Het menselijk brein is het resultaat van miljoenen jaren evolutie, waarbij de hersenen zich hebben ontwikkeld van een eenvoudig touwladder zenuwstelsel tot de complexe structuur die we nu hebben. Het touwladder zenuwstelsel lijkt op dat van een reuzeslak, bestaande uit twee lange slierten met tussenschotten. Dit model helpt hersenonderzoekers omdat het overeenkomsten vertoont met ons eigen brein. 

Bij de evolutie is de bovenste helft van het touwladder zenuwstelsel opgevouwen tot de huidige complexe hersenen, terwijl de onderste helft is veranderd in het ruggenmerg. Tijdens de ontwikkeling van een embryo ondergaat het zenuwstelsel een vergelijkbare reis van touwladder model naar hersenen en ruggenmerg. Tijdens deze ontwikkeling vindt een draai van 180 graden plaats, waardoor de linkerkant van de hersenen verbonden is met de rechterlichaamshelft. Dit verklaart waarom een beroerte in de linkerhersenhelft kan leiden tot problemen met het aansturen van de rechterarm en het rechterbeen, evenals problemen met spreken. 

De hersenen bestaan uit grote en kleine hersenen, verbonden door de hersenbalk, en de hersenstam die overgaat in het ruggenmerg.  

De hersenbalk zorgt ervoor dat de twee hersenhelften constant met elkaar communiceren. Experimenten waarbij de hersenbalk wordt doorgesneden bij mensen met ernstige epilepsie hebben aangetoond dat beide hersenhelften zelfstandig kunnen functioneren. Er zijn echter weinig split-brain patiënten op aarde, waardoor de meeste mensen beide hersenhelften gebruiken voor de meeste taken.   

In deze aflevering rekent Iris Sommer af met misvattingen over de linker- en de rechterhersenhelft, die vooral in de coaching-industrie de ronde doen. Wat is het verschil tussen het brein van mannen, en dat van vrouwen? En waarom hebben sommige tweelingen tegengestelde hersendominantie?  

Over BNR In De Diepte  

Na het succes van Terug naar de Oerknal met Govert Schilling is BNR In de Diepte terug met een nieuw seizoen, en een nieuwe wetenschapper. In vijf afleveringen neemt Iris Sommer, psychiater, neurowetenschapper aan het UMCG en auteur, je mee op een baan door het brein. Je leert alles over onze zintuigen, de linker, en de rechterhersenhelft, of mannen een ander brein hebben dan vrouwen, en welke invloed je darmen hebben op je persoonlijkheid.  

Over Iris Sommer  

Iris studeerde geneeskunde aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en werd in 2004 psychiater aan het UMC Utrecht. In 2010 werd ze hoogleraar psychiatrie aan de UU. Daar richtte ze de stemmenpoli op, waar mensen terecht kunnen die last hebben van hallucinaties. Haar eerste popular wetenschappelijke boek was dan ook “Stemmen horen”. Daarna volgde “Haperende Hersenen” in 2016, wat een best-seller werd, evenals “Het Vrouwenbrein” in 2020.  

Sinds 2017 werkt Iris aan het UMC Groningen, waar ze directeur van het onderzoeksinstituut Brain and Cognition is. Daar combineert ze onderzoek met patientenzorg en onderwijs. In 2021 werd ze genomineerd als Nias-Lorentz Distinguished fellow en werkte ze als fellow op het Netherlands Institute of Advanced Science (NIAS) te Amsterdam. In 2022 ontving zij de Huibregtsenprijs voor Wetenschap en Maatschappij. Samen met de Hersenstichting schreef ze het kookboek “Voed je brein”, over de invloed van gezond eten op hersenen en gedrag. In augustus staat ze met haar team op Lowlands Science onder de title “Shitty Science”.  In november dit jaar verschijnt haar nieuwe boek “de Bacterie en het Brein”.