Deirtear gurb ar oíche Shamhna is gaire a thagann an dá shaol dá chéile - saol na mbeo agus saol na marbh.  Agus de réir an tseanchais, seo an t-aon oíche sa bhliain ina shiúlann iad siúd a d’imigh romhainn inár measc arís.  Cén dóigh gur chóir dúinn ceiliúradh a dhéanamh ar an bhféile ársa seo?   Ar Seachtain, labhraíonn an saineolaí béaloidis Aedín Ní Thiarnaigh faoi na nósanna agus na carachtair a bhaineann le Oíche Shamhna. 

Foclóir:       
Chomh sean leis an gceo - As-old-as-the-hills 

Flúirse an fhómhair - The abundance of the harvest 

Tráth - Once 

Osnádúrtha - Supernatural 

Piseoga – Superstitution 

Rógaireacht - Divilment 

Lofa – Spoiled 

Cleas – Trick 

Iarlais – Changelings 
Béaloideas - Folklore 

Cuach – Cuckoo 

Dallamullóg - To hoodwink 

Leochaileach – Vulnerable 

Cráite - Distressed 

Ruaig – To banish 

Tlú - Tongs 

Iarann – Iron 

Cliabhán - Cot 

Tairseach - Threshold 

Scéalta, Eolas, Tuairimí; An Indo as Gaeilge. 

<p>Scéalta, Eolas, Tuairimí; An Indo as Gaeilge. </p>

Seachtain

Samhain, an saol eile, agus filleadh na marbh  

I 2020, tháinig deireadh leis an iomaíocht idir Fianna Fáil agus Fine Gael a bhí i gcroílár na polaitíochta in Éirinn le beagnach 100 bliana, agus chuaigh said i mbun comhrialtas lena chéile agus an Comhaontas Glas. Ag deireadh na míosa caithfidh an phobal vóta in olltoghchán 2024 leis an chéad rialtas eile a togha.  Tá iomaíocht ghéar ann agus labhair Tessa Fleming leis na hiriseoirí Cathal MacCoille agus Áine Ní Bhreisleáin faoi na gealltanais, na ceisteanna agus na conspóidí is mó le linn an fheachtais seo.

Foclóir:
Airí rialtais – Government ministers
Tírdhreach – Landscape
Neamhaird – Ignore
Iarrthóir – Candidate
Lochtach - Faulty
Cúiteamh – Compensation
Feachtas – Campaign
Gealltanais – Promises
Tairiscint – Proposition
Ag brath ar – Depending on
Beart a dhéanamh de réir briathar - To practise what one preaches
Fuinneamh – Energy
Tofa – Elected
Amhras – Doubt
Cláraithe – Registered
Tarraingteach – Attractive
Pobalbhreitheanna – Polls
Éacht - Feat

Olltoghchán agus an chéad rialtas eile: Cé acu a bheas an bua?

Sheoladh feachtas nua uile-Éireann TINTEÁN le béim a chur ar an easpa tithíochta atá ar fáil in sna ceantracha Gaeltachta.  Agus olltoghchán ag teannadh linn, tá sé i gceist ag TINTEÁN cur ina luí ar pholaiteoirí gur gá todhchaí na nGaeltachtaí a chosaint agus tithíocht a chur ar fáil sna ceantair éagsúla.  Labhraíonn Tessa Fleming le Maitiú de Hál, ball de TINTEÁN/BANÚ, faoin troid ar son na Gaeltachta. 

Foclóir:

Fréamhaithe - Rooted:

Éileamh - Demand:

Camchuairt - Tour:

Stocaireacht – Campaigning:

Ar leaic na dorais – on the doorstep:

Forleathan – Widespread:

Córasach - Systemic:

Sain riachtanais – Specific requirements:

Béal Átha na Sluaighe - Ballinasloe:

Misneach – Encouragement:

Iarratas – Application:

Bánaithe - Abandoned:

Toil – Will:

Tá sé ar na bacáin - In course of preparation:

Titim leanúnach - Continual fall:

Daonáireamh – Census:

Treocht - Trend

Níl aon tinteán mar do thinteán féin agus níl aon Ghaeltacht gan tithe ann 

Tá an rás anois rite agus ba bhua suntasach a bhí ann don Donald Trump.  Feachtas thar a bheith neamhghnách a bhí ann le roinnt míonna anuas agus ba léir an scoilt idir tacadóirí Donald Trump agus tacadóirí Kamala Harris.  Labhraíonn Ciaran Dunbar le Siobhán Ní Chiobháin agus Niall Ó Muilleoir faoi thoghchán na huachtaránachta 2024 agus cad é atá in ann do Meiriceá anois?  

Foclóir:
Deighilte – Divided 

Faoi ghruaim – dejected 

Buanna – Attributes 

Cur i gcrích - to execute 

In ainneoin – despite 

Aicme – Class or echelon 

Tréig - abandon 

Ginmhilleadh - Abortion 

Pobalbhreitheanna – Polls 

Foinse - Source 

Teacht i dtír ar dhaoine – To engage with people 

Miotas – Myth 

Geilleagar - Economy 

Muinín - Confidence  

Ceadúnas - License 

Ciníochas - Racism 

Coireanna - Crimes 

Díoltas - Revenge 

 

Samhain, an saol eile, agus filleadh na marbh

Seachtain

In 1 playlist(s)

Seachtain

Social links

Recent clips