We keren een laatste keer terug naar het dorp Barcena de Bureba. Op het enorme land van Maaike en Tibor - 6 hectare in totaal - zal op termijn een voedselbos verrijzen. De eerste boompjes zijn al geplant en moeten met het warme weer goed bewaterd worden.

Het idee van een voedselbos is de structuur van een bos nabouwen, maar alles wat erin staat is eetbaar of heeft een functie voor de andere bomen. Maaike: ‘We willen laten zien dat het interessant is voor anderen om ook te doen. We willen graag een voorbeeld zijn.’

In Burgos leg ik onderzoeker Luis Marcos de vraag voor of er niet veel meer migranten moeten komen om die lege dorpen nieuw leven in te blazen. En dan óók de niet-Westerse, óók mensen die géén huizen bouwen of een voedselbos aanleggen?

‘Ja’, antwoordt hij stellig. ‘Mensen van buiten zijn de enige oplossing voor het probleem van ontvolking. Dat kunnen mensen zijn die nu in de stad wonen en hunkeren naar het platteland, maar natuurlijk ook migranten. De Spaanse economie zou niet zonder hen functioneren.’

Een treffend voorbeeld van de migrant als redder in nood is een bericht dat ik las in een Spaanse krant. Er worden buschauffeurs gezocht in Marokko en Latijns-Amerika, omdat er in Spanje te weinig zijn. Door het gebrek aan buschauffeurs raken steeds meer dorpen hun busverbinding kwijt - voor sommigen de enige vorm van transport. En voor Spaanse kinderen soms de enige mogelijkheid om op school te komen. 

Maaike en Tibor vullen geen slecht betaalde of essentiële banen als buschauffeur in. Toch ziet Marcos hen als deel van de oplossing voor het verlaten Spanje: ‘Het platteland is in Spanje met een zekere minachting bekeken. Mensen uit het dorp werden gezien als dommer, armer. Alsof plattelandsbewoners minder waard waren dan mensen uit de stad.’ 

Het feit dat ze nu zien dat er een Nederlandse familie komt, zet mensen aan het denken, aldus Marcos. ‘Oh Nederlanders, gecultiveerde mensen, goed voorbereide mensen, en die komen hier naar een dorp… Goh, misschien is het zo slecht nog niet om te wonen in een dorp. Ze komen met ideeën om er bomen neer te zetten, groenten en fruit te verbouwen, de huizen op te knappen, er komen nog meer families… Dat heeft een didactische waarde voor de samenleving.’

Daarom hebben we het nodig dat deze ervaring succesvol wordt, besluit Marcos. ‘Dat ze er geen genoeg van krijgen, dat het meer mensen aantrekt, dat het nog eens gebeurt. Dat ze zien: deze Nederlanders zijn gekomen… waarom zou ik niet hetzelfde doen?’