Het Deense model voor asielbeleid geldt als een voorbeeld voor onze nieuwe regering. De opt-out die Denemarken heeft op migratie lijkt de coalitie PVV-VVD-NSC-BBB wel wat. In het regeerakkoord staat dat ‘een opt-out clausule voor het Europees asiel- en migratiebeleid zo snel mogelijk bij de Europese Commissie zal worden ingediend’.  Is er enige kans dat Nederland ook zo'n constructie los weet te peuteren in Brussel?  

Heel kort door de bocht: nee. In 1992 stemde Denemarken in een referendum tegen het verdrag van Maastricht. De opt-outs, waaronder die op asiel en migratie, waren dus een manier om Denemarken in de Europese Unie te houden.  De voorwaarden zijn nu heel anders dan in de jaren '90, dus de kans dat Brussel nog zo'n uitzondering verleent is heel klein.   

Toch staat de ambitie wél in het regeerakkoord. Waarom kijkt men in Nederland, maar ook in andere Europese landen, zo op naar Denemarken? Omdat het Deense model werkt, er vragen jaarlijks heel weinig mensen asiel aan in Denemarken. Die migranten en vluchtelingen blijven vervolgens alleen wél in Europa. En is het een 'zero-sum game’, waarbij het beleid van Denemarken direct gevolgen heeft op de migratiedruk op andere landen. 

Bovendien klinkt er ook in Denemarken kritiek op het beleid. Bijvoorbeeld de werkgevers zouden graag soepeler regels zien vanwege grote tekorten op de arbeidsmarkt.

Als je stopt vluchtelingen te zien als een probleem , zegt oprichter en voorzitter Michala Bendixen, van de organisatie ‘Refugees Welcome’, dan kun je misschien wel de ‘Europese problemen’ oplossen. Vergrijzing, een krappe arbeidsmarkt, en tekorten in cruciale sectoren.  

Wat kan Nederland leren van het Deense beleid? Dat hoor je in deze aflevering.

Over de maker 

Michal van der Toorn werkt als buitenlandredacteur en Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. Ze is wekelijks te horen in de rubriek Blik op de Wereld in BNR Zakendoen en werkt mee aan de geopolitieke programma’s.

Het Deense model voor asielbeleid geldt als een voorbeeld voor onze nieuwe regering. De opt-out die Denemarken heeft op migratie lijkt de coalitie PVV-VVD-NSC-BBB wel wat. In het regeerakkoord staat dat ‘een opt-out clausule voor het Europees asiel- en migratiebeleid zo snel mogelijk bij de Europese Commissie zal worden ingediend’.  Is er enige kans dat Nederland ook zo'n constructie los weet te peuteren in Brussel?   Heel kort door de bocht: nee. In 1992 stemde Denemarken in een referendum tegen het verdrag van Maastricht. De opt-outs, waaronder die op asiel en migratie, waren dus een manier om Denemarken in de Europese Unie te houden.  De voorwaarden zijn nu heel anders dan in de jaren '90, dus de kans dat Brussel nog zo'n uitzondering verleent is heel klein.      Toch staat de ambitie wél in het regeerakkoord. Waarom kijkt men in Nederland, maar ook in andere Europese landen, zo op naar Denemarken? Omdat het Deense model werkt, er vragen jaarlijks heel weinig mensen asiel aan in Denemarken. Die migranten en vluchtelingen blijven vervolgens alleen wél in Europa. En is het een 'zero-sum game’, waarbij het beleid van Denemarken direct gevolgen heeft op de migratiedruk op andere landen. Bovendien klinkt er ook in Denemarken kritiek op het beleid. Bijvoorbeeld de werkgevers zouden graag soepeler regels zien vanwege grote tekorten op de arbeidsmarkt.   Als je stopt vluchtelingen te zien als een probleem , zegt oprichter en voorzitter <a href="https://x.com/mc_bendixen">Michala Bendixen</a>, van de organisatie ‘Refugees Welcome’, dan kun je misschien wel de ‘Europese problemen’ oplossen. Vergrijzing, een krappe arbeidsmarkt, en tekorten in cruciale sectoren.   Wat kan Nederland leren van het Deense beleid? Dat hoor je in deze aflevering. Over de maker 
<a href="https://x.com/mtoorn">Michal van der Toorn</a> werkt als buitenlandredacteur en Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. Ze is wekelijks te horen in de rubriek Blik op de Wereld in BNR Zakendoen en werkt mee aan de geopolitieke programma’s.

In tijden waar verdeeldheid en onvrede over Europa toeneemt, en het belang van een verenigd Europa steeds groter wordt... Hebben we bij BNR een oplossing gevonden.

In de podcast ‘Dossier Europa’ nemen jonge Nederlandse correspondenten je mee naar alle uithoeken van Europa. Van de spanningen aan de Ierse grens, naar de levensgevaarlijke Reichsburger in Duitsland of de leegloop in Kroatië. 

Wat kan Europa dan nog betekenen? Heeft Europa dan nog een antwoord?

Seizoen 11: Cyprus

In de zomer van 1974 vond een Turkse invasie en bezetting plaats van ruim dertig procent van het grondgebied van Cyprus. Ankara noemt dit nog steeds een bevrijdingsoperatie, omdat de Turkse Cyprioten onderdrukt werden. Al jaren was er sprake van geweld tussen diverse gemeenschappen op het eiland Ook reageerde Ankara naar eigen zeggen op provocaties van Griekenland, dat een staatsgreep in Nicosia zou hebben gesponsord om aansluiting bij Griekenland mogelijk te maken. Zowel deze staatsgreep door de Cypriotische Nationale Garde als de Turkse invasie en bezetting zijn door de Verenigde Naties als illegaal bestempeld. 

De facto is Cyprus sinds 1983 verdeeld in twee staten. Het noordelijk deel noemt zich de Turkse Republiek Noord-Cyprus (TRNC), een gevolg van de Turkse invasie in 1974. De jure is er echter sprake van één Cyprus. Alleen Turkije erkent immers deze zelfverklaarde republiek TRNC. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft in diverse resoluties aangegeven dat dit deel van Cyprus formeel door Turkije wordt bezet. De tienduizenden aanwezige Turkse militairen worden als een illegale bezettingsmacht gezien.   

De situatie op Cyprus wordt ook wel ‘het Cypriotische Probleem’ of ‘de Cypriotische Kwestie’ genoemd. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn reisde af naar Cyprus om 50 jaar na die invasie en bezetting te ontrafelen wat de stand van zaken is. Kort gezegd: er is sprake van een bevroren conflict. Een beetje oorlog, een beetje vrede, niemand is tevreden, maar niemand wil ook met geweld en flink bloedvergieten de ander op de knieën dwingen. Bovendien zijn er (ongewapende) VN-veiligheidstroepen op het eiland die vanuit een bufferzone de kalmte proberen te bewaren. 

Ook diplomatiek gezien zijn er gemengde gevoelens. Er is momenteel een VN-gezant die net een rapport aan de betrokken partijen heeft voorgelegd. Maar zij is niet de eerste VN-gezant en zal vermoedelijk ook niet de laatste zijn. Voor de Cypriotische regering is er geen andere oplossing dan een Cypriotische federatie, terwijl de Turkse president Recep Erdogan onlangs nog zei dat enkel een tweestatenoplossing uitweg biedt. Tegelijkertijd zijn er genoeg Cyprioten die er samen wat van proberen te maken, en over hun schaduw en soms ook pijn heen proberen te stappen. 

Wat Geert Jan vooral is opgevallen, is de terminologie die op Cyprus wordt gebezigd. Invasie, bezetting, bevrijding, kolonisatie: het is jargon dat tegenwoordig schering en inslag is in al het geweld dat om Cyprus heen raast, in zowel Europa als het Midden-Oosten. Vergeleken met die bloedige oorlogen wordt Cyprus ‘een oog in de storm’ genoemd. Maar ook volgens de VN is de huidige situatie fragiel en lopen de spanningen op naarmate er in de nabije omgeving sprake is van meer geweld. 

In drie afleveringen probeert Geert Jan de Cypriotische Kwestie te ontrafelen. Van ‘een soort van oorlog’ naar ‘een soort van vrede’ tot ‘een soort van oplossing. En in aflevering 4, de epiloog, duikt collega Michal van der Toorn in het EU-lidmaatschap van Cyprus. Want als Cyprus lid van de Europese Unie kan worden, zou dat land dan ook als voorbeeld kunnen dienen voor Oekraïne, Moldavië en andere landen met bezet gebied maar desalniettemin de wens – en ook de belofte vanuit Brussel – om lid te worden van de Europese familie? 

Sprekers in deze serie
Aleem Siddique is woordvoerder van UNFICYP, de VN-veiligheidstroepen op Cyprus. Hij leidt Geert Jan rond door de bufferzone.
Hubert Faustman is een Duitse politicoloog bij de Friedrich-Ebert-Stiftung in Nicosia en hoogleraar aan de University of Nicosia.
Yiannos Katsourides is een Cypriotische politicoloog aan de University of Nicosia.
Lysia Demetriou is Grieks-Cypriotische, neurowetenschapper aan de University of Oxford en was kandidaat-politica bij de Europese Verkiezingen. 
Hulusi Kilim is Turks-Cyprioot is algemeen secretaris bij Volt Cyprus en was kandidaat-politicus bij de Europese Verkiezingen. 
Marilena Raouna is Cypriotisch minister voor Europese Zaken en voorzitter van het EU-voorzitter van Cyprus in 2026. 
Giannis Rousou is tourgids in de spookstad Famagusta – ook wel bekend als het door Turkije bezette Varosja. 

Sommige sprekers wensten anoniem te blijven. Hun namen zijn bekend bij de redactie.  

Over de maker
Geert Jan Hahn is Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. Hij studeerde, woonde en werkte in Sint Petersburg, Kyiv en Warschau. Hahn is te horen in de podcasts De Wereld en BNR Perestrojkast en heeft een eigen podcast-kanaal met dagelijkse bijdragen: 'Hahn in Europa'. 

Over Dossier Europa

Dit is Dossier Europa. Nederlandse journalisten, wonend in verschillende landen binnen de EU, maken een serie van drie afleveringen over onderwerpen die voor hen én de EU belangrijk zijn. Denk aan klimaatverandering, de vluchtelingencrisis, de gevolgen van diverse oorlogen of kansenongelijkheid. In hoeverre vindt Brussel dit belangrijk, en welke rol zouden deze problemen kunnen spelen in de opkomende Europese verkiezingen? 

Over Michal van der Toorn

Michal van der Toorn werkt als buitenlandredacteur en Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. Ze is wekelijks te horen in de rubriek Blik op de Wereld in BNR Zakendoen en werkt mee aan de geopolitieke programma’s. 

In tijden waar verdeeldheid en onvrede over Europa toeneemt, en het belang van een verenigd Europa steeds groter wordt... Hebben we bij BNR een oplossing gevonden.
In de podcast ‘Dossier Europa’ nemen jonge Nederlandse correspondenten je mee naar alle uithoeken van Europa. Van de spanningen aan de Ierse grens, naar de levensgevaarlijke Reichsburger in Duitsland of de leegloop in Kroatië. 
Wat kan Europa dan nog betekenen? Heeft Europa dan nog een antwoord?
Seizoen 11: Cyprus
In de zomer van 1974 vond een Turkse invasie en bezetting plaats van ruim dertig procent van het grondgebied van Cyprus. Ankara noemt dit nog steeds een bevrijdingsoperatie, omdat de Turkse Cyprioten onderdrukt werden. Al jaren was er sprake van geweld tussen diverse gemeenschappen op het eiland Ook reageerde Ankara naar eigen zeggen op provocaties van Griekenland, dat een staatsgreep in Nicosia zou hebben gesponsord om aansluiting bij Griekenland mogelijk te maken. Zowel deze staatsgreep door de Cypriotische Nationale Garde als de Turkse invasie en bezetting zijn door de Verenigde Naties als illegaal bestempeld. 
De facto is Cyprus sinds 1983 verdeeld in twee staten. Het noordelijk deel noemt zich de Turkse Republiek Noord-Cyprus (TRNC), een gevolg van de Turkse invasie in 1974. De jure is er echter sprake van één Cyprus. Alleen Turkije erkent immers deze zelfverklaarde republiek TRNC. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft in diverse resoluties aangegeven dat dit deel van Cyprus formeel door Turkije wordt bezet. De tienduizenden aanwezige Turkse militairen worden als een illegale bezettingsmacht gezien.   
De situatie op Cyprus wordt ook wel ‘het Cypriotische Probleem’ of ‘de Cypriotische Kwestie’ genoemd. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn reisde af naar Cyprus om 50 jaar na die invasie en bezetting te ontrafelen wat de stand van zaken is. Kort gezegd: er is sprake van een bevroren conflict. Een beetje oorlog, een beetje vrede, niemand is tevreden, maar niemand wil ook met geweld en flink bloedvergieten de ander op de knieën dwingen. Bovendien zijn er (ongewapende) VN-veiligheidstroepen op het eiland die vanuit een bufferzone de kalmte proberen te bewaren. 
Ook diplomatiek gezien zijn er gemengde gevoelens. Er is momenteel een VN-gezant die net een rapport aan de betrokken partijen heeft voorgelegd. Maar zij is niet de eerste VN-gezant en zal vermoedelijk ook niet de laatste zijn. Voor de Cypriotische regering is er geen andere oplossing dan een Cypriotische federatie, terwijl de Turkse president Recep Erdogan onlangs nog zei dat enkel een tweestatenoplossing uitweg biedt. Tegelijkertijd zijn er genoeg Cyprioten die er samen wat van proberen te maken, en over hun schaduw en soms ook pijn heen proberen te stappen. 
Wat Geert Jan vooral is opgevallen, is de terminologie die op Cyprus wordt gebezigd. Invasie, bezetting, bevrijding, kolonisatie: het is jargon dat tegenwoordig schering en inslag is in al het geweld dat om Cyprus heen raast, in zowel Europa als het Midden-Oosten. Vergeleken met die bloedige oorlogen wordt Cyprus ‘een oog in de storm’ genoemd. Maar ook volgens de VN is de huidige situatie fragiel en lopen de spanningen op naarmate er in de nabije omgeving sprake is van meer geweld. 
In drie afleveringen probeert Geert Jan de Cypriotische Kwestie te ontrafelen. Van ‘een soort van oorlog’ naar ‘een soort van vrede’ tot ‘een soort van oplossing. En in aflevering 4, de epiloog, duikt collega Michal van der Toorn in het EU-lidmaatschap van Cyprus. Want als Cyprus lid van de Europese Unie kan worden, zou dat land dan ook als voorbeeld kunnen dienen voor Oekraïne, Moldavië en andere landen met bezet gebied maar desalniettemin de wens – en ook de belofte vanuit Brussel – om lid te worden van de Europese familie? 
Sprekers in deze serie
<ul>
<li>Aleem Siddique is woordvoerder van UNFICYP, de VN-veiligheidstroepen op Cyprus. Hij leidt Geert Jan rond door de bufferzone.</li>
<li>Hubert Faustman is een Duitse politicoloog bij de Friedrich-Ebert-Stiftung in Nicosia en hoogleraar aan de University of Nicosia.</li>
<li>Yiannos Katsourides is een Cypriotische politicoloog aan de University of Nicosia.</li>
<li>Lysia Demetriou is Grieks-Cypriotische, neurowetenschapper aan de University of Oxford en was kandidaat-politica bij de Europese Verkiezingen. </li>
<li>Hulusi Kilim is Turks-Cyprioot is algemeen secretaris bij Volt Cyprus en was kandidaat-politicus bij de Europese Verkiezingen. </li>
<li>Marilena Raouna is Cypriotisch minister voor Europese Zaken en voorzitter van het EU-voorzitter van Cyprus in 2026. </li>
<li>Giannis Rousou is tourgids in de spookstad Famagusta – ook wel bekend als het door Turkije bezette Varosja. </li>
</ul>
Sommige sprekers wensten anoniem te blijven. Hun namen zijn bekend bij de redactie.  
Over de maker    <a href="https://www.linkedin.com/in/geert-jan-hahn-b037848/">Geert Jan Hahn</a> is Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. Hij studeerde, woonde en werkte in Sint Petersburg, Kyiv en Warschau. Hahn is te horen in de podcasts De Wereld en BNR Perestrojkast en heeft een eigen podcast-kanaal met dagelijkse bijdragen: 'Hahn in Europa'. 
Over Dossier Europa
Dit is Dossier Europa. Nederlandse journalisten, wonend in verschillende landen binnen de EU, maken een serie van drie afleveringen over onderwerpen die voor hen én de EU belangrijk zijn. Denk aan klimaatverandering, de vluchtelingencrisis, de gevolgen van diverse oorlogen of kansenongelijkheid. In hoeverre vindt Brussel dit belangrijk, en welke rol zouden deze problemen kunnen spelen in de opkomende Europese verkiezingen? 
Over Michal van der Toorn
<a href="https://www.linkedin.com/in/michalvandertoorn/">Michal van der Toorn</a> werkt als buitenlandredacteur en Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. Ze is wekelijks te horen in de rubriek Blik op de Wereld in BNR Zakendoen en werkt mee aan de geopolitieke programma’s.

Advertisement