regio'. Het geheim van zijn aanpak? Zijn fameuze 'Bumor'. Een Brits soort ironie die zo droog is dat je er het beste iets bij kan drinken.

Niettemin is het jammer dat Wijers het veld moest ruimen. Die had al in zijn hoofd hoe de toekomstagenda moet luiden. 

***

Verder lezen

Kabinetsforrmatie 2025

***

Verder kijken

Netwerk over minister Hans Wijers van D66 (1997)

Toespraak Hans Wijers tot D66-congres in 2010 

***

Verder luisteren

543 – Kabinetsformatie: Hoe verkenner Wouter Koolmees een ‘nieuw moment’ kan creëren

541 - De terugkeer van het politieke midden 

540 -  Verkiezingscampagne 2025: waar het veel te weinig over ging 

446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd 

261 - Mariëtte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass 

209 - Kabinetsformatie 2021: Hamer houdt stug vol 

179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren 

125 - Wouter Koolmees, minister van Sociale Zaken in de coronacrisis 

11 - Gerlacus Buma, soldaat van Napoleon en Willem I

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:36:14 – Deel 2

00:57:32 – Deel 3

01:22:21 – Einde

Het formatie-advies van verkenner Wouter Koolmees was vlijmscherp en tegelijk verfijnd. Uit het Kamerdebat daarover werd verrassend veel helder, al werd dat nogal overschaduwd door de lotgevallen van informateur Hans Wijers. Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken hoe het Koolmees lukte een weg te banen en wat er nu gaat gebeuren. En: het geheim van Sybrand Buma.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb">Word ook vriend van de show!</a>
Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">Zend ons een mailtje</a>&nbsp; en wij zoeken contact.
***
Koolmees nam de Kamer bij de hand als een gids over een lastige bergpas langs ravijnen. Het einddoel noemde hij 'een stabiel kabinet', 'keuzes en oplossingen verhelderen' en 'tempo maken'.&nbsp; Hij legde Dilan Yesilg&ouml;z fijntjes uit waar zij mis zat en waarom zijn conclusie - D66 en CDA samen aan de slag - lucide was. Dat de Kamer elke motie afwees&nbsp; die zijn werk wilde amenderen, wijst erop dat hij blijkbaar had overtuigd.
Hij noemde de beoogde uitkomst een 'pacificatie' bij de grote, hardnekkige politieke dilemma's die politiek en bestuur al jaren verlammen. Rob Jetten moet een Pieter Cort van der Linden worden, is de niet geringe uitdaging door de verkenner. De D66-leider gaf met CDA-voorman Henri Bontenbal aan dit aan te durven. Juist ook &nbsp;omd&aacute;t ze ideologisch duidelijk verschillen.
De VVD moest meemaken dat ze met lege handen en gemarginaliseerd langs de zijlijn is gezet.&nbsp; Bovendien met het risico dat in de informatiefase de wrakstukken van de Schoof-coalitie finaal exploderen. Een onbeheerste eruptie van Caroline van der Plas maakte dit onverwacht voelbaar.
Opmerkelijk was hoe Jesse Klaver zich vlekkeloos gouvernementeel opstelde en&nbsp; hoe Bontenbal een draai om de oren van Koolmees braaf incasseerde. Hij kreeg immers op zijn profiel van 'democratisch ethos' en 'betere politieke cultuur' volledig zijn zin van Koolmees.
De onderhandelaars van D66 en CDA kunnen aan de slag. Inhoud voorop bij grote thema's en grote lijnen ook van begrotingsbeleid en lange-termijn investeringen. Heel belangrijk is daarbij een klein zinnetje over 'de uitgangspunten voor de vorming van een kabinet'. Want daarin ligt besloten hoe wel degelijk nog voor kerstmis een kabinet op het bordes zou kunnen staan.
De rol van informateur Buma wordt daarmee essentieel. D66 moet slikken dat partner CDA onverwacht het hele proces kan sturen en domineren. Al direct bij aantreden gaf de oud CDA-leider zijn visitekaartje af als wetgevingskenner en man van het openbaar bestuur. Hij benadrukte dat de agenda van D66 en CDA direct kritisch getoetst moet worden op uitvoerbaarheid.
Buma is trouwens niet typisch iemand van 'het nieuwe CDA van Bontenbal'. Hij is als Fries aristocraat en burgemeester een man van 'de regio'. Het geheim van zijn aanpak? Zijn fameuze 'Bumor'. Een Brits soort ironie die zo droog is dat je er het beste iets bij kan drinken.
Niettemin is het jammer dat Wijers het veld moest ruimen. Die had al in zijn hoofd hoe de toekomstagenda moet luiden.&nbsp;
***
Verder lezen
<a href="https://www.kabinetsformatie2025.nl/">Kabinetsforrmatie 2025</a>
***
Verder kijken
<a href="https://www.youtube.com/watch?v=xjVqCzgvfAc&amp;list=WL&amp;index=3">Netwerk over minister Hans Wijers van D66 (1997)</a>
<a href="https://www.youtube.com/watch?v=s4ysaMeKV30&amp;list=WL&amp;index=1&amp;t=5s">Toespraak Hans Wijers tot D66-congres in 2010</a>&nbsp;
***
Verder luisteren
<a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/543-kabinetsformatie-hoe-verkenner-wouter-koolmees-een-nieuw-moment-kan-cre-ren?in_playlist=podcast">543 &ndash; Kabinetsformatie: Hoe verkenner Wouter Koolmees een &lsquo;nieuw moment&rsquo; kan cre&euml;ren</a>
<a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/541-de-terugkeer-van-het-politieke-midden">541 - De terugkeer van het politieke midden</a>&nbsp;
<a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/540-verkiezingscampagne-2025-waar-het-veel-te-weinig-over-ging">540 -&nbsp; Verkiezingscampagne 2025: waar het veel te weinig over ging</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7af41d6c-1463-4010-94df-a702f6f5cf08">446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/48931e95-9d15-4cec-8c5e-fe488c73f2f7">261 - Mari&euml;tte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d3636ce8-8200-4baf-904d-7ef9843bad41">209 - Kabinetsformatie 2021: Hamer houdt stug vol</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/a807c2ff-01e9-4861-a47d-dc02c311c6cf">179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/f2d24451-6f0d-4feb-a050-fbae2e4da378">125 - Wouter Koolmees, minister van Sociale Zaken in de coronacrisis</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9335570b-f2d7-42bd-9390-c207bb34019d">11 - Gerlacus Buma, soldaat van Napoleon en Willem I</a>
***
Tijdlijn
00:00:00 &ndash; Deel 1
00:36:14 &ndash; Deel 2
00:57:32 &ndash; Deel 3
01:22:21 &ndash; Einde

545 - Het verfijnde advies van Wouter Koolmees en de struikelpartij van Hans Wijers, die de toekomstagenda al in z'n hoofd had

De Argentijnse president Javier Milei. Op rechts is hij cult.Donald Trump stopt hem miljarden toe. Elon Musk, de Duitse FDP en in Nederland JA21 vinden hem een held. Lex Hoogduins hulde voor zijn kettingzaag biedt Dilan Yesilgöz inspiratie voor een nieuw kabinet.

Javier Milei voert een wild experiment uit met zijn land. Het eerste wat hij doet is acht van de vijftien ministeries schrappen. Argentinië ziet blijkbaar geen andere weg. Bij tussentijdse verkiezingen groeide de steun in het Argentijnse parlement.

Wat is dat voor land en beleid, vragen Jaap Jansen en PG Kroeger zich af. Hoe konden jaren van grote bloei al een eeuw geleden in economische ellende wegzinken waar het land nooit meer echt uitgekomen is? En waarom beveelt Dilan Yeşilgöz Nederland het land van Máxima en Nicolás Keenan aan?

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend ons een mailtje  en wij zoeken contact.

***

De band van het land aan de Rio de la Plata met Europa en Nederland ontstond toen Spanjaarden direct na 1500 die grote riviermonding ontdekten en koloniseerden. In de eeuwen nadien ontwikkelde zich daar een kolonie met een opvallend eigen karakter. Nauwelijks import van slavernij, een dominerende overheid in nijverheid en de handel, grote vrees voor en afkeer van rivaal Brazilië en opmerkelijk nauwe culturele en commerciële banden met het Britse Rijk.

De 19e eeuw maakte van Argentinië een land van burgeroorlogen, machismo van caudillos, gauchos en grondgrootbezitters, liberale vernieuwingen en zelfs een eigen Thorbecke, Juan Bautista Alberdi. Hij zag een 'nationaal project' voor zich van expansie en bloei door openheid naar massale, ongeremde arbeidsmigratie uit Europa. Na 1860 kwamen vele miljoenen uit Italië, Spanje, Midden-Oosten en vervolgde joodse gemeenschappen in Rusland en Polen.

Hun economisch succes was tussen 1880 en 1930 adembenemend. Superkampioen export werd Argentinië en Europa en Amerika smulden van het vlees, graan en sojaproducten uit de pampas. Rond 1900 was het land zo welvarend als de Britten en Duitsers, het ging er beter dan in Nederland.

Die eenzijdige oriëntatie begon na 1920 problematisch te worden. De depressie van 1929 sloeg hard toe. Stagnerende welvaart en verdwenen perspectief  destabiliseerden het land en de politieke cultuur van caudillo's ging domineren. Coups door generaals en hun populistische beloften waren aan de orde van de dag. Legendarisch werd Juan Peron met zijn vereerde Evita. Argentinië nam een afslag die Europa na 1945 wist te vermijden.

De jaren na 1973 werden een catastrofe. De welvaart kelderde met 20%. Een 'smerige oorlog', AAA-doodseskaders van het 'Nationaal Reorganisatie Proces' en corruptie van de militairen deden hun bewind ten onder gaan, met behulp van de stoere Margaret Thatcher.

Sinds 1983 kent het land een serie van presidenten die met grote plannen als een soort wonderdokters de neergang zouden keren en oude glorie en welvaart herstellen. In werkelijkheid moest het IMF keer op keer komen saneren, werd de ene nationale munt vervangen door de andere, wisselden nationalisaties en privatiseringsgolven elkaar af en werd manipulatie van monetair verkeer een endemische bron van corruptie en zwarte economie.

Javier Milei is dan ook geenszins een verrassende president, eerder de zoveelste en wanhopigste in een reeks van populisten. Zijn luidruchtige pretenties van sanering en de facto uitverkoop aan Trumps miljarden om de situatie te redden, passen helemaal in dat patroon. Wie zijn beleid als ideaal model zou willen promoten voor het hoogontwikkelde EU-land van Brainport Eindhoven, Wageningen, Leiden BioScience en wereldwijd opererende logistiek en zeehavens, heeft toch iets uit te leggen.

***

Verder luisteren

489 – Trump, Musk en de aanval op de privacy

481 - Donald Trumps nieuwe idool William McKinley, ‘de tarievenkoning’ 

497 – Sander Tordoir over de krankzinnige tarievenoorlog van Donald Trump 

431 - Handelsland Nederland staat op het spel 

49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd  

242 - Adrianus van Utrecht, de Nederlandse Paus 

488 - Het Congres van Wenen (1814-1815) als briljant machtsspel 

339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug 

379 - Migratie: het werkelijke verhaal 

535 - 100 jaar Margaret Thatcher, de Iron Lady 

387 - Niets is zó politiek als opera - 100 jaar Maria Callas 

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:19:55 – Deel 2

00:46:37 – Deel 3

01:21:54 – Einde

De Argentijnse president&nbsp;Javier Milei. <a href="https://www.youtube.com/watch?v=2Ya5hMPkSnk&amp;list=WL&amp;index=2">Op rechts is hij cult.</a> Donald Trump stopt hem miljarden toe. Elon Musk, de Duitse FDP en in Nederland JA21 vinden hem een held. Lex Hoogduins hulde voor <a href="https://www.youtube.com/watch?v=iBBM0EA0WLc">zijn kettingzaag</a> biedt Dilan Yesilg&ouml;z inspiratie voor een nieuw kabinet.
Javier Milei voert een wild experiment uit met zijn land. Het eerste wat hij doet is&nbsp;<a href="https://www.youtube.com/watch?v=fJFqjiB0GW0">acht van de vijftien ministeries schrappen</a>. Argentini&euml; ziet blijkbaar geen andere weg. <a href="https://www.youtube.com/watch?v=foMTMoUD-QQ&amp;list=WL&amp;index=4">Bij tussentijdse verkiezingen groeide de steun in het Argentijnse parlement.</a>
Wat is dat voor land en beleid, vragen Jaap Jansen en PG Kroeger zich af. Hoe konden jaren van grote bloei al een eeuw geleden in economische ellende wegzinken waar het land nooit meer echt uitgekomen is? En waarom beveelt Dilan Yeşilg&ouml;z Nederland het land van&nbsp;M&aacute;xima en Nicol&aacute;s Keenan aan?
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb">Word ook vriend van de show!</a>
Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">Zend ons een mailtje</a>&nbsp; en wij zoeken contact.
***
De band van het land aan de Rio de la Plata met Europa en Nederland ontstond toen Spanjaarden direct na 1500 die grote riviermonding ontdekten en koloniseerden. In de eeuwen nadien ontwikkelde zich daar een kolonie met een opvallend eigen karakter. Nauwelijks import van slavernij, een dominerende overheid in nijverheid en de handel, grote vrees voor en afkeer van rivaal Brazili&euml; en opmerkelijk nauwe culturele en commerci&euml;le banden met het Britse Rijk.
De 19e eeuw maakte van Argentini&euml; een land van burgeroorlogen, machismo van caudillos, gauchos en grondgrootbezitters, liberale vernieuwingen en zelfs een eigen Thorbecke, Juan Bautista Alberdi. Hij zag een 'nationaal project' voor zich van expansie en bloei door openheid naar massale, ongeremde arbeidsmigratie uit Europa. Na 1860 kwamen vele miljoenen uit Itali&euml;, Spanje, Midden-Oosten en vervolgde joodse gemeenschappen in Rusland en Polen.
Hun economisch succes was tussen 1880 en 1930 adembenemend. Superkampioen export werd Argentini&euml; en Europa en Amerika smulden van het vlees, graan en sojaproducten uit de pampas. Rond 1900 was het land zo welvarend als de Britten en Duitsers, het ging er beter dan in Nederland.
Die eenzijdige ori&euml;ntatie begon na 1920 problematisch te worden. De depressie van 1929 sloeg hard toe. Stagnerende welvaart en verdwenen perspectief&nbsp; destabiliseerden het land en de politieke cultuur van caudillo's ging domineren. Coups door generaals en hun populistische beloften waren aan de orde van de dag. Legendarisch werd <a href="https://www.youtube.com/watch?v=LDExBI-FX9s">Juan Peron</a> met zijn vereerde <a href="https://www.youtube.com/watch?v=7aq0bd0ZOpo">Evita</a>. Argentini&euml; nam een afslag die Europa na 1945 wist te vermijden.
De jaren na 1973 werden een catastrofe. De welvaart kelderde met 20%. Een 'smerige oorlog', AAA-doodseskaders van het 'Nationaal Reorganisatie Proces' en corruptie van de militairen deden hun bewind ten onder gaan, met behulp van de stoere Margaret Thatcher.
Sinds 1983 kent het land een serie van presidenten die met grote plannen als een soort wonderdokters de neergang zouden keren en oude glorie en welvaart herstellen. In werkelijkheid moest het IMF keer op keer komen saneren, werd de ene nationale munt vervangen door de andere, wisselden nationalisaties en privatiseringsgolven elkaar af en werd manipulatie van monetair verkeer een endemische bron van corruptie en zwarte economie.
Javier Milei is dan ook geenszins een verrassende president, eerder de zoveelste en wanhopigste in een reeks van populisten. Zijn luidruchtige pretenties van sanering en de facto uitverkoop aan Trumps miljarden om de situatie te redden, passen helemaal in dat patroon. Wie zijn beleid als ideaal model zou willen promoten voor het hoogontwikkelde EU-land van Brainport Eindhoven, Wageningen, Leiden BioScience en wereldwijd opererende logistiek en zeehavens, heeft toch iets uit te leggen.
***
Verder luisteren
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/929581b8-15e6-44ec-a69b-0402f4461b0a">489 &ndash; Trump, Musk en de aanval op de privacy</a>
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/018eaa63-b81a-4b17-9342-e98ee53bf516">481 - Donald Trumps nieuwe idool William McKinley, &lsquo;de tarievenkoning&rsquo;&nbsp;</a>
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/6726d535-1e03-4b41-92d0-98b29876db9d">497 &ndash; Sander Tordoir over de krankzinnige tarievenoorlog van Donald Trump</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8f019a55-5189-4ed9-972a-3987b4de72c6">431 - Handelsland Nederland staat op het spel</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1f089f8f-12a9-429d-85a4-5bd22b12f8c6">49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben ge&euml;erd</a>&nbsp;&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/0eddef55-2605-47f2-b7bc-b3e0d7bdef16">242 - Adrianus van Utrecht, de Nederlandse Paus</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1423134d-c671-4a71-805a-1d21ab9f7de6">488 - Het Congres van Wenen (1814-1815) als briljant machtsspel</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/375b5051-04c8-4181-b31e-56436dfda193">339 &ndash; De geopolitiek van de 19e eeuw is terug</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d5de8cc4-937a-4481-986e-1ab92278fdd6">379 - Migratie: het werkelijke verhaal</a>&nbsp;
<a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/535-100-jaar-margaret-thatcher-de-iron-lady">535 - 100 jaar Margaret Thatcher, de Iron Lady</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/cdff059b-3e0c-4a27-b04e-e1093b8250b2">387 - Niets is z&oacute; politiek als opera - 100 jaar Maria Callas</a>&nbsp;
***
Tijdlijn
00:00:00 &ndash; Deel 1
00:19:55 &ndash; Deel 2
00:46:37 &ndash; Deel 3
01:21:54 &ndash; Einde

544 - De kettingzaageconomie van Argentinië 

Het politieke stof daalt neer. Hoe nu verder? Wie likt welke wonden? Wie is in staat van ontkenning? Wie rouwen? Wie knijpt zich elke ochtend nog steeds even in de arm? De kabinetsformatie is begonnen! 

Verkenner Wouter Koolmees wil na de verkiezingen een ‘nieuw moment’ creëren. Een dat moet zorgen dat oude, pijnlijke en onzekere momenten plaats gaan maken voor fris momentum. Nieuwe daadkracht is dan geen 'kiezersbedrog' overigens.  

Jaap Jansen en PG Kroeger kijken naar de actuele stand van zaken, mede in het licht van lessen uit voorgaande verkenningen.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Sanquin. Help mee aan de bloedvoorziening in Nederland en word bloeddonor 

En met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend ons een mailtje  en wij zoeken contact.

***

De kunst is dat een verkenner zichzelf niet presenteert als een 'Ersatz-Juliana', maar vooral de juiste vragen stelt aan de juiste fractieleiders op het juiste moment. Koolmees zal willen vaststellen hoe diep de wanhoop is op links, hoeveel mandaat GroenLinks-PvdA-aanvoerder Jesse Klaver en ook VVD-leider Dilan Yesilgöz nu echt hebben, wat kandidaat-premier Rob Jetten (D66) precies wil en hoezeer hij daarbij kan rekenen op het CDA van Henri Bontenbal en tegen welke prijs.   

Jaap en PG schetsen ook hoe nuttig in deze fase buiten de camera’s om, voldongen feiten gemaakt kunnen worden. D66 heeft met 26 zetels geen dominante positie. Als duo met het CDA heeft D66 een stevig blok in de formatie. Gunnen deze twee partijen elkaar comfort op inhoud, profiel en bemensing van een komend kabinet, dan is veel mogelijk.   

Informateur Mariëtte Hamer deed in 2021 voor hoe dat kan. Zij liet Rob Jetten en Sophie Hermans een conceptstuk opstellen als basis voor een breed gedragen program. Zo'n stuk zouden D66 en CDA - die beide benadrukken ‘vanuit de inhoud’ te werk willen gaan - nu samen kunnen opstellen. Met de keuzes en thema's die de ambitie voor de lange termijn helder aangeven als belangrijke voorwaarde voor een stabiel kabinet.   

De komende informateur kan daarmee zowel VVD als GroenLinks-PvdA uitdagen zich daartoe te verhouden. Of juist twee informateurs: één uit VVD en één uit GroenLinks-PvdA. Met een akkoord op inhoud. En wie dan breekt betaalt, met de gemeenteraadsverkiezingen op 18 maart in het vooruitzicht.

Formateur Jetten rondt dit werk dan af en stelt na kerstmis met de nieuwe ministerploeg het nader in te vullen regeerprogram vast. Het kan wél. Sterker uit de storm. Een nieuwe start voor Nederland. Bouwen op vertrouwen.

Jetten en zijn ploeg kunnen dan met een dynamisch pakket aan de slag, waarbij 2026 geen verloren jaar hoeft te zijn voor de rijksbegroting. in plaats van nog meer Haags getreuzel en Schoofiaanse stilstand gaat de campagne voor de raadsverkiezingen dan van start met optimisme en goede zin.

***

Verder luisteren

541 - De terugkeer van het politieke midden 

540 -  Verkiezingscampagne 2025: waar het veel te weinig over ging 

446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd 

427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben 

536 - Het Grote Energie Verkiezingsdebat 

533 – Een nieuw belastingstelsel. Leuker kunnen we het niet maken, eenvoudiger wel 

379 - Migratie: het werkelijke verhaal 

261 - Mariëtte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass 

209 - Kabinetsformatie 2021: Hamer houdt stug vol 

179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren 

125 - Wouter Koolmees, minister van Sociale Zaken in de coronacrisis 

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:20:35 – Deel 2

00:39:28 – Deel 3

01:00:00 – Einde

Het politieke stof daalt neer. Hoe nu verder? Wie likt welke wonden? Wie is in staat van ontkenning? Wie rouwen? Wie knijpt zich elke ochtend nog steeds even in de arm? De <a href="https://www.kabinetsformatie2025.nl/">kabinetsformatie</a> is begonnen!&nbsp;
Verkenner Wouter Koolmees wil na de verkiezingen een &lsquo;nieuw moment&rsquo; cre&euml;ren. Een dat moet zorgen dat oude, pijnlijke en onzekere momenten plaats gaan maken voor fris momentum. Nieuwe daadkracht is dan geen 'kiezersbedrog' overigens.&nbsp;&nbsp;
Jaap Jansen en PG Kroeger kijken naar de actuele stand van zaken, mede in het licht van lessen uit voorgaande verkenningen.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Sanquin. <a href="https://www.sanquin.nl">Help mee aan de bloedvoorziening in Nederland en word bloeddonor</a>&nbsp;
En met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb">Word ook vriend van de show!</a>
Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">Zend ons een mailtje</a>&nbsp; en wij zoeken contact.
***
De kunst is dat een verkenner zichzelf niet presenteert als een 'Ersatz-Juliana', maar vooral de juiste vragen stelt aan de juiste fractieleiders op het juiste moment. Koolmees zal willen vaststellen hoe diep de wanhoop is op links, hoeveel mandaat GroenLinks-PvdA-aanvoerder Jesse Klaver en ook VVD-leider Dilan Yesilg&ouml;z nu echt hebben, wat kandidaat-premier Rob Jetten (D66) precies wil en hoezeer hij daarbij kan rekenen op het CDA van Henri Bontenbal en tegen welke prijs.&nbsp;&nbsp;&nbsp;
Jaap en PG schetsen ook hoe nuttig in deze fase buiten de camera&rsquo;s om, voldongen feiten gemaakt kunnen worden. D66 heeft met 26 zetels geen dominante positie. Als duo met het CDA heeft D66 een stevig blok in de formatie. Gunnen deze twee partijen elkaar comfort op inhoud, profiel en bemensing van een komend kabinet, dan is veel mogelijk.&nbsp;&nbsp;&nbsp;
Informateur Mari&euml;tte Hamer deed in 2021 voor hoe dat kan. Zij liet Rob Jetten en Sophie Hermans een conceptstuk opstellen als basis voor een breed gedragen program. Zo'n stuk zouden D66 en CDA - die beide benadrukken &lsquo;vanuit de inhoud&rsquo; te werk willen gaan - nu samen kunnen opstellen. Met de keuzes en thema's die de ambitie voor de lange termijn helder aangeven als belangrijke voorwaarde voor een stabiel kabinet.&nbsp;&nbsp;&nbsp;
De komende informateur kan daarmee zowel VVD als GroenLinks-PvdA uitdagen zich daartoe te verhouden. Of juist twee informateurs: &eacute;&eacute;n uit VVD en &eacute;&eacute;n uit GroenLinks-PvdA. Met een akkoord op inhoud. En wie dan breekt betaalt, met de gemeenteraadsverkiezingen op 18 maart in het vooruitzicht.
Formateur Jetten rondt dit werk dan af en stelt na kerstmis met de nieuwe ministerploeg het nader in te vullen regeerprogram vast. Het kan w&eacute;l. Sterker uit de storm. Een nieuwe start voor Nederland. Bouwen op vertrouwen.
Jetten en zijn ploeg kunnen dan met een dynamisch pakket aan de slag, waarbij 2026 geen verloren jaar hoeft te zijn voor de rijksbegroting. in plaats van nog meer Haags getreuzel en Schoofiaanse stilstand gaat de campagne voor de raadsverkiezingen dan van start met optimisme en goede zin.
***
Verder luisteren
<a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/541-de-terugkeer-van-het-politieke-midden">541 - De terugkeer van het politieke midden</a>&nbsp;
<a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/540-verkiezingscampagne-2025-waar-het-veel-te-weinig-over-ging">540 -&nbsp; Verkiezingscampagne 2025: waar het veel te weinig over ging</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7af41d6c-1463-4010-94df-a702f6f5cf08">446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/84273d61-0203-4764-b876-79a25695bed1">427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben</a>&nbsp;
<a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/536-het-grote-energie-verkiezingsdebat">536 - Het Grote Energie Verkiezingsdebat</a>&nbsp;
<a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/533-een-nieuw-belastingstelsel-leuker-kunnen-we-het-niet-maken-eenvoudiger-wel">533 &ndash; Een nieuw belastingstelsel. Leuker kunnen we het niet maken, eenvoudiger wel</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d5de8cc4-937a-4481-986e-1ab92278fdd6">379 - Migratie: het werkelijke verhaal</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/48931e95-9d15-4cec-8c5e-fe488c73f2f7">261 - Mari&euml;tte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d3636ce8-8200-4baf-904d-7ef9843bad41">209 - Kabinetsformatie 2021: Hamer houdt stug vol</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/a807c2ff-01e9-4861-a47d-dc02c311c6cf">179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren</a>&nbsp;
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/f2d24451-6f0d-4feb-a050-fbae2e4da378">125 - Wouter Koolmees, minister van Sociale Zaken in de coronacrisis</a>&nbsp;
***
Tijdlijn
00:00:00 &ndash; Deel 1
00:20:35 &ndash; Deel 2
00:39:28 &ndash; Deel 3
01:00:00 &ndash; Einde

543 – Kabinetsformatie: Hoe verkenner Wouter Koolmees een ‘nieuw moment’ kan creëren

Het zijn bijzondere dagen. Koning Juan Carlos publiceert bittere memoires. Het Spaanse volk herdenkt de dood van dictator Francisco Franco en de troonsbestijging van die jonge prins – nu 50 jaar geleden. En staat stil bij het mirakel van democratisering, economische bloei en politieke impact in Europa.

Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de bloederige, soms wanhopige historie van de tirannieke Franco-jaren. Maar ook in de verrassende en opportunistische kanten van de wrede generaal en de onverwachte aspecten van zijn repressieve bewind. De ruzie over het volkslied, de promotie van de Flamenco en de snelle onttakeling van zijn dictatuur.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur ons een mailtje en wij zoeken contact.

***

Francisco Franco (1892-1975) was door en door soldaat. Hield zonder scrupules huis in de koloniën, kreeg hoge rangen en werd door de linkse regering van de nieuwe democratische republiek opzij gezet. Hij steunde een staatsgreep die mislukte en ertoe leidde dat hij als enige topmilitair overbleef om een burgeroorlog daarna uit te vechten. Die won hij in drie jaar dankzij steun van Benito Mussolini en Adolf Hitler en de funeste verdeeldheid van zijn opponenten.

Als overwinnaar ging hij beestachtig tekeer. 'De Witte Terreur' vermoordde ruim 300.000 mensen en waarschijnlijk meer. Nog altijd worden massagraven gevonden en herleeft de angst, de wanhoop en het verdriet van die jaren.

Franco's bewind was repressief en hij regeerde als een potentaat zonder grondwet, staatsstructuur of parlement - feitelijk bij decreet. Maar was hij een fascist pur sang? De historici debatteren daar nog steeds over. Van huis uit reactionair-katholiek was hij allesbehalve democraat. Evenmin was hij vies van complottheorieën over bolsjewieken, vrijmetselaars, joden en links die volgens hem het ware Spanje ondermijnden.

De steun van Hitler en Mussolini tijdens de Burgeroorlog incasseerde hij moeiteloos, maar erg veel  dankbaarheid hoefden zij niet te verwachten. Franco voerde een bewust ondoorzichtige politiek, waardoor hij iedereen op afstand hield. Churchill en Roosevelt knuffelden hem opportunistisch, Hitler wantrouwde hem diep.

Na de oorlog verzette hij de bakens. Hij herstelde de monarchie zonder een koning op de troon te zetten, liet zich propagandistisch vieren als redder van vluchtelingen en joden en legde een grondwet op die zijn almacht bezegelde. Probleem was wel het dreigend bankroet en de schrijnende armoede. Economische hervormingen kostten tijd, maar na 1959 werd Spanje vele jaren groeikampioen van de wereld, samen met Japan.

Repressie, massale emigratie - feitelijk 'export van menselijk kapitaal' - en economische bloei ondermijnden uiteindelijk het regime. Franco moest de teugels loslaten, ook vanwege ouderdomsziekten. Achter zijn rug werd een snelle transitie naar een eigentijds, Europees en democratisch bewind ontworpen. Zijn dood in 1975 viel samen met het eind van de dictatuur in Portugal en Griekenland en gaf een enorme impuls aan de democratisering van Zuid-Europa.

Juan Carlos maakte daarbij als koning veel tempo. De technocraat Adolfo Suarez werd de Thorbecke van Spanje. De inzet en prestaties van deze eerste vrije premier maakten hem een icoon van democratie en vernieuwing. Zonder Juan Carlos en Suarez was de vreedzame transitie waarschijnlijk veel minder succesvol verlopen.

***

Verder kijken

Franco probeert Engels te spreken (1936)

Franco dankt andere landen voor steun in de Spaanse burgeroorlog (1937)

Het leven van Franco

De laatste toespraak van Franco (1975)

Jarcha - Libertad Sin Ira (1977)

***

Verder luisteren

355 - 2023: modern en succesvol Spanje wordt EU-voorzitter en houdt verkiezingen

312 - Schurend verleden - over cancelculture, politiek en geschiedenis (en Spaanse pijn)

311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore (over de wereldoorlog tussen Spanje en sultans)

414 – Portugal: 50 jaar Anjerrevolutie

158 - Portugal: aan zee is een land nooit klein

478 - Was Hitler een socialist?

314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland

451 - 75 jaar Duitse Democratie

242 - Adrianus van Utrecht, de Nederlandse Paus (en eerst regent van het Spaanse wereldrijk)

49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:28:39 – Deel 2

00:53:12 – Deel 3

01:34:10 – Einde

Het zijn bijzondere dagen. Koning&nbsp;Juan Carlos publiceert bittere memoires. Het Spaanse volk herdenkt de dood van dictator Francisco Franco en de troonsbestijging van die jonge prins &ndash; nu 50 jaar geleden. En staat stil bij het mirakel van democratisering, economische bloei en politieke impact in Europa.
Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de bloederige, soms wanhopige historie van de tirannieke Franco-jaren. Maar ook in de verrassende en opportunistische kanten van de wrede generaal en de onverwachte aspecten van zijn repressieve bewind. De ruzie over het volkslied, de promotie van de Flamenco en de snelle onttakeling van zijn dictatuur.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb">Word ook vriend van de show!</a>
Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">Stuur ons een mailtje</a> en wij zoeken contact.
***
Francisco Franco (1892-1975) was door en door soldaat. Hield zonder scrupules huis in de koloni&euml;n, kreeg hoge rangen en werd door de linkse regering van de nieuwe democratische republiek opzij gezet. Hij steunde een staatsgreep die mislukte en ertoe leidde dat hij als enige topmilitair overbleef om een burgeroorlog daarna uit te vechten. Die won hij in drie jaar dankzij steun van&nbsp;Benito Mussolini en Adolf Hitler en de funeste verdeeldheid van zijn opponenten.
Als overwinnaar ging hij beestachtig tekeer. 'De Witte Terreur' vermoordde ruim 300.000 mensen en waarschijnlijk meer. Nog altijd worden massagraven gevonden en herleeft de angst, de wanhoop en het verdriet van die jaren.
Franco's bewind was repressief en hij regeerde als een potentaat zonder grondwet, staatsstructuur of parlement - feitelijk bij decreet. Maar was hij een fascist pur sang? De historici debatteren daar nog steeds over. Van huis uit reactionair-katholiek was hij allesbehalve democraat. Evenmin was hij vies van complottheorie&euml;n over bolsjewieken, vrijmetselaars, joden en links die volgens hem het ware Spanje ondermijnden.
De steun van Hitler en Mussolini tijdens de Burgeroorlog incasseerde hij moeiteloos, maar erg veel&nbsp; dankbaarheid hoefden zij niet te verwachten. Franco voerde een bewust ondoorzichtige politiek, waardoor hij iedereen op afstand hield. Churchill en Roosevelt knuffelden hem opportunistisch, Hitler wantrouwde hem diep.
Na de oorlog verzette hij de bakens. Hij herstelde de monarchie zonder een koning op de troon te zetten, liet zich propagandistisch vieren als redder van vluchtelingen en joden en legde een grondwet op die zijn almacht bezegelde. Probleem was wel het dreigend bankroet en de schrijnende armoede. Economische hervormingen kostten tijd, maar na 1959 werd Spanje vele jaren groeikampioen van de wereld, samen met Japan.
Repressie, massale emigratie - feitelijk 'export van menselijk kapitaal' - en economische bloei ondermijnden uiteindelijk het regime. Franco moest de teugels loslaten, ook vanwege ouderdomsziekten. Achter zijn rug werd een snelle transitie naar een eigentijds, Europees en democratisch bewind ontworpen. Zijn dood in 1975 viel samen met het eind van de dictatuur in Portugal en Griekenland en gaf een enorme impuls aan de democratisering van Zuid-Europa.
Juan Carlos maakte daarbij als koning veel tempo. De technocraat Adolfo Suarez werd de Thorbecke van Spanje. De inzet en prestaties van deze eerste vrije premier maakten hem een icoon van democratie en vernieuwing. Zonder Juan Carlos en Suarez was de vreedzame transitie waarschijnlijk veel minder succesvol verlopen.
***
Verder kijken
<a href="https://www.youtube.com/watch?v=s3ggF5RgCQM">Franco probeert Engels te spreken (1936)</a>
<a href="https://www.youtube.com/watch?v=Yxv6an_Lx6k">Franco dankt andere landen voor steun in de Spaanse burgeroorlog (1937)</a>
<a href="https://www.youtube.com/watch?v=Aa8PiF3Ph6w">Het leven van Franco</a>
<a href="https://www.youtube.com/watch?v=PsghTBRexIM">De laatste toespraak van Franco (1975)</a>
<a href="https://www.youtube.com/watch?v=h5x5Ol-agFI">Jarcha - Libertad Sin Ira (1977)</a>
***
Verder luisteren
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/69ae3c99-dfb2-42f0-843a-2685d6acc213">355 - 2023: modern en succesvol Spanje wordt EU-voorzitter en houdt verkiezingen</a>
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9b030d30-ee4a-4d7f-8e7e-f0e9dc0f7043">312 - Schurend verleden - over cancelculture, politiek en geschiedenis</a> (en Spaanse pijn)
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/caaa9aac-ea36-4633-9460-74da8adf4c2f">311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore</a> (over de wereldoorlog tussen Spanje en sultans)
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c5ba4848-c650-4265-ac61-ae8d75138424">414 &ndash; Portugal: 50 jaar Anjerrevolutie</a>
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/396f7d2e-7229-48fe-a635-9e1b54616a13">158 - Portugal: aan zee is een land nooit klein</a>
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/66d40ee6-7e32-479e-bb62-f8003d5fbc83">478 - Was Hitler een socialist?</a>
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/e469598d-a82c-4f90-a397-2ab557240c87">314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland</a>
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8c874fbc-a533-48b8-abc7-037fcadf8a0b">451 - 75 jaar Duitse Democratie</a>
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/0eddef55-2605-47f2-b7bc-b3e0d7bdef16">242 - Adrianus van Utrecht, de Nederlandse Paus </a>(en eerst regent van het Spaanse wereldrijk)
<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1f089f8f-12a9-429d-85a4-5bd22b12f8c6">49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben ge&euml;erd</a>
***
Tijdlijn
00:00:00 &ndash; Deel 1
00:28:39 &ndash; Deel 2
00:53:12 &ndash; Deel 3
01:34:10 &ndash; Einde

542 - Spanje onder dictator Franco: een monarchie zonder koning

De historische uitslag van de Tweede-Kamerverkiezingen van 2025 zal nog jaren bestudeerd worden. Een eerste analyse van cijfers, trends en diepere achtergronden door Jaap Jansen en PG Kroeger.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend ons een mailtje en wij zoeken subiet contact!

*** 

1) GroenLinks-PvdA was vooral bezig alsnog de campagne van 2023 te winnen. En miskende hoezeer hun fusie geen nieuw elan maar de ego’s van partijdiva's uit het verleden bediende. Het werd geen ‘1977’: hoewel ‘klein links’ zware klappen kreeg. We voelen mee met Frans Timmermans.

2) D66 won dankzij de 'anti-Kaag'-campagne van Rob Jetten. Hij deed ongeveer alles wat zij zou verafschuwen. De opvolger van teflon-Rutte, met desnoods een leugentje. Zo maakte hij zich de tolk van het positivisme van ‘de constructieve krachten' en het echte contrast van Schoof en Wilders.

3) De VVD verloor sinds 2012 voortdurend en halveerde vanaf Ruttes toenmalige triomf. Dilan Yesilgöz verloor ook nu weer bijna 10% van haar aanhang. Het dansje van Dilan kan niet verhullen dat zij een horrorscenario is binnengestapt. Buigen of breken.

4) De PVV had een overzichtelijke avond. Anderen waren de schuldigen. Voor Schoofs ongekend falen of fascistische AI-campagnes droeg Geert Wilders geen enkele verantwoordelijkheid, uiteraard. Hij verheugt zich op zijn vertrouwde rol als oppositieleider.

5) Voor het CDA was het ten diepste net zo overzichtelijk. Het kon écht anders. Bijna vier keer zo groot worden schrijft parlementaire historie. Van rouwbeklag naar feestzaal - in twee jaar. Henri Bontenbal kan nu sereen bouwen op een stevig fundament. Hij weet zich 'incontournable' voor Jetten die de kleinste grootste partij ooit aanvoert.

6) Er zijn nog meer boeiende lessen. Hoe de SP al jaren zwaar overschat is. Hoe NSC zelfs in Enschede niet genoeg stemmen verwierf om ook maar één zetel te behouden. Hoe Volt opgeslokt werd en Aant Jelle Soepboer flopte. Hoe Diederik Boomsma als enige NSC'er overleefde en Mona Keijzer de grootste verliezer werd. Waarom we zowel Joeri Pool als Marieke Koekoek zullen missen.

En hoe Nederland geleid zal worden door twee Nederlands-Argentijnse paren!

***

Verder luisteren

538  - Verkiezingscampagne 2025: de bel voor de laatste ronde https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/538-verkiezingscampagne-2025-de-bel-voor-de-laatste-ronde

517 - Na de champagne de campagne https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/a98527fb-b8fb-49cb-a102-fab43ff3185f

536 - Het Grote Energie Verkiezingsdebat https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/536-het-grote-energie-verkiezingsdebat

532 – GroenLinks-PvdA: het glibberige pad naar één partij https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/532-groenlinks-pvda-het-glibberige-pad-naar-n-partij

529 – Schoten voor de boeg in de verkiezingscampagne https://vriendvandeshow.nl/bb/episodes/529-schoten-voor-de-boeg

524 - Met een wrakhoutkabinet naar de verkiezingen https://vriendvandeshow.nl/bb/episodes/524-met-een-wrakhoutkabinet-naar-de-verkiezingen

521 - Hoe saaier de politiek, hoe gelukkiger het land https://vriendvandeshow.nl/bb/episodes/521-hoe-saaier-de-politiek-hoe-gelukkiger-het-land

514 – De 'andere waarheid' na Schoof https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/ad370858-1ae4-447b-8d4b-1bcf7bc33ac2

509 - Het verdriet van Geert Milders https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/07517a5c-fcf6-4ccb-815d-0dd4d08f26bd

50 - Vrijheid van onderwijs https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/ca6e0fb5-3367-468a-a9d4-00d556393c28

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:35:10 – Deel 2

00:53:37 – Deel 3

01:18:00 – Einde

 

De historische uitslag van de Tweede-Kamerverkiezingen van 2025 zal nog jaren bestudeerd worden. Een eerste analyse van cijfers, trends en diepere achtergronden door&nbsp;Jaap Jansen en PG Kroeger.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!
Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">Zend ons een mailtje</a> en wij zoeken subiet contact!
***&nbsp;
1) GroenLinks-PvdA was vooral bezig alsnog de campagne van 2023 te winnen. En miskende hoezeer hun fusie geen nieuw elan maar de ego&rsquo;s van partijdiva's uit het verleden bediende. Het werd geen &lsquo;1977&rsquo;: hoewel &lsquo;klein links&rsquo; zware klappen kreeg. We voelen mee met Frans Timmermans.
2) D66 won dankzij de 'anti-Kaag'-campagne van Rob Jetten. Hij deed ongeveer alles wat zij zou verafschuwen. De opvolger van teflon-Rutte, met desnoods een leugentje. Zo maakte hij zich de tolk van het positivisme van &lsquo;de constructieve krachten' en het echte contrast van Schoof en Wilders.
3) De VVD verloor sinds 2012 voortdurend en halveerde vanaf Ruttes toenmalige triomf. Dilan Yesilg&ouml;z verloor ook nu weer bijna 10% van haar aanhang. Het dansje van Dilan kan niet verhullen dat zij een horrorscenario is binnengestapt. Buigen of breken.
4) De PVV had een overzichtelijke avond. Anderen waren de schuldigen. Voor Schoofs ongekend falen of fascistische AI-campagnes droeg Geert Wilders geen enkele verantwoordelijkheid, uiteraard. Hij verheugt zich op zijn vertrouwde rol als oppositieleider.
5) Voor het CDA was het ten diepste net zo overzichtelijk. Het kon &eacute;cht anders. Bijna vier keer zo groot worden schrijft parlementaire historie. Van rouwbeklag naar feestzaal - in twee jaar. Henri Bontenbal kan nu sereen bouwen op een stevig fundament. Hij weet zich 'incontournable' voor Jetten die de kleinste grootste partij ooit aanvoert.
6) Er zijn nog meer boeiende lessen. Hoe de SP al jaren zwaar overschat is. Hoe NSC zelfs in Enschede niet genoeg stemmen verwierf om ook maar &eacute;&eacute;n zetel te behouden. Hoe Volt opgeslokt werd en Aant Jelle Soepboer flopte. Hoe Diederik Boomsma als enige NSC'er overleefde en Mona Keijzer de grootste verliezer werd. Waarom we zowel Joeri Pool als Marieke Koekoek zullen missen.
En hoe Nederland geleid zal worden door twee Nederlands-Argentijnse paren!
***
Verder luisteren
538&nbsp; - Verkiezingscampagne 2025: de bel voor de laatste ronde https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/538-verkiezingscampagne-2025-de-bel-voor-de-laatste-ronde
517 - Na de champagne de campagne https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/a98527fb-b8fb-49cb-a102-fab43ff3185f
536 - Het Grote Energie Verkiezingsdebat <a href="https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/536-het-grote-energie-verkiezingsdebat">https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/536-het-grote-energie-verkiezingsdebat</a>
532 &ndash; GroenLinks-PvdA: het glibberige pad naar &eacute;&eacute;n partij https://omny.fm/shows/betrouwbare-bronnen/532-groenlinks-pvda-het-glibberige-pad-naar-n-partij
529 &ndash; Schoten voor de boeg in de verkiezingscampagne https://vriendvandeshow.nl/bb/episodes/529-schoten-voor-de-boeg
524 - Met een wrakhoutkabinet naar de verkiezingen https://vriendvandeshow.nl/bb/episodes/524-met-een-wrakhoutkabinet-naar-de-verkiezingen
521 - Hoe saaier de politiek, hoe gelukkiger het land <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb/episodes/521-hoe-saaier-de-politiek-hoe-gelukkiger-het-land">https://vriendvandeshow.nl/bb/episodes/521-hoe-saaier-de-politiek-hoe-gelukkiger-het-land</a>
514 &ndash; De 'andere waarheid' na Schoof https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/ad370858-1ae4-447b-8d4b-1bcf7bc33ac2
509 - Het verdriet van Geert Milders https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/07517a5c-fcf6-4ccb-815d-0dd4d08f26bd
50 - Vrijheid van onderwijs https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/ca6e0fb5-3367-468a-a9d4-00d556393c28
***
Tijdlijn
00:00:00 &ndash; Deel 1
00:35:10 &ndash; Deel 2
00:53:37 &ndash; Deel 3
01:18:00 &ndash; Einde
&nbsp;

541 - De terugkeer van het politieke midden 

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.

De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo’n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeuïge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.

Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.

Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nl

Betrouwbare Bronnen heeft ook een website met actuele informatie.

Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: adverteren@dagennacht.nl en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo’n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeuïge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nlBetrouwbare Bronnen heeft ook <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb" rel="noopener noreferrer" target="_blank">een website</a> met actuele informatie.Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl" rel="noopener noreferrer" target="_blank">adverteren@dagennacht.nl</a> en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

Betrouwbare Bronnen

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.
De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo&rsquo;n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeu&iuml;ge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.
Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.
Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nl
Betrouwbare Bronnen heeft ook <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb">een website</a> met actuele informatie.
Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">adverteren@dagennacht.nl</a> en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

Betrouwbare Bronnen

Social links:

Follow the podcast:

550 clip(s)