Op de High Tech Campus in Eindhoven komt binnenkort een machine die CO2 uit de lucht kan filteren.  Deze test-unit is ontwikkeld door Carbyon en kan per jaar 1 ton CO2 uit de atmosfeer halen. Dat is slecht een druppel op de gloeiende plaat, als je bedenkt dat er jaarlijks ruim 35 miljard ton de lucht in verdwijnt. Toch is Carbyon-oprichter Hans de Neve hoopvol over de toekomst. Zijn machine gebruikt aanzienlijk minder energie en is daardoor veel goedkoper in gebruik. Hij ​​verwacht dat zijn bedrijf al in 2030 zo’n 50 miljoen ton CO2 uit de lucht kan filteren, ongeveer een derde van wat Nederland per jaar uitstoot.

Kantelpunten kunnen onomkeerbare gevolgen hebben voor het klimaat. Zo wordt bijvoorbeeld gevreesd dat het smelten van de Groenlandse IJskap een proces in gang zet dat de opwarming verder aanwakkert.  Ook het vrijkomen van permafrost in Siberië en de afkalving van het Amazone-regenwoud zijn voorbeelden van kantelpunten. Maar wat weten we nou daar nu eigenlijk over? Hoe goed zijn we in staat om ze te voorspellen. Met welke zekerheid valt iets te zeggen over de impact? En is de natuur veerkrachtig genoeg om zichzelf te herstellen? Dat vragen we aan Bregje van der Bolt van Wageningen University en Research en Arjen Doelman, als wiskundige verbonden aan Leiden University.  

Ieder jaar onttrekken we 100 miljard ton aan grondstoffen aan de aarde. Daarvan gaat na gebruik nog maar 7,2 procent op een goede manier terug de keten in. Dat staat te lezen in het nieuwe Circularity Gap Report. Een paar jaar geleden lag dit percentage nog op ruim 9 procent. De doelstelling is een circulaire economie in 2050, maar van die ambitie zijn we dus nog mijlenver verwijderd. De afgelopen zes jaar gebruikten we wereldwijd meer materialen dan in de hele 20e eeuw en die aantallen blijven toenemen. We praten erover met Marc de Wit van Circle Economy, dat aan het rapport meeschreef. Ons Groene Geweten is Yvette Watson.

De natuur is onze belangrijkste bondgenoot in de strijd tegen een veranderend klimaat. Dat stelt Tim van Hattum van Wageningen Environmental Research in zijn boek ‘Only Planet’.  Als voorbeeld noemt hij de walvis, die tot 33 ton koolstof kan opslaan. Bovendien bemesten deze zoogdieren de oceanen waardoor fytoplankton kan groeien. Deze microscopisch kleine organismen leveren niet zuurstof, ze halen ook grote hoeveelheden CO2 uit de lucht. Andere nature-based oplossingen die hij noemt zijn onder meer de grootschalige aanleg van mangroves en het planten van 1 miljard bomen.

Sandra Pellegrom is nu 3 jaar de Nationaal Coördinator Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Zo’n 1300 organisaties in ons land hebben zich daar inmiddels bij aangesloten. De 17 Sustainable Development Goals zijn mondiale doelen voor een betere planeet in 2030. Ze gaan onder meer over duurzame energie en klimaatactie. De SGD-agenda is een vrijwillige agenda, wel ziet Pellegrom in het bedrijfsleven steeds meer bereidheid om met de SDG’s aan de slag te gaan. Specifiek voor Nederland liggen er grote uitdagingen op het gebied van milieu.

Over zeven jaar moet minimaal 30 procent van al het land en water op aarde beschermd gebied zijn. Die afspraak hebben ongeveer 200 landen gemaakt tijdens de VN-biodiversiteitstop in Montreal. Daar is maandag een akkoord gesloten om het uitsterven van plant- en diersoorten tegen te gaan. Roel Nozeman is biodiversiteitsmanager van ASN Bank en was bij de onderhandelingen aanwezig. Hij is gematigd positief over de afspraken die zijn gemaakt.

In het Nederland van 2040 krijgt de natuur alle ruimte, zijn we gestopt met fossiele brandstoffen en is de welvaart op peil gebleven. Dat beeld schetsen de auteurs van het boek ‘Er is leven na de groei’. Econoom Paul Schenderling schreef het boek samen met een schrijverscollectief, onder wie Rob van der Rijt van Het Klimaatplein. Ons land gaf de afgelopen 35 jaar maar liefst 265 miljard euro uit aan milieubeleid, geld dat vooral ging naar producenten. Intussen bleef economische groei heilig. De auteurs stellen echter dat we de klimaatproblemen pas echt onder controle krijgen als we consumptie zwaarder gaan belasten. Denk aan vliegen, vlees eten en andere producten die voor veel CO2-uitstoot zorgen.

Milieuwetgeving toepassen binnen je eigen bedrijf of een rechtszaak voeren tegen een oliereus. Aan de VU in Amsterdam doen rechtenstudenten klimaatkennis op voor dit soort belangrijke kwesties. International Business Law: Climate Change & Corporations heet de eenjarige opleiding voluit. Het is de eerste business law master in Europa waarin klimaat zo’n prominente rol in het curriculum krijgt. Studiecoördinator Tim Bleeker vertelt dat bij grote bedrijven en de overheid steeds meer vraag is naar specifieke klimaatkennis. Dit wordt onder meer gevoed door wetgeving over uitstoot.

Kunnen we naar een duurzame economie zonder groei? Dat vragen we aan Sandra Phlippen, hoofdeconoom van ABN AMRO. Ze noemt true pricing als één van de instrumenten om dit voor elkaar te krijgen. Maatschappelijke en ecologische aspecten moeten in de kostprijs van producten verrekend worden. Toch mogen we ook regulering niet uitsluiten, benadrukt Philippen. Verder maakt ze zich grote zorgen om sentimenten in de samenleving, over de betaalbaarheid van duurzamere alternatieven. Ons Groene Geweten is Muriel Arts. 

De wetenschap is duidelijk: extra maatregelen zijn nodig om binnen de 1,5 graden opwarming te blijven. Toch zijn die tijdens de klimaattop in Sharm-el Sheikh niet gemaakt.   Laurens Dassen van Volt en Aniek Moonen van de Jonge Klimaatbeweging waren erbij in Egypte. Ook zij zagen dat er een wereldwijd fonds komt voor landen die extra kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. Maar extra maatregelen om die opwarming tegen te gaan zijn dus niet aangekondigd. Wij vragen ons af of het organiseren van zo’n klimaattop eigenlijk nog wel zin heeft.  

Veel aandacht is er duurzaam opgewekte energie. Terecht! Maar de transitie naar een circulaire economie waarbij grondstoffen continu worden hergebruikt is minimaal net zo belangrijk. We zenden deze keer uit vanaf de Circulaire Beurs in de Fokker Terminal in Den Haag. Te gast zijn Marinke Marinke Wijngaard en Sanne Westra. Wijngaard doet bij TNO veel onderzoek naar de circulaire economie, Westra geeft als beleidsmedewerker van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat vorm aan nieuwe wetgeving. Dat is hard nodig, want na een hoopgevende start komt de versnelling naar een circulaire economie nog niet echt op gang.

Plastic zonder aardolie. Er wordt volop mee geëxperimenteerd, maar het zal nog zeker twee decennia duren voordat deze bio-plastics aan de winnende hand zijn. Dat stelt Karin Molenveld, expertiseleider bij Wageningen Food & Biobased Research. Wereldwijd is nog maar 1 procent van de plastics biobased, met suikerriet, maïs en suikerbieten als belangrijkste olievervangers. Deze aflevering van BNR Duurzaam wordt gemaakt vanuit de eerste Nederlandse bio-based plastic pop-up store, op station Rotterdam Centraal. Hier kunnen bezoekers kennismaken met plastics gemaakt van suikerriet.

Kleine boerderijen die voedsel verbouwen zonder kunstmest en pesticiden. Wouter Veer bouwt met Lenteland aan een duurzamer alternatief voor de landbouwsector. Je vindt er een voedselbos en zelfoogsttuin met noten, fruit en diverse soorten groenten. Grote machines die het land bewerken zijn er niet. De boeren laten de natuur zoveel mogelijk hun werk doen. Dit is hoe het er aan toe gaat op de twee boerderijen van Lenteland. Als het aan Wouter Veer ligt, komen er nog honderden van deze - wat hij noemt - toekomstboeren bij. Daarvoor is zijn social enterprise nu bezig met een crowdfundingcampagne.

Bedrijven doen zich vaak duurzamer voor dan ze daadwerkelijk zijn. Mag dat eigenlijk wel? We vragen het aan Willemijn van Dolen, hoogleraar marketing aan de Universiteit van Amsterdam. Ze vertelt dat veel vage claims geen beschermd karakter hebben. Bedrijven mogen zichzelf dus vrij eenvoudig als milieuvriendelijk, eco of groen bestempelen. Nieuwe Europese regelgeving moet daar een eind aan maken. Zo mag je je product straks bijvoorbeeld niet meer duurzaam noemen, terwijl het om slechts een klein deel gaat.

Op steeds meer daken in Nederland liggen zonnepanelen. Met nog een paar maanden te gaan hebben we het zonne-energie record van 2021 al verbroken. Dat is goed nieuws, toch benutten we volgens Wiep Folkerts nog lang niet al het potentieel. Hij is programmamanager zonne-energie bij TNO. Te veel nieuwbouwhuizen hebben geen of slechts een handjevol zonnepanelen, terwijl er ruimte is voor meer. Hij benadrukt het belang van een sterke regierol door de overheid, ook om de problemen op het overvolle stroomnet aan te pakken.

Het was de afgelopen maanden snikheet en kurkdroog. Maar zet je schrap, dit was één van de koelste zomers van de rest van je leven.  Jelmer Mommers is klimaatjournalist bij De Correspondent. Hij maakte een digitale kaart met de 200 meest extreme weersgebeurtenissen van de afgelopen zomer. Van droogte in Californië tot heftige bosbranden in Spanje. Die drukt ons met de neus op de feiten en laat zien welke impact klimaatverandering nu al heeft. 

Het overgrote merendeel van de Nederlanders ergert zich aan zwerfafval. Toch gooit bijna één op de vijf mensen zelf ook weleens wat op straat. Dirk Groot voert al jaren een strijd tegen afval op straat, langs snelwegen en in parken. Elk stukje zwerfafval wordt door hem gedocumenteerd. En wat blijkt? Het zijn met name de slecht recyclebare drankverpakkingen die hij in de natuur tegenkomt. Wel blijkt de invoering van statiegeld op kleine plastic flesjes succesvol. Er ligt dit jaar tot 70 procent minder van deze rommel in zijn bolderkar.