Een Europees kernwapen? Die vraag is actueler dan ooit nu Europa zich niet meer veilig waant onder de Amerikaanse atoomparaplu. Bondskanselier Friedrich Merz, de Poolse premier Donald Tusk en andere Europese leiders voeren plotsklaps een dialoog met de chef van de Franse kernwapens, president Emmanuel Macron. En die reikt hen de hand. Dat doet hij niet voor het eerst, maar nu blijkt zijn gebaar uiterst relevant.

Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de uitzonderlijke historie van de 'Force de Frappe', waarin de Fransen keer op keer een eigenwijze, lastige positie innamen en soms jaren later gelijk kregen. Gaat dat nu weer zo? En wat doet Nederland?

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

De Franse nucleaire ambitie is ongeveer de oudste in Europa. Wetenschappelijk liepen ze voor op bijna iedereen. Toch blokkeerde president Roosevelt deelname van Frankrijk aan het Manhattan-project. Dat trauma werkt door tot vandaag.

Na 1945 was Frankrijk arm, maar ambitieus. Net als zijn geheime bondgenoot, de nieuwe en bedreigde staat Israël. Zij bundelden hun innovatief vernuft. De linkse premier Pierre Mendès France nam in 1954 het besluit een eigen kernwapen te bouwen. Dat zou van Frankrijk het leidende land in de nieuwe Europese Defensie Gemeenschap maken en het Duitsland van Konrad AdenauersWirtschaftswunder overtreffen.

In 1958 werd Charles de Gaulle president in een diepe nationale crisis. Hij pakte aan, strategisch en eigenzinnig. Ook met dat kernwapen, de 'Force de Frappe'. Zijn markante koerswending blijkt in 2025 bijna profetisch.

Wat Macron nu aanbiedt is ondenkbaar zonder wat De Gaulle op eigen kracht realiseerde. De 'dissuasion' - afschrikking - van 'La Russie' en diepe argwaan naar Amerika vormden samen de kern van De Gaulles visie op Franse macht en capaciteiten.

Jaap en PG vertellen over opmerkelijke momenten in deze historie. Van kernproeven in de Sahara, de Jupiter-bunker in hartje Parijs en de export van wapens en kennis naar tirannen als Saddam Hussein. En hoe dát afliep.

Een verrassende rol speelde president François Mitterrand. Hij was links, maar geopolitiek een ijskoude realist. Hij verrukte Ronald Reagan. In de Bondsdag gaf-ie een spijkerhard college machtspolitiek. En hij zorgde dat het Franse kernwapen gemoderniseerd werd, juist omdát de Muur viel. Want Amerika zou na de Koude Oorlog de Europeanen meer op zichzelf gaan laten.

Nu, in 2025, bouwt Macron hier onmiskenbaar op voort. Hij wil de gesneefde Europese Defensie Gemeenschap van Mendès France in nieuwe vorm laten herrijzen en deze zelfs verbinden met de veel bredere Europese Politieke Gemeenschap. Dan worden ook landen als Oekraïne, Moldavië, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen deel van een nieuwe 'veiligheidsarchitectuur' in Europa. Met de Franse kernmacht als een stevige garantie. Tegen 'La Russie'. En Amerika, zo nodig. Helemaal De Gaulle!

In Nederland reikt het denken nog niet zo ver. Verwarring heerst. De motie-Eerdmans werkt funest door en verlamt de coalitie van premier Dick Schoof. De kans dat Nederland zichzelf marginaliseert is reëel. En verontrustend.

***

Verder lezen

Europe thinks the unthinkable on a nuclear bomb (Economist, 12 maart 2025)

Claire Mills - The French Nuclear Deterrent (House of Commons, 20 november 2020)

Europese Commissie publiceert Witboek over Europese defensie en ReArm Europe / Readiness 2030

***

Verder luisteren

490 – Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland

484 - Hoe Trump chaos veroorzaakt en de Europeanen in elkaars armen drijft

469 – Nieuwe kruisraketten in Europa? In de jaren '70 en '80 zat topdiplomaat Boudewijn van Eenennaam in het brandpunt van de besluitvorming

461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders

447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor

419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst

378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts

333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen

272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa

45 – De liefdesbrieven van Francois Mitterrand

35 - Charles De Gaulle

32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos (vanaf 1 uur 3)

28 - De relatie Nederland-Frankrijk

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:29:22 – Deel 2

00:57:26 – Deel 3

01:21:48 – Einde 

Een Europees kernwapen? Die vraag is actueler dan ooit nu Europa zich niet meer veilig waant onder de Amerikaanse atoomparaplu. Bondskanselier Friedrich Merz, de Poolse premier Donald Tusk en andere Europese leiders voeren plotsklaps een dialoog met de chef van de Franse kernwapens, president Emmanuel Macron. <a href="https://www.youtube.com/watch?v=UGi_At2Bl6Y&amp;list=WL&amp;index=3" rel="noopener noreferrer" target="_blank">En die reikt hen de hand</a>. Dat doet hij niet voor het eerst, maar nu blijkt zijn gebaar uiterst relevant.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in <a href="https://www.youtube.com/watch?v=dcOT9pLSeUs&amp;list=WL&amp;index=4&amp;t=2s" rel="noopener noreferrer" target="_blank">de uitzonderlijke historie van de 'Force de Frappe'</a>, waarin de Fransen keer op keer een eigenwijze, lastige positie innamen en soms jaren later gelijk kregen. Gaat dat nu weer zo? En wat doet Nederland?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Word ook vriend van de show!</a>Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl" rel="noopener noreferrer" target="_blank">adverteren@dagennacht.nl</a> en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. <a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen" rel="noopener noreferrer" target="_blank">De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier</a>***De Franse nucleaire ambitie is ongeveer de oudste in Europa. Wetenschappelijk liepen ze voor op bijna iedereen. Toch blokkeerde president Roosevelt deelname van Frankrijk aan het Manhattan-project. Dat trauma werkt door tot vandaag.Na 1945 was Frankrijk arm, maar ambitieus. Net als zijn geheime bondgenoot, de nieuwe en bedreigde staat Israël. Zij bundelden hun innovatief vernuft. De linkse premier Pierre Mendès France nam in 1954 het besluit een eigen kernwapen te bouwen. Dat zou van Frankrijk het leidende land in de nieuwe Europese Defensie Gemeenschap maken en het Duitsland van Konrad Adenauers Wirtschaftswunder overtreffen.In 1958 werd Charles de Gaulle president in een diepe nationale crisis. Hij pakte aan, strategisch en eigenzinnig. Ook met dat kernwapen, de 'Force de Frappe'.&nbsp;Zijn markante koerswending blijkt in 2025 bijna profetisch.Wat Macron nu aanbiedt is ondenkbaar zonder wat De Gaulle op eigen kracht realiseerde. De 'dissuasion' - afschrikking - van 'La Russie' en diepe argwaan naar Amerika vormden samen de kern van De Gaulles visie op Franse macht en capaciteiten.Jaap en PG vertellen over opmerkelijke momenten in deze historie. Van kernproeven in de Sahara, de Jupiter-bunker in hartje Parijs en de export van wapens en kennis naar tirannen als Saddam Hussein. En hoe dát afliep.Een verrassende rol speelde president François Mitterrand. Hij was links, maar geopolitiek een ijskoude realist. Hij verrukte Ronald Reagan. <a href="https://www.youtube.com/watch?v=MCemFDrsINA&amp;list=WL&amp;index=6" rel="noopener noreferrer" target="_blank">In de Bondsdag gaf-ie een spijkerhard college machtspolitiek</a>. En hij zorgde dat het Franse kernwapen gemoderniseerd werd, juist omdát de Muur viel. Want Amerika zou na de Koude Oorlog de Europeanen meer op zichzelf gaan laten.Nu, in 2025, bouwt Macron hier onmiskenbaar op voort. Hij wil de gesneefde Europese Defensie Gemeenschap van Mendès France in nieuwe vorm laten herrijzen en deze zelfs verbinden met de veel bredere Europese Politieke Gemeenschap. Dan worden ook landen als Oekraïne, Moldavië, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen deel van een nieuwe 'veiligheidsarchitectuur' in Europa. Met de Franse kernmacht als een stevige garantie. Tegen 'La Russie'. En Amerika, zo nodig. Helemaal De Gaulle!In Nederland reikt het denken nog niet zo ver. Verwarring heerst. De motie-Eerdmans werkt funest door en verlamt de coalitie van premier Dick Schoof. De kans dat Nederland zichzelf marginaliseert is reëel. En verontrustend.***Verder lezen<a href="https://www.economist.com/international/2025/03/12/europe-thinks-the-unthinkable-on-a-nuclear-bomb" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Europe thinks the unthinkable on a nuclear bomb (Economist, 12 maart 2025)</a><a href="https://researchbriefings.files.parliament.uk/documents/SN04079/SN04079.pdf" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Claire Mills - The French Nuclear Deterrent (House of Commons, 20 november 2020)</a><a href="https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/nl/ip_25_793" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Europese Commissie publiceert Witboek over Europese defensie en ReArm Europe / Readiness&nbsp;2030</a>***Verder luisteren<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8bac6adf-1b0e-49f1-8a4a-8340c99c6db3" rel="noopener noreferrer" target="_blank">490 – Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c725d191-aa05-46ff-946f-de0d951a94ab" rel="noopener noreferrer" target="_blank">484 - Hoe Trump chaos veroorzaakt en de Europeanen in elkaars armen drijft</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8c36ef90-f578-4054-b345-6e9c1f19f715" rel="noopener noreferrer" target="_blank">469 – Nieuwe kruisraketten in Europa? In de jaren '70 en '80 zat topdiplomaat Boudewijn van Eenennaam in het brandpunt van de besluitvorming</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c2c97419-89bc-4f85-8316-58d1bee4efcf" rel="noopener noreferrer" target="_blank">461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/eee9ebfb-042b-4753-b70d-a48e915b5beb" rel="noopener noreferrer" target="_blank">447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/329dfa50-7d58-4642-b29f-febc346d5a3f" rel="noopener noreferrer" target="_blank">419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/13d11607-7a62-4996-9033-31d9796702b1" rel="noopener noreferrer" target="_blank">378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/bc3b84a8-ec92-4e0e-8f14-6fe1a9e17806" rel="noopener noreferrer" target="_blank">333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/850aec01-fa0c-4e13-a733-add306627f32" rel="noopener noreferrer" target="_blank">272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/db3f639d-61a3-49c9-875a-3fd0f9ce521a" rel="noopener noreferrer" target="_blank">45 – De liefdesbrieven van Francois Mitterrand</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/533c3469-6307-4bd8-94fe-5887c342860b" rel="noopener noreferrer" target="_blank">35 - Charles De Gaulle</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/72fbfe90-463b-4d38-bb87-fd0f25d8116d" rel="noopener noreferrer" target="_blank">32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos</a>&nbsp;(vanaf 1 uur 3)<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/82efc404-4f59-4446-9a04-07c0fd012ed3" rel="noopener noreferrer" target="_blank">28 - De relatie Nederland-Frankrijk</a>***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:29:22 – Deel 200:57:26 – Deel 301:21:48 – Einde&nbsp;

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.

De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo’n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeuïge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.

Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.

Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nl

Betrouwbare Bronnen heeft ook een website met actuele informatie.

Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: adverteren@dagennacht.nl en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo’n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeuïge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nlBetrouwbare Bronnen heeft ook <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb" rel="noopener noreferrer" target="_blank">een website</a> met actuele informatie.Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl" rel="noopener noreferrer" target="_blank">adverteren@dagennacht.nl</a> en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

Betrouwbare Bronnen

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.
De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo&rsquo;n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeu&iuml;ge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.
Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.
Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nl
Betrouwbare Bronnen heeft ook <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb">een website</a> met actuele informatie.
Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">adverteren@dagennacht.nl</a> en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

Advertisement