Oorlog is terug in Europa. Toen Rusland op 24 februari 2022 Oekraïne binnenviel, werd Europa ruw wakker geschud uit een lange droom: de overtuiging dat de toekomst vredig en veilig zou zijn, en oorlog op het continent een achterhaald scenario. 

Na de val van de Muur werden legers drastisch ingekrompen en defensiebudgetten naar beneden bijgesteld. Militaire macht leek niet meer zo noodzakelijk. Maar de Russische agressie heeft het belang van een serieuze defensiecapaciteit weer op de kaart gezet in Europa.  

In deze podcast duiken we in de Franse defensiemacht. Want Frankrijk is op militair gebied een beetje een buitenbeentje binnen de Europese Unie: een land met een sterk leger, dat militaire bases onderhoudt over de hele wereld - van Gabon tot Polynesië en Frans Guyana. Dankzij een uitgebreide defensie-industrie is Frankrijk minder afhankelijk van andere landen voor het leveren van wapens. En bovendien: Frankrijk beschikt zelfstandig over kernwapens,  als enige lidstaat in de Europese Unie, sinds het vertrek van de Britten. 

Maar dat imago als militaire grootmacht liep de afgelopen jaren ook flinke deuken op. Zoals toen Australië een miljardendeal voor de levering van Franse onderzeeers plots torpedeerde. Wat voor Frankrijk de ‘deal van de eeuw’ moest worden, liep uit op een vernedering. Canberra verbrak niet alleen het contract met Frankrijk, het lanceerde ook meteen een nieuwe samenwerking met de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Het Franse stokpaardje van strategische autonomie een knauw. De Franse belangen, maar ook die van de EU als geheel, zijn er in het geding.    

Ook zagen Franse troepen zich gedwongen tot vertrek uit voormalige koloniën in Afrika, als gevolg van een reeks staatsgrepen. En dan is er nog de kritiek op de Franse steun in de oorlog in Oekraïne, die volgens de veelvuldig aangehaalde statistieken van het Duitse Kiel Instituut zou achterblijven bij die van Europese bondgenoten.  

Waar is Frankrijk als defensiemacht nog toe in staat, en is het Franse leger wel toegerust op de huidige tijd? En hoe verhoudt het sterke imago zich tot de relatief beperkte wapenleveranties van Frankrijk aan Oekraïne?  



Over de maker:

Eline Huisman (1988) woont en werkt sinds 2021 in Parijs als correspondent Frankrijk voor onder meer de Volkskrant. Voorheen werkte ze als onderzoeksjournalist bij platform Investico en dook ze in de wereld van lobbyen, waarover ze samen met Ariejan Korteweg het boek Lobbyland, de geheime krachten in Den Haag (De Geus, 2016/ 2022) schreef.   

Oorlog is terug in Europa. Toen Rusland op 24 februari 2022 Oekraïne binnenviel, werd Europa ruw wakker geschud uit een lange droom: de overtuiging dat de toekomst vredig en veilig zou zijn, en oorlog op het continent een achterhaald scenario. 
Na de val van de Muur werden legers drastisch ingekrompen en defensiebudgetten naar beneden bijgesteld. Militaire macht leek niet meer zo noodzakelijk. Maar de Russische agressie heeft het belang van een serieuze defensiecapaciteit weer op de kaart gezet in Europa.  
In deze podcast duiken we in de Franse defensiemacht. Want Frankrijk is op militair gebied een beetje een buitenbeentje binnen de Europese Unie: een land met een sterk leger, dat militaire bases onderhoudt over de hele wereld - van Gabon tot Polynesië en Frans Guyana. Dankzij een uitgebreide defensie-industrie is Frankrijk minder afhankelijk van andere landen voor het leveren van wapens. En bovendien: Frankrijk beschikt zelfstandig over kernwapens,  als enige lidstaat in de Europese Unie, sinds het vertrek van de Britten. 
Maar dat imago als militaire grootmacht liep de afgelopen jaren ook flinke deuken op. Zoals toen Australië een miljardendeal voor de levering van Franse onderzeeers plots torpedeerde. Wat voor Frankrijk de ‘deal van de eeuw’ moest worden, liep uit op een vernedering. Canberra verbrak niet alleen het contract met Frankrijk, het lanceerde ook meteen een nieuwe samenwerking met de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Het Franse stokpaardje van strategische autonomie een knauw. De Franse belangen, maar ook die van de EU als geheel, zijn er in het geding.    
Ook zagen Franse troepen zich gedwongen tot vertrek uit voormalige koloniën in Afrika, als gevolg van een reeks staatsgrepen. En dan is er nog de kritiek op de Franse steun in de oorlog in Oekraïne, die volgens de veelvuldig aangehaalde statistieken van het Duitse Kiel Instituut zou achterblijven bij die van Europese bondgenoten.  
Waar is Frankrijk als defensiemacht nog toe in staat, en is het Franse leger wel toegerust op de huidige tijd? En hoe verhoudt het sterke imago zich tot de relatief beperkte wapenleveranties van Frankrijk aan Oekraïne?  
 
Over de maker: 
Eline Huisman (1988) woont en werkt sinds 2021 in Parijs als correspondent Frankrijk voor onder meer de Volkskrant. Voorheen werkte ze als onderzoeksjournalist bij platform Investico en dook ze in de wereld van lobbyen, waarover ze samen met Ariejan Korteweg het boek <a href="https://www.singeluitgeverijen.nl/de-geus/boek/lobbyland-2/">Lobbyland</a>, de geheime krachten in Den Haag (De Geus, 2016/ 2022) schreef.

In tijden waar verdeeldheid en onvrede over Europa toeneemt, en het belang van een verenigd Europa steeds groter wordt... Hebben we bij BNR een oplossing gevonden.

In de podcast ‘Dossier Europa’ nemen jonge Nederlandse correspondenten je mee naar alle uithoeken van Europa. Van de spanningen aan de Ierse grens, naar de levensgevaarlijke Reichsburger in Duitsland of de leegloop in Kroatië. 

Wat kan Europa dan nog betekenen? Heeft Europa dan nog een antwoord?

Seizoen 8: Polen

Terwijl rechts-radicale en populistische politieke bewegingen in Europa aan een opmars bezig zijn, gaat Polen juist de andere kant op. Bij de verkiezingen in oktober namen de Polen afscheid van rechts-nationalistische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS). Een meerderheid van de kiezers stemde op een bonte coalitie van drie partijen, onder leiding van Donald Tusk en zijn partij Burgerplatform (PO). 

Democratie lééft in Polen. De opkomst was met 74 procent het hoogst in de recente geschiedenis van het land. Met name jongeren gingen massaal stemmen. Niet zonder reden. In acht jaar tijd opende PiS de aanval op de rechtsstaat, zette rechten van vrouwen en minderheden onder druk en transformeerde de publieke omroep in haar eigen propagandakanaal.  

Tegelijkertijd is het land nog altijd diep verdeeld. Een significant deel van de Polen stemde op PiS. Die partij zit nog altijd ingegraven in verschillende instituties. Tusk belooft het land te veranderen en de beschadigde democratie te herstellen. Daarbij is de grote vraag of dit kan zonder zélf de wet te overtreden.  

Deze serie maakt na een half jaar de balans op van de veranderingen in Polen. Sommige veranderingen gingen razendsnel. Amper een week aan de macht trok de regering-Tusk in december letterlijk de stekker uit televisiezender TVP (Telewizja Polska). De overname leidde tot een bittere politieke strijd, waarbij politici van PiS het omroepgebouw bezetten. Behalve grote verontwaardiging bij PiS leidde deze zet van Tusk ook tot kritiek uit het maatschappelijk middenveld - want hoe legaal was deze zet eigenlijk?  

Het is een discussie die in Polen breder wordt gevoerd: kun je een beschadigde democratie herstellen zonder die democratie zelf te schaden? Met name bij het herstel van de rechtsstaat, een van de belangrijkste opgaven van de nieuwe regering, speelt deze vraag. Hier lijken de nieuwe regering en Justitieminister Adam Bodnar behoedzamer te werk te gaan. Alleen vinden sommige rechters juist dat het allemaal te langzaam gaat.  

Deze veranderingen voltrekken zich tegen de achtergrond van een spijkerharde politieke cultuur, sterke polarisatie en een land dat, misschien net zo veel als vóór de verkiezingen, sterk verdeeld is. In de serie gaan we op de koffie bij een kritische Poolse rechter, kijken we in de keuken bij de ‘nieuwe’ omroep TVP en gaan in gesprek met Polen over de bijzondere ontwikkelingen in hun land. 

Afgelopen decennia ontwikkelde Polen zich tot een politiek laboratorium. Het land ging voorop in de wereldwijde golf van het populisme. Nu gaat het als eerste land in Europa een populistische erfenis ongedaan maken. Een handleiding hiervoor bestaat niet, de Polen moeten alles zelf uitvinden. Maar dat is ze wel toevertrouwd, als inwoners van een land waar alles altijd verandert. De rest van de wereld kijkt vol belangstelling mee.  

Over de maker

Arnout le Clercq (1991) is sinds 2021 correspondent voor de Volkskrant in Centraal- en Oost-Europa. Zijn standplaats is Warschau, Polen. Eerder werkte hij op verschillende redacties bij de Volkskrant in Nederland. Hij studeerde geschiedenis in Leiden en Berlijn. 

Over Dossier Europa

Dit is Dossier Europa. Nederlandse journalisten, wonend in verschillende landen binnen de EU, maken een serie van drie afleveringen over onderwerpen die voor hen én de EU belangrijk zijn. Denk aan klimaatverandering, de vluchtelingencrisis, de gevolgen van diverse oorlogen of kansenongelijkheid. In hoeverre vindt Brussel dit belangrijk, en welke rol zouden deze problemen kunnen spelen in de opkomende Europese verkiezingen? 

Over Geert Jan Hahn

Geert Jan Hahn is Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. Hij studeerde, woonde en werkte in Sint Petersburg, Kyiv en Warschau. Hahn is te horen in de podcasts De Wereld en BNR Perestrojkast en heeft een eigen podcast-kanaal met dagelijkse bijdragen: 'Hahn in Europa'. 

In tijden waar verdeeldheid en onvrede over Europa toeneemt, en het belang van een verenigd Europa steeds groter wordt... Hebben we bij BNR een oplossing gevonden.
In de podcast ‘Dossier Europa’ nemen jonge Nederlandse correspondenten je mee naar alle uithoeken van Europa. Van de spanningen aan de Ierse grens, naar de levensgevaarlijke Reichsburger in Duitsland of de leegloop in Kroatië. 
Wat kan Europa dan nog betekenen? Heeft Europa dan nog een antwoord?
Seizoen 8: Polen
Terwijl rechts-radicale en populistische politieke bewegingen in Europa aan een opmars bezig zijn, gaat Polen juist de andere kant op. Bij de verkiezingen in oktober namen de Polen afscheid van rechts-nationalistische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS). Een meerderheid van de kiezers stemde op een bonte coalitie van drie partijen, onder leiding van Donald Tusk en zijn partij Burgerplatform (PO). 
Democratie lééft in Polen. De opkomst was met 74 procent het hoogst in de recente geschiedenis van het land. Met name jongeren gingen massaal stemmen. Niet zonder reden. In acht jaar tijd opende PiS de aanval op de rechtsstaat, zette rechten van vrouwen en minderheden onder druk en transformeerde de publieke omroep in haar eigen propagandakanaal.  
Tegelijkertijd is het land nog altijd diep verdeeld. Een significant deel van de Polen stemde op PiS. Die partij zit nog altijd ingegraven in verschillende instituties. Tusk belooft het land te veranderen en de beschadigde democratie te herstellen. Daarbij is de grote vraag of dit kan zonder zélf de wet te overtreden.  
Deze serie maakt na een half jaar de balans op van de veranderingen in Polen. Sommige veranderingen gingen razendsnel. Amper een week aan de macht trok de regering-Tusk in december letterlijk de stekker uit televisiezender TVP (Telewizja Polska). De overname leidde tot een bittere politieke strijd, waarbij politici van PiS het omroepgebouw bezetten. Behalve grote verontwaardiging bij PiS leidde deze zet van Tusk ook tot kritiek uit het maatschappelijk middenveld - want hoe legaal was deze zet eigenlijk?  
Het is een discussie die in Polen breder wordt gevoerd: kun je een beschadigde democratie herstellen zonder die democratie zelf te schaden? Met name bij het herstel van de rechtsstaat, een van de belangrijkste opgaven van de nieuwe regering, speelt deze vraag. Hier lijken de nieuwe regering en Justitieminister Adam Bodnar behoedzamer te werk te gaan. Alleen vinden sommige rechters juist dat het allemaal te langzaam gaat.  
Deze veranderingen voltrekken zich tegen de achtergrond van een spijkerharde politieke cultuur, sterke polarisatie en een land dat, misschien net zo veel als vóór de verkiezingen, sterk verdeeld is. In de serie gaan we op de koffie bij een kritische Poolse rechter, kijken we in de keuken bij de ‘nieuwe’ omroep TVP en gaan in gesprek met Polen over de bijzondere ontwikkelingen in hun land. 
Afgelopen decennia ontwikkelde Polen zich tot een politiek laboratorium. Het land ging voorop in de wereldwijde golf van het populisme. Nu gaat het als eerste land in Europa een populistische erfenis ongedaan maken. Een handleiding hiervoor bestaat niet, de Polen moeten alles zelf uitvinden. Maar dat is ze wel toevertrouwd, als inwoners van een land waar alles altijd verandert. De rest van de wereld kijkt vol belangstelling mee.  
Over de maker
Arnout le Clercq (1991) is sinds 2021 correspondent voor de Volkskrant in Centraal- en Oost-Europa. Zijn standplaats is Warschau, Polen. Eerder werkte hij op verschillende redacties bij de Volkskrant in Nederland. Hij studeerde geschiedenis in Leiden en Berlijn. 
Over Dossier Europa
Dit is Dossier Europa. Nederlandse journalisten, wonend in verschillende landen binnen de EU, maken een serie van drie afleveringen over onderwerpen die voor hen én de EU belangrijk zijn. Denk aan klimaatverandering, de vluchtelingencrisis, de gevolgen van diverse oorlogen of kansenongelijkheid. In hoeverre vindt Brussel dit belangrijk, en welke rol zouden deze problemen kunnen spelen in de opkomende Europese verkiezingen? 
Over Geert Jan Hahn
Geert Jan Hahn is Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. Hij studeerde, woonde en werkte in Sint Petersburg, Kyiv en Warschau. Hahn is te horen in de podcasts De Wereld en BNR Perestrojkast en heeft een eigen podcast-kanaal met dagelijkse bijdragen: 'Hahn in Europa'.

Advertisement