Het gevaar van commerciële ruimtevluchten is dat ze kunnen ontaarden in een soort Wild West. Onderzoek naar leven op Mars is alleen veilig als je zeker weet dat alles zuiver en steriel is, zegt astronaut André Kuipers in de podcast Kuipers en de Kosmos. ‘Het wordt een probleem als daar straks commerciële vluchten heengaan die zich misschien helemaal niet aan regels houden.’

Dit is een podcast van BNR & Quest. Je vindt alle afleveringen in de BNR app, of wekelijks twee afleveringen via alle bekende platformen. Zweef nog even verder met Andre door de ruimte met zijn wekelijkse column op Quest.nl.

Het grote risico is een botsingen tussen commerciële en wetenschappelijke belangen. Dat kan zich bijvoorbeeld uiten in een grote overvloed aan satellieten, die een gevaar vormt voor de wetenschap, zegt Kuipers. ‘Commerciële bedrijven moeten niet denken dat ze hun eigen regels maar gaan bepalen, bijvoorbeeld met ruimtepuin. Tot nu toe hadden we iets van vijfduizend tot zesduizend nuttige satellieten, en nu komen daar allemaal commerciële satellieten bij.’

Dat levert ook een potentieel een groot gevaar voor botsingen, schade en misschien zelfs wel mensenlevens. Dus ik denk dat de activiteiten van commerciële bedrijven wel in goede banen geleid moeten worden.’ Dat neemt niet weg dat Kuipers de komst van commerciële partijen van harte toejuicht. ‘Ze zijn efficiënter, sneller en ze komen met nieuwe ideeën. Dat is prachtig, maar we moeten wel zorgen dat het geen Wild West wordt, en dat er wel wat controle over de situatie blijft.’

Kuipers moest van de NASA als voorbereiding op zijn ruimtevlucht ook leren hoe hij een nieuw ruimteschip van een commercieel bedrijf moest koppelen – en dat bleek SpaceX. Éigenlijk zou die raket al voor Kuipers vlucht gekoppeld zijn, maar die training was verplicht. ‘Daarvoor gingen we onder meer naar Californië. En ik was echt onder de indruk: er werd van alles gebouwd, aan de lopende band: raketten, capsules en soms al met ramen erin. Het waren allemaal jonge mensen met een hoop verantwoordelijkheid, die alles zelf hadden ontworpen.’

Eigen hitteschilden

Vooral de approach viel Kuipers op: die was een verademing ten opzichte van wat NASA te bieden had. ‘Ze hadden eigen hitteschilden bedacht en gemaakt, en dat ging sneller dan wachten op de producent die dat normaal voor de Space Shuttle deed.’ Maar uiteindelijk kregen Kuipers en zijn team ‘de eer’. ‘Dat was een heel mooi moment. Ik realiseerde me dat dit het begin van een nieuw tijdperk was: een commercieel bedrijf dat de taken overnam die normaal door de NASA gedaan worden.’

Het bleek het begin van een nieuwe wereld, waarin bedrijven heel veel verantwoordelijkheid krijgen; ze krijgen geld, maar daar stopt de bemoeienis van NASA. En met name SpaceX doet dat erg goed, met ‘fantastische raketten’ die hergebruikt worden. ‘Dat scheelt ontzettend in de kosten en in de voorraden. Dat is een positieve ontwikkeling, al moet je wel oppassen dat alle commerciële bedrijven zich aan de regels houden.’

Nu nog maken miljardairs gebruik van iets wat door ‘de belastingbetaler’ heeft betaald, en die ziet er niets van terug. Een beetje grijs gebied, zegt Kuipers. ‘Maar je krijgt straks echt commerciële ruimtestations. Het officiële ruimtestation ISS houdt er straks mee op, maar er zijn zeker vier bedrijven die bezig zijn met een commercieel ruimtestation, dat verhuurd kan worden aan de NASA en de ESA, maar ook als hotel fungeert. Langzaam maar zeker gaan daar mensen heen en die betalen steeds minder.’

Uiteindelijk blijf je zitten met het vraagstuk hoe vervuilend de ruimtevaart is, en hoe wenselijk dat is. ‘Maar gezien de huidige ontwikkelingen zou ik het helemaal niet gek vinden als mensen die nu deze podcast luisteren en denken dat het iets onmogelijks is, zichzelf later terugvinden in de ruimte. Misschien ben jíj dat wel!’ 

Over Kuipers en de Kosmos

Dit is een verhaal over dromen. Het verhaal van de kleine André Kuipers, een jongetje met een bril uit Kattenburg, die geïnspireerd door de sciencefiction-boekjes die hij van zijn oma kreeg, er alles aan deed om zijn droom in vervulling te laten gaan. De aarde zien, vanuit de ruimte. In Kuipers en de Kosmos vertelt André zelf zijn onwaarschijnlijke verhaal. Hij neemt je mee op een onvergetelijke reis die begint in Sterrenstad, het legendarische trainingscentrum voor kosmonauten, buiten Moskou, waar Yuri Gagarin zelf zijn opleiding volgde. In acht afleveringen hoor je hoe je als Nederlander astronaut wordt, hoe de loodzware training eruit ziet, hoe het voelt om in een raket door de dampkring te gaan. André vertelt je alles over het wonderbaarlijke leven aan boord van het Internationale Ruimtestation, waar hij als enige Nederlander twee keer verbleef. Wat doet het met je om de zon zestien keer per dag op te zien komen en weer neer te gaan? Hoe bereid je jezelf, en je gezin, voor op het idee dat je misschien nooit meer terug komt? En hoe voelt het om de aarde te zien vanuit de uitkijkkoepel in het ISS? Laat je meevoeren in het verhaal van André, verteld op een manier zoals je het nog nooit hebt gehoord. In André’s eigen woorden kom je dichterbij een raketlancering, het ISS, Sterrenstad en het oneindige heelal dan je ooit geweest bent. Abonneer je nu op Kuipers en de Kosmos, en mis geen aflevering.  

Over André  

Het ruimtevaartavontuur van André Kuipers (1958) begon toen hij twaalf was en sciencefictionboekjes kreeg van zijn oma. Hij wist het zeker: ooit zal ik zelf de aarde vanuit de ruimte bekijken. Zijn hele carrière stond in het teken van de ruimtevaart. Na een studie geneeskunde werd hij keuringsarts bij de Koninklijke Luchtmacht, waar hij onderzoek deed naar ruimtelijke desoriëntatie bij vliegers en ruimteziekte bij astronauten. Daarna ging hij aan de slag als arts en wetenschappelijk onderzoeker bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. In 1998 werd hij door de ESA geselecteerd als astronaut en opgenomen in het Europese astronautencorps. Na ajren van training vloog hij in 2004 zijn eerste missie naar het ISS. Die missie duurde elf dagen. Zijn tweede missie, zeven jaar later, was een stuk langer. Toen bleef hij 193 dagen in de ruimte. Sinds zijn terugkomst maakte hij onder meer theatervoorstellingen televisieprogramma’s over de ruimtevaart. Op 4 oktober 2024 gaat zijn film Beyond in de Ziggo Dome in première. Beyond toont André de oneindige schoonheid van onze aarde, gezien vanuit de ruimte door de ogen van een astronaut. Beyond  is vanaf 10 oktober in heel Nederland in de bioscoop te zien.  

Over de makers 

Kuipers en de Kosmos is een podcast van BNR en Quest, gemaakt door André Kuipers en Connor Clerx.  

Redactie: Diederik de Groot met hulp van Sander Koenen 

Interviews en montage: Connor Clerx  

Muziek en sounddesign: Gijs Friesen en Connor Clerx  

Mixage: Gijs Friesen  

Eindredactie: Manon van der Knaap-Hartig 

Krijg je geen genoeg van André’s verhalen over de ruimtevaart? Lees dan ook zijn column op Quest.nl.