Op dit feest van de democratie is Nederland natuurlijk het centrum van de wereld. Alleen – de wereld eindigt niet bij Vaals of Nieuwesluis. Het is opmerkelijk hoe weinig aandacht er in de campagnes is besteed aan het buitenland, vooral ook omdat kwesties als de oorlogen tussen Israël en Gaza en tussen Rusland en Oekraïne, het conflict van ASML met China en de gang van zaken in de EU, in de emoties van de kiezer en onder politici juist een grote rol spelen. Buitenland is een electoraal stiefkind. 

Afhankelijk van welk lijstje je hanteert, komt het erop neer dat de kiezer zich vooral zorgen maakt over de woningmarkt, zorg, armoede, migratie en koopkracht. Dat schijnt logisch, want de kiezer heeft daar direct invloed op, en op oorlogen en internationale conflicten niet. Maar de oorlogen in Gaza en Oekraïne hebben enorme emotie en commotie tot gevolg. De politieke partijen hebben er weldegelijk opvattingen over, en veel burgers zijn terecht bezorgd, en vaak zelfs bang. Het beperkt zich niet tot de schrikbarende golf van antisemitisme en islamofobie, er heerst ook angst voor een Russische inval en een derde wereldoorlog. 

Waar iedere Nederlander weldegelijk mee te maken heeft is de Europese Unie, en ook die is in de campagnes nauwelijks aan de orde gekomen. Terwijl vragen over een gezamenlijke defensiemacht, uitbreiding van de Unie tot 34 lidstaten, waaronder Oekraïne, de productie van wapens en munitie en de rol van de Europese Commissie dringend en belangrijk zijn. 

Terwijl al deze kwesties in de politieke en maatschappelijke discussie een grote rol spelen, zijn ze in de campagnes goeddeels genegeerd. De meeste politieke orakels voorspellen een lange en moeizame formatie, wat een beetje een Nederlandse traditie is. Met het oog op de urgentie, ook van de problemen in de grote buitenwereld, moeten we hopen dat ze dit keer in Den Haag een beetje tempo maken. We zijn niet het grootste en machtigste land ter wereld, maar Nederland heeft een uitstekende naam. De stem van de Nederlandse kiezer wordt in Jeruzalem, Gaza, Brussel, Washington en Peking weldegelijk gehoord.

Op dit feest van de democratie is Nederland natuurlijk het centrum van de wereld. Alleen – de wereld eindigt niet bij Vaals of Nieuwesluis. Het is opmerkelijk hoe weinig aandacht er in de campagnes is besteed aan het buitenland, vooral ook omdat kwesties als de oorlogen tussen Israël en Gaza en tussen Rusland en Oekraïne, het conflict van ASML met China en de gang van zaken in de EU, in de emoties van de kiezer en onder politici juist een grote rol spelen. Buitenland is een electoraal stiefkind. 
Afhankelijk van <a href="https://www.rtlnieuws.nl/panel/artikel/5414287/rtl-nieuwspanel-verkiezingen-verkiezingsthema-woningmarkt-armoede-zorg">welk lijstje je hanteert</a>, komt het erop neer dat de kiezer zich vooral zorgen maakt over de woningmarkt, zorg, armoede, migratie en <a href="https://www.ad.nl/politiek/kiezer-wil-vooral-oplossingen-voor-gezondheidszorg-koopkracht-en-migratie~af1b9579/?cb=ddaa3c994d716751af63d1852c7d8afe&amp;auth_rd=1">koopkracht</a>. Dat schijnt logisch, want de kiezer heeft daar direct invloed op, en op oorlogen en internationale conflicten niet. Maar de oorlogen in Gaza en Oekraïne hebben enorme emotie en commotie tot gevolg. De politieke partijen hebben er weldegelijk opvattingen over, en veel burgers zijn terecht bezorgd, en vaak zelfs bang. Het beperkt zich niet tot de schrikbarende golf van antisemitisme en islamofobie, er heerst ook angst voor een Russische inval en een derde wereldoorlog. 
Waar iedere Nederlander weldegelijk mee te maken heeft is de Europese Unie, en ook die is in de campagnes nauwelijks aan de orde gekomen. Terwijl vragen over een gezamenlijke defensiemacht, uitbreiding van de Unie tot 34 lidstaten, waaronder Oekraïne, de productie van wapens en munitie en de rol van de Europese Commissie dringend en belangrijk zijn. 
Terwijl al deze kwesties in de politieke en maatschappelijke discussie een grote rol spelen, zijn ze <a href="https://www.trouw.nl/politiek/al-staat-de-wereld-in-brand-in-verkiezingsprogramma-s-heeft-het-buitenland-een-bijrol~b68baf85/">in de campagnes goeddeels genegeerd</a>. De meeste politieke orakels voorspellen een lange en moeizame formatie, wat een beetje een Nederlandse traditie is. Met het oog op de urgentie, ook van de problemen in de grote buitenwereld, moeten we hopen dat ze dit keer in Den Haag een beetje tempo maken. We zijn niet het grootste en machtigste land ter wereld, maar Nederland heeft een uitstekende naam. De stem van de Nederlandse kiezer wordt in Jeruzalem, Gaza, Brussel, Washington en Peking weldegelijk gehoord.

Bernard Hammelburg brengt je scherpe analyses over de internationale politiek.

De Wereld | BNR

Bernard Hammelburg brengt je scherpe analyses over de internationale politiek.

Advertisement