Volgende week zijn de Europese verkiezingen. Ze krijgen nauwelijks aandacht, maar zijn toch belangrijk. Sterker nog, we leven al in EU-land. Althans volgens MSCI, de indexmaker. Die houdt momenteel een consultatie onder grote beleggers of EU-obligaties als leningen van een land moeten worden gezien. Ze zijn van plan om in de tweede helft van 2024 EU-obligaties op te nemen in het mandje met soevereine landen.

Dit is net zo belangrijk als de Europese verkiezingen en krijgt net zo weinig aandacht. Dat een Amerikaanse commerciële partij dat bepaalt, is eigenlijk wel bijzonder.

De beleggingsgevolgen van een dergelijke beslissing zijn duidelijk. Als de EU als land wordt behandeld, kan de spread (het renteverschil tussen het land en de Duitse staatsobligaties) dalen. Indexbeleggers zullen deze EU-obligaties dan automatisch kopen, wat nu niet het geval is. EU-obligaties hebben eenzelfde risicopremie als Frankrijk. Daardoor is de Franse rente ongeveer 0,45% hoger dan de Duitse.

Momenteel heeft de EU €473 mrd aan schulden uitstaan, dat betekent een weging van 5,4% in de totale Eurozone obligatie-index. Het is eigenlijk een soort schuld op holdingniveau. Ieder land is verantwoordelijk voor zijn eigen schuld en daarbovenop ook nog eens de EU-schuld. Dus stel dat de rest van EU niet aan zijn verplichtingen kan voldoen, dan mag u als Nederlander voor deze €473 mrd opdraaien, bovenop de eigen Nederlandse staatschuld.

Voor beleggers is dit misschien een kleine stap, voor Europa is het een reuzestap. Er is opnieuw een drempel geslecht op weg naar een gezamenlijke euroschuld. Dat was niet de bedoeling, maar tijdens de coronacrisis zijn we erin gefoezeld. Daar valt op zich mee te leven, als iedereen zich maar aan de begrotingsregels houdt. Jammer dat men daar in het zuiden van Europa, en dat zuiden begint al bij de Belgische grens, anders over denkt.

Ik klaag weleens dat de schulden in de VS de kant van Italië op gaan. Maar er is één groot verschil. In de VS kunnen de belastingen nog omhoog. Politiek gezien misschien onmogelijk, maar het kan wel. In Italië kan dat niet. De economie is te zwak en de belastingen zijn al hoog. Maar men zou weleens wat strenger de belastingontwijking/ontduiking kunnen aanpakken. Dat schijnt ook politiek onmogelijk te zijn. Overigens is Frankrijk het toekomstige probleemkind. De schulden lopen daar het hardst op.

Het is een treincrash in slow motion. Iedereen kan zien dat dit op een gegeven moment wel fout moet gaan, maar zolang er geen ongeluk gebeurt dendert het gewoon door. Ook al is de trein al een paar keer bijna uit de rails gelopen. Met deze stap van de MSCI hebben we weer iets meer ons lot aan elkaar verbonden. Als we gaan, dan gaan we met z’n allen.

Over de column van Corné van Zeijl

Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.