In het dierenrijk bestaan veel stelletjes uit een mannetje en een vrouwtje, maar dat geldt lang niet voor alle koppels. Sommige dieren vormen - voor even of for ever - koppels van gelijke sekse. De lijst met dieren waarbij dit voorkomt is behoorlijk lang. Pinguïns, apen, dolfijnen, slangen, motten en padden: het is maar een kleine greep.  

Soms maakt dat de rolverdeling in het dierenrijk wel wat lastiger, maar de Japanse termiet, die ook regelmatig een stel vormt van dezelfde sekse, heeft daar iets op gevonden, hebben onderzoekers ontdekt. 

Eén keer per jaar is het zover: duizenden gevleugelde Japanse termieten verlaten tegelijk het nest, om vervolgens hun vleugels achter te laten en op de grond gehaast op zoek te gaan naar een partner. Hebben ze een andere termiet gevonden, dan gaan ze rennend in tandemformatie op zoek naar een nest. Het vrouwtje gaat hierbij altijd voorop. Alleen soms bestaat een stel uit twee vrouwtjes of twee mannetjes, hoe vinden ze dan de weg? 

In experimenten verwijderden ze steeds één van de termieten uit een rennend koppel. Ging het om een stel met twee vrouwtjes en werd de voorste weggehaald, dan ging het andere vrouwtje naarstig op zoek naar haar partner (net als een volgend mannetje zou doen), haalden ze één van twee mannetjes in een stel weg, dan stond het mannetje dat vooropging stil (net als een leidend vrouwtje zou doen). 

De termieten kunnen dus van gedragsrol switchen als het nodig is. En dat ze dit kunnen is bij deze termieten waarschijnlijk de reden geweest voor het ontstaan van koppels van gelijke sekse.

Lees meer: Sex role flexibility is key to the evolution of homosexual partnerships in termites.