Ze won de Spinozapremie én een Nobelprijs. Joyeeta Gupta geldt als één van de meest invloedrijke klimaatwetenschappers van ons land. 

Deze aflevering in het kort:
⇨ Zo zit het met aardsysteemgrenzen
⇨ Wat is klimaatrechtvaardigheid
⇨ Fossiele industrie verdoezelde klimaatbewijs

Opvallend genoeg is zij bij het grote publiek in Nederland niet heel bekend. Gupta werd geboren in Delhi, studeerde aan Harvard en kwam door de liefde zo’n 35 jaar geleden in Nederland terecht. Haar interesse in klimaat en milieu werd aangewakkerd door de giframp bij Union Carbide in Bhopal, in 1984. Duizenden mensen overleden of werden ernstig ziek. De lakse manier waarop de Amerikaanse eigenaar met deze ramp omging was voor haar aanleiding om zich met klimaatrechtvaardigheid te gaan bemoeien. ‘We hebben op aarde een beperkte milieugebruiksruimte en veel hulpbronnen zijn in het bezit van een select, rijk gezelschap’, aldus Gupta. Ze noemt dat absurd.

Groenlandse ijskappen

In het gesprek met haar gaat het verder nog over tipping points. Belangrijkste klimaatsystemen op de aarde die in het rood lopen, zoals de Groenlandse ijskappen en het permafrostgebied in Siberië. Ze legt uit wat er gebeurt als die instorten. Kupta is als wetenschapper betrokken geweest bij belangrijke internationale panels en commissies, waaronder het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). In die rol won ze in 2007 zelfs een Nobelprijs, samen met Al Gore.

Kleine visjes, grote betekenis

Harm wijst in zijn relaas naar een publicatie in het tijdschrift Animal Welfare. Daarin wordt voor het eerst onthuld hoe ongelooflijk veel vis er ieder jaar wereldwijd wordt gevangen. Een extreem groot gedeelte daarvan wordt verwerkt tot vismeel en olie voor boerderijdieren. Kleine vissen spelen een essentiële rol aan de basis van de voedselketen in de oceanen. Hij roept dan ook op tot vangstbeperking.

Ze won de Spinozapremie én een Nobelprijs. Joyeeta Gupta geldt als één van de meest invloedrijke klimaatwetenschappers van ons land.  Deze aflevering in het kort: ⇨ Zo zit het met aardsysteemgrenzen ⇨ Wat is klimaatrechtvaardigheid ⇨ Fossiele industrie verdoezelde klimaatbewijs Opvallend genoeg is zij bij het grote publiek in Nederland niet heel bekend. <a href="https://www.uva.nl/en/profile/g/u/j.gupta/j.gupta.html">Gupta</a> werd geboren in Delhi, studeerde aan Harvard en kwam door de liefde zo’n 35 jaar geleden in Nederland terecht. Haar interesse in klimaat en milieu werd aangewakkerd door de <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Giframp_Bhopal">giframp bij Union Carbide in Bhopal</a>, in 1984. Duizenden mensen overleden of werden ernstig ziek. De lakse manier waarop de Amerikaanse eigenaar met deze ramp omging was voor haar aanleiding om zich met klimaatrechtvaardigheid te gaan bemoeien. ‘We hebben op aarde een beperkte milieugebruiksruimte en veel hulpbronnen zijn in het bezit van een select, rijk gezelschap’, aldus Gupta. Ze noemt dat absurd. Groenlandse ijskappen In het gesprek met haar gaat het verder nog over <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tipping_points_in_the_climate_system">tipping points</a>. Belangrijkste klimaatsystemen op de aarde die in het rood lopen, zoals <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Groenlandse_ijskap">de Groenlandse ijskappen</a> en het <a href="https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/toenemende-regenval-versnelt-afsmelten-permafrost#:~:text=Ongeveer%2020%20procent%20van%20alle,wel%20tientallen%20meters%20dik%20zijn.">permafrostgebied in Siberië</a>. Ze legt uit wat er gebeurt als die instorten. Kupta is als wetenschapper betrokken geweest bij belangrijke internationale panels en commissies, waaronder het <a href="https://www.ipcc.ch/">Intergovernmental Panel on Climate Change</a> (IPCC). In die rol won ze in 2007 zelfs <a href="https://fd.nl/samenleving/1503630/klimaatwetenschapper-joyeeta-gupta-mijn-buren-weten-niet-dat-ik-een-nobelprijs-heb-gewonnen#:~:text=Het%20is%20echt%20waar%3A%20in,de%20Nobelprijs%20voor%20de%20Vrede.">een Nobelprijs</a>, samen met Al Gore. Kleine visjes, grote betekenis Harm wijst in zijn relaas naar een publicatie in het tijdschrift <a href="https://www.ufaw.org.uk/the-ufaw-journal/animal-welfare">Animal Welfare</a>. Daarin wordt voor het eerst onthuld hoe ongelooflijk veel vis er ieder jaar wereldwijd wordt gevangen. Een extreem groot gedeelte daarvan wordt verwerkt tot vismeel en olie voor boerderijdieren. Kleine vissen spelen een essentiële rol aan de basis van de voedselketen in de oceanen. Hij roept dan ook op tot vangstbeperking.

BNR Duurzaam is dé groene weg naar 2030. Harm Edens onderzoekt elke week hoe we snel en effectief de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs kunnen halen.

Het doel

De aarde warmt in recordtempo op en op veel plekken staat de natuur onder grote druk. We staan voor de enorme uitdaging om onze economie en maatschappij snel te verduurzamen. Zo is in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de temperatuurstijging onder de 1,5 graden moet blijven. Lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm. Een stijgende zeespiegel, meer weersextremen en naar verwachting honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, om maar eens wat voorbeelden te noemen. In BNR Duurzaam hoor je elke week wat er moet gebeuren om dit te voorkomen.

De onderwerpen

Kan de wereld al zonder fossiele subsidies? Hoe goed werken CO2-stofzuigers? Wordt kernfusie een bron van groene energie? En welke risico's kleven er aan mijnbouw op de bodem van de oceaan? Dit zijn typische vraagstukken die in BNR Duurzaam worden behandeld. De thema's gaan van klimaat tot natuur. Van groene innovaties tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. En van circulair tot klimaatneutraal.

De gasten

In het radioprogramma is elke week één hoofdgast. Dat kan een wetenschapper zijn, de CEO van een bedrijf of de founder van een duurzame startup bijvoorbeeld. Vaak gaat het om toonaangevende mensen zoals Jan Rotmans, Jooyeta Kupta en Bénédicte Ficq. Daarnaast schuift er wekelijks een co-host aan, wat in dit programma 'het groene geweten' wordt genoemd. Dit gaat om Aniek Moonen, Nikki Trip, Muriel Arts, Kelly Ruigrok, Klaske Kruk en Yvette Watson.

De presentator 

BNR Duurzaam is onlosmakelijk verbonden met Harm Edens. Toen hij in 1999 op Spitsbergen was, zag hij daar het ijs voor z'n neus afbrokkelen. Die reis maakte veel indruk op hem. Sindsdien zet hij zich in voor een schoner milieu en maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Dat doet hij onder meer als ambassadeur voor het Wereld Natuur Fonds én als presentator van BNR Duurzaam dus. Verder is Edens nog tv-presentator en een veelgevraagd dagvoorzitter.

De formule

Het format bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo begint elke aflevering met een persoonlijke noot van Harm Edens. Hij vertelt wat hem de afgelopen week is opgevallen. Dat kan een klein, duurzaam bericht zijn, maar ook een groot thema waarover al veel is gezegd en geschreven. Dit deel is opiniërend, Edens steekt hierbij zijn mening niet onder stoelen of banken.

Vervolgens nemen hij en zijn co-host twee duurzame nieuwtjes door. De onderwerpen zijn heel divers, maar hebben wel een duurzame component. Dan komt het moment waarop Edens het belangrijkste thema van de uitzending aankondigt en de gast voorstelt. Die interviewt hij, samen met zijn co-host. Helemaal aan het einde van elke aflevering is er een zogeheten uitsmijter. Een actueel thema, waarvoor hij nog even de aandacht vraagt.

BNR Duurzaam is dé groene weg naar 2030. Harm Edens onderzoekt elke week hoe we snel en effectief de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs kunnen halen.
Het doel
De aarde warmt in recordtempo op en op veel plekken staat de natuur onder grote druk. We staan voor de enorme uitdaging om onze economie en maatschappij snel te verduurzamen. Zo is in <a href="https://www.emissieautoriteit.nl/onderwerpen/klimaatakkoord-van-parijs">het Klimaatakkoord van Parijs</a> afgesproken dat de temperatuurstijging onder de 1,5 graden moet blijven. Lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm. Een stijgende zeespiegel, <a href="https://www.helpdeskwater.nl/actueel/@285142/nieuwe-knmi-klimaatscenario/">meer weersextremen</a> en naar verwachting honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, om maar eens wat voorbeelden te noemen. In BNR Duurzaam hoor je elke week wat er moet gebeuren om dit te voorkomen.
De onderwerpen
Kan de wereld al zonder <a href="https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/duurzame-energie/toekomst-fossiele-brandstoffen/fossiele-subsidies">fossiele subsidies</a>? Hoe goed werken <a href="https://carbyon.com/">CO2-stofzuigers</a>? Wordt <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Kernfusie">kernfusie</a> een bron van groene energie? En welke risico's kleven er aan <a href="https://www.greenpeace.org/nl/oceanen/59483/wat-is-diepzeemijnbouw/">mijnbouw op de bodem van de oceaan?</a> Dit zijn typische vraagstukken die in BNR Duurzaam worden behandeld. De thema's gaan van klimaat tot natuur. Van groene innovaties tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. En van circulair tot klimaatneutraal.
De gasten
In het radioprogramma is elke week één hoofdgast. Dat kan een wetenschapper zijn, de CEO van een bedrijf of de founder van een duurzame startup bijvoorbeeld. Vaak gaat het om toonaangevende mensen zoals <a href="https://janrotmans.nl/">Jan Rotmans</a>, <a href="https://www.uva.nl/en/profile/g/u/j.gupta/j.gupta.html">Jooyeta Kupta</a> en <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/B%C3%A9n%C3%A9dicte_Ficq">Bénédicte Ficq</a>. Daarnaast schuift er wekelijks een co-host aan, wat in dit programma 'het groene geweten' wordt genoemd. Dit gaat om <a href="https://www.linkedin.com/in/aniek-moonen/?originalSubdomain=nl">Aniek Moonen</a>, <a href="https://www.linkedin.com/in/nikki-trip/?originalSubdomain=nl">Nikki Trip</a>, <a href="https://impacting.today/en/">Muriel Arts</a>, <a href="https://gses-system.com/">Kelly Ruigrok</a>, <a href="https://circularities.com/">Klaske Kruk</a> en <a href="https://the2bcollective.com/en/">Yvette Watson</a>.
De presentator 
BNR Duurzaam is onlosmakelijk verbonden met <a href="https://www.harmedens.nl/">Harm Edens</a>. Toen hij in 1999 op Spitsbergen was, zag hij daar het ijs voor z'n neus afbrokkelen. Die reis maakte veel indruk op hem. Sindsdien zet hij zich in voor een schoner milieu en maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Dat doet hij onder meer als ambassadeur voor het <a href="https://www.wwf.nl/">Wereld Natuur Fonds</a> én als presentator van BNR Duurzaam dus. Verder is Edens nog tv-presentator en een veelgevraagd dagvoorzitter.
De formule
Het format bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo begint elke aflevering met een persoonlijke noot van Harm Edens. Hij vertelt wat hem de afgelopen week is opgevallen. Dat kan een klein, duurzaam bericht zijn, maar ook een groot thema waarover al veel is gezegd en geschreven. Dit deel is opiniërend, Edens steekt hierbij zijn mening niet onder stoelen of banken.
Vervolgens nemen hij en zijn co-host twee duurzame nieuwtjes door. De onderwerpen zijn heel divers, maar hebben wel een duurzame component. Dan komt het moment waarop Edens het belangrijkste thema van de uitzending aankondigt en de gast voorstelt. Die interviewt hij, samen met zijn co-host. Helemaal aan het einde van elke aflevering is er een zogeheten uitsmijter. Een actueel thema, waarvoor hij nog even de aandacht vraagt.

Advertisement