De werkende stoffen uit verschillende soorten drugs lijken veelbelovend als behandeling van bijvoorbeeld depressie en ADHD. Hoe ver zijn we van deze middelen als goedgekeurde medicijnen? Wat weten we wel zeker over hun werking en wat nog niet?

Ik ga langs bij onderzoeker Kim Kuypers van de Universiteit Maastricht. Zij doet al meer dan vijftien jaar onderzoek in het veld van de toegepaste en fundamentele psychofarmacologie.

Ook interessant is dit nieuwe onderzoek: Your brain on shrooms — how psilocybin resets neural networks

De werkende stoffen uit verschillende soorten drugs lijken veelbelovend als behandeling van bijvoorbeeld depressie en ADHD. Hoe ver zijn we van deze middelen als goedgekeurde medicijnen? Wat weten we wel zeker over hun werking en wat nog niet?
Ik ga langs bij onderzoeker Kim Kuypers van de Universiteit Maastricht. Zij doet al meer dan vijftien jaar onderzoek in het veld van de toegepaste en fundamentele psychofarmacologie.
Ook interessant is dit nieuwe onderzoek: <a href="https://www.nature.com/articles/d41586-024-02275-y">Your brain on shrooms — how psilocybin resets neural networks</a>

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

Wetenschap Vandaag | BNR

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

Wetenschap Vandaag | Mede mogelijk gemaakt door Brightlands

In Afdeling Wetenschap gaat Karlijn Meinders elke week langs bij onderzoekers, die al hun tijd besteden aan dat ene wetenschappelijke onderwerp, zodat wij er allemaal wat van kunnen leren. Want zeg nou eerlijk: wat weten jij en ik nou echt over luchtkwaliteit, onze genen, elektronica recyclen, water slimmer hergebruiken of het fokken van bedreigde diersoorten?

Wetenschappers leggen in dit nieuwe wetenschapsprogramma van BNR vanaf hun werkplek uit waarom ze het onderzoek doen dat ze doen en wat ze ermee hopen te bereiken. Wat voor impact zouden de oplossingen waar ze aan werken kunnen hebben? Wat is hun ultieme doel als onderzoeker? En tegen welke uitdagingen lopen ze allemaal aan?  

Is er op de universiteit een experiment of een lab te bekijken? Dan gaan we er zeker langs. En mag het, dan meldt Karlijn zich natuurlijk meteen als proefpersoon. Een wekelijks radioprogramma vol interessante weetjes en oplossingen voor kleine en grote problemen. Alles altijd vanuit verwondering. Want wat begrijpen we veel nog niet aan deze wereld en hoe mooi is het om dat te ontdekken.

Maar dat is niet alles: in deze podcastfeed kun je ook nog steeds terecht voor het dagelijkse wetenschapsnieuws. Te moeilijk om uit leggen? Dat bestaat hier niet. Alles komt voorbij in deze wetenschapsrubriek, maar dan wel lekker kort. Wat je kunt verwachten is breed: van innovatieve medicijnen tot fossiele vondsten, nieuwe planeten, ongekend dierengedrag en uitermate sensitieve sensoren.  

Geen kennis van astronomie, celbiologie, of nanotechnologie? Geen probleem. Karlijn helpt je er met alle liefde doorheen. Heb je een tip? Een mooi onderzoek waar we zeker bij langs moeten? Laat het weten: wetenschap@bnr.nl

Over de maker

Karlijn Meinders is al jaren als wetenschapsredacteur en presentator werkzaam bij BNR. Ze maakte programma's over innovatie en techniek, maar is het liefs elke dag bezig met wetenschap en de mensen achter de onderzoeken.

In Afdeling Wetenschap gaat Karlijn Meinders elke week langs bij onderzoekers, die al hun tijd besteden aan dat ene wetenschappelijke onderwerp, zodat wij er allemaal wat van kunnen leren. Want zeg nou eerlijk: wat weten jij en ik nou echt over luchtkwaliteit, onze genen, elektronica recyclen, water slimmer hergebruiken of het fokken van bedreigde diersoorten?
Wetenschappers leggen in dit nieuwe wetenschapsprogramma van BNR vanaf hun werkplek uit waarom ze het onderzoek doen dat ze doen en wat ze ermee hopen te bereiken. Wat voor impact zouden de oplossingen waar ze aan werken kunnen hebben? Wat is hun ultieme doel als onderzoeker? En tegen welke uitdagingen lopen ze allemaal aan?  
Is er op de universiteit een experiment of een lab te bekijken? Dan gaan we er zeker langs. En mag het, dan meldt Karlijn zich natuurlijk meteen als proefpersoon. Een wekelijks radioprogramma vol interessante weetjes en oplossingen voor kleine en grote problemen. Alles altijd vanuit verwondering. Want wat begrijpen we veel nog niet aan deze wereld en hoe mooi is het om dat te ontdekken.
Maar dat is niet alles: in deze podcastfeed kun je ook nog steeds terecht voor het dagelijkse wetenschapsnieuws. Te moeilijk om uit leggen? Dat bestaat hier niet. Alles komt voorbij in deze wetenschapsrubriek, maar dan wel lekker kort. Wat je kunt verwachten is breed: van innovatieve medicijnen tot fossiele vondsten, nieuwe planeten, ongekend dierengedrag en uitermate sensitieve sensoren.  
Geen kennis van astronomie, celbiologie, of nanotechnologie? Geen probleem. Karlijn helpt je er met alle liefde doorheen. Heb je een tip? Een mooi onderzoek waar we zeker bij langs moeten? Laat het weten: <a href="mailto:wetenschap@bnr.nl">wetenschap@bnr.nl</a>
Over de maker
Karlijn Meinders is al jaren als wetenschapsredacteur en presentator werkzaam bij BNR. Ze maakte programma's over innovatie en techniek, maar is het liefs elke dag bezig met wetenschap en de mensen achter de onderzoeken.

Afdeling Wetenschap

Wetenschap Vandaag

Drugs als medicijn: wat we al wel begrijpen en wat nog niet

Weet je nog? Die tijd waarin we geloofden dat een beetje alcohol misschien wel beter zou zijn dan helemaal geen alcohol? 

Canadese wetenschappers hebben nog eens goed gekeken naar 107 onderzoeken waarin dit is bestudeerd. En daarin vonden ze nogal wat foute aannames. Hun conclusie: er is geen bewijs dat af en toe drinken beter is voor de gezondheid of levenslengte dan helemaal niet drinken.  

Wat ging er in die onderzoeken dan mis? Veel van de studies die zeiden dat af en toe drinken beter was, maakten een verkeerde vergelijking, of corrigeerden niet voor sturende factoren. 

Zo werd alcoholgebruik in het verleden vaak niet meegenomen en werd vooral naar oudere volwassenen gekeken. Maar sommige inmiddels niet-drinkers waren bijvoorbeeld gestopt vanwege gezondheidsklachten. En als je die groep - ex-drinkers met klachten - meeneemt in de vergelijking met gematigde drinkers, tja, dan lijkt het inderdaad al snel of de gematigde groep gezonder is dan de geheelonthouders. 

In sterkere onderzoeken waarin ook jongere mensen werden meegenomen en waarin werd gelet op vroegere drinkgewoontes, werd dit voordeel dan ook niet gezien. Van af en toe drinken leef je niet langer.  

Rode wijn voor een lage hartslag en minder hartziektes? Nope. Er bestaat geen veilige of voordelige hoeveelheid alcohol. Niet drinken is het best. En het is aan iedereen zelf om te bepalen of een glas alcohol op zijn tijd het risico wel of niet waard is.

Lees hier meer over het onderzoek: The research was wrong: study shows moderate drinking won’t lengthen your life

Weet je nog? Die tijd waarin we geloofden dat een beetje alcohol misschien wel beter zou zijn dan helemaal geen alcohol? 
Canadese wetenschappers hebben nog eens goed gekeken naar 107 onderzoeken waarin dit is bestudeerd. En daarin vonden ze nogal wat foute aannames. Hun conclusie: er is geen bewijs dat af en toe drinken beter is voor de gezondheid of levenslengte dan helemaal niet drinken.  
Wat ging er in die onderzoeken dan mis? Veel van de studies die zeiden dat af en toe drinken beter was, maakten een verkeerde vergelijking, of corrigeerden niet voor sturende factoren. 
Zo werd alcoholgebruik in het verleden vaak niet meegenomen en werd vooral naar oudere volwassenen gekeken. Maar sommige inmiddels niet-drinkers waren bijvoorbeeld gestopt vanwege gezondheidsklachten. En als je die groep - ex-drinkers met klachten - meeneemt in de vergelijking met gematigde drinkers, tja, dan lijkt het inderdaad al snel of de gematigde groep gezonder is dan de geheelonthouders. 
In sterkere onderzoeken waarin ook jongere mensen werden meegenomen en waarin werd gelet op vroegere drinkgewoontes, werd dit voordeel dan ook niet gezien. Van af en toe drinken leef je niet langer.  
Rode wijn voor een lage hartslag en minder hartziektes? Nope. Er bestaat geen veilige of voordelige hoeveelheid alcohol. Niet drinken is het best. En het is aan iedereen zelf om te bepalen of een glas alcohol op zijn tijd het risico wel of niet waard is.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.eurekalert.org/news-releases/1051741">The research was wrong: study shows moderate drinking won’t lengthen your life</a>

Onderzoeken die suggereerden 'een beetje alcohol is juist goed' kloppen niet

Astronomen hebben met James Webb een planeet gezien die zes keer zoveel massa heeft als gasreus Jupiter. De planeet draait om een ster relatief dicht bij de zon en hij is extreem koud. Sterker nog: als de data klopt zou het de oudste en koudste planeet ooit vastgelegd zijn. 

Meestal detecteren astronomen exoplaneten doordat ze tussen de aarde en hun ster bewegen. Dit veroorzaakt een dip in het licht van de ster. Dat vertelt onderzoekers van alles over het object dat deze dip veroorzaakt. Wat ook kan is dat wordt gekeken naar zwaartekracht. Een planeet kan daarmee bijvoorbeeld invloed uitoefenen op het gedrag van de ster, en die beweging kan gemeten worden.  

Een directe waarneming van een exoplaneet, dat is een stuk zeldzamer. Van de exoplaneten die wel op deze manier zijn gezien, is het grootste deel zo heet en fel, dat ze door het licht van hun ster heen te zien zijn.  

Dankzij de zwaartekrachttechniek was er al een vermoeden dat 12 lichtjaar van de aarde een grote planeet gevonden kon worden. Vervolgens is geprobeerd om die planeet ook te zien met de James Webb telescoop. Het lukte met de instrumenten aan boord om de gloed van de ster weg te werken, zodat de planeet inderdaad zichtbaar werd.  

Het moet net als Jupiter een gasreus zijn, maar dan wel zes keer zo zwaar. De planeet zit 15 keer verder van zijn ster dan de aarde van de zon en het is er iets boven het vriespunt.  

Nou zou het nog beter zijn als er meer bewijs was dat het ook echt om een planeet gaat. Bijvoorbeeld een beeld waarop het gevonden stipje zich heeft verplaatst, maar het is zelfs zonder die aanvullende data al een spannende observatie. Mogelijk zijn we hiermee een stap dichterbij het daadwerkelijk zien van dit soort exoplaneten.

Lees hier meer over het onderzoek: This glowing speck is a freezing exoplanet six times the size of Jupiter

Astronomen hebben met James Webb een planeet gezien die zes keer zoveel massa heeft als gasreus Jupiter. De planeet draait om een ster relatief dicht bij de zon en hij is extreem koud. Sterker nog: als de data klopt zou het de oudste en koudste planeet ooit vastgelegd zijn. 
Meestal detecteren astronomen exoplaneten doordat ze tussen de aarde en hun ster bewegen. Dit veroorzaakt een dip in het licht van de ster. Dat vertelt onderzoekers van alles over het object dat deze dip veroorzaakt. Wat ook kan is dat wordt gekeken naar zwaartekracht. Een planeet kan daarmee bijvoorbeeld invloed uitoefenen op het gedrag van de ster, en die beweging kan gemeten worden.  
Een directe waarneming van een exoplaneet, dat is een stuk zeldzamer. Van de exoplaneten die wel op deze manier zijn gezien, is het grootste deel zo heet en fel, dat ze door het licht van hun ster heen te zien zijn.  
Dankzij de zwaartekrachttechniek was er al een vermoeden dat 12 lichtjaar van de aarde een grote planeet gevonden kon worden. Vervolgens is geprobeerd om die planeet ook te zien met de James Webb telescoop. Het lukte met de instrumenten aan boord om de gloed van de ster weg te werken, zodat de planeet inderdaad zichtbaar werd.  
Het moet net als Jupiter een gasreus zijn, maar dan wel zes keer zo zwaar. De planeet zit 15 keer verder van zijn ster dan de aarde van de zon en het is er iets boven het vriespunt.  
Nou zou het nog beter zijn als er meer bewijs was dat het ook echt om een planeet gaat. Bijvoorbeeld een beeld waarop het gevonden stipje zich heeft verplaatst, maar het is zelfs zonder die aanvullende data al een spannende observatie. Mogelijk zijn we hiermee een stap dichterbij het daadwerkelijk zien van dit soort exoplaneten.
Lees hier meer over het onderzoek: <a href="https://www.nature.com/articles/d41586-024-02440-3">This glowing speck is a freezing exoplanet six times the size of Jupiter</a>

Webb ziet extreem koude exoplaneet, zes keer zo groot als Jupiter

30 liter drinkwater spoelen we hier per persoon per dag door onze toilet. Niet meer van deze tijd, waarschuwen onderzoekers al langer. Maar waarom stoppen we er dan nog steeds niet mee?

Ik ga in gesprek met onderzoekers Bas van Vliet, Annemieke ter Heijne en Nora Sutton van de universiteit van Wageningen. Over besparen, hergebruiken, filteren en terugwinnen. En over onze gewoontes. Want zelfs al kan het anders en zijn er alternatieven, dan betekent dat nog niet dat alle gebruikers zomaar af willen stappen van het geliefde flush and forget.

30 liter drinkwater spoelen we hier per persoon per dag door onze toilet. Niet meer van deze tijd, waarschuwen onderzoekers al langer. Maar waarom stoppen we er dan nog steeds niet mee?
Ik ga in gesprek met onderzoekers Bas van Vliet, Annemieke ter Heijne en Nora Sutton van de universiteit van Wageningen. Over besparen, hergebruiken, filteren en terugwinnen. En over onze gewoontes. Want zelfs al kan het anders en zijn er alternatieven, dan betekent dat nog niet dat alle gebruikers zomaar af willen stappen van het geliefde flush and forget.

Drugs als medicijn: wat we al wel begrijpen en wat nog niet

Wetenschap Vandaag | BNR

In 2 playlist(s)

Wetenschap Vandaag

Social links

Follow podcast

Recent clips