Zomer 2023 overwon Pieter Omtzigt zijn aarzelingen en begon op aandringen van potentiële kiezers een eigen partij. Hij vernoemde die naar zijn veel verkochte boek. De weerklank was groot, de peilingen beloofden gouden bergen. Omtzigt haalde twintig zetels en sleutelposten in een kabinet aangevoerd door de PVV.

Hoe heeft NSC zich sindsdien inhoudelijk en politiek ontwikkeld, vragen Jaap Jansen en PG Kroeger zich af.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Nieuw Sociaal Contract presenteerde zich als het soort partij waarvan analytici zeiden: dit type ontbreekt nog in ons land maar zou voor velen attractief zijn: sociaaleconomisch 'voor de gewone man en vrouw', sociaal-cultureel 'behoudend, doe maar gewoon'. Een beetje zoals de Katholieke Volkspartij van vroeger, maar dan ontzuild. Inhoud zou voorop staan, lijsttrekker Omtzigt wilde aan debatten alleen meedoen als hij de volle ruimte kreeg voor zijn gedachtegoed.   

Desondanks kon NSC geen compleet verkiezingsprogram formuleren en liet het de plannen niet doorrekenen, ook al was dat een specialiteit van de aanvoerder. De campagne ging daarom vooral over diens boek en over drie zwaartepunten: goed bestuur, bestaanszekerheid en ‘de regio'.  

Na de verkiezingen wilde de kersverse Kamerfractie wel onderhandelen, maar liever niet regeren. Maanden werden besteed aan steeds ingewikkelder proces- en vormvragen rond een rechtsstatelijke 'basislijn', gedoogconstructies en procedures onder leiding van de informateurs Ronald Plasterk en Kim Putters. De inhoud kwam er niet aan te pas en in plaats van Geert Wilders werd - nota bene! – oud-voorzitter van het CDA Marnix van Rij gevraagd premier te worden. Tevergeefs.

De hieruit voortgesproten coalitie bleek alles behalve extraparlementair met bewindslieden van PVV, VVD, NCS en BBB. Daarbij werd op elk van zijn drie inhoudelijke zwaartepunten gewerkt aan vele, veelal procedurele vraagstukken.    

Het is boeiend deze langs te lopen. Een Constitutioneel Hof is voorlopig slechts in contouren geformuleerd. De correctie op de nieuwe pensioenwet is in mootjes gehakt. Het grootste bestaanszekerheid-probleem - tekorten aan talenten en menselijk kapitaal - wordt afgedaan in een 'arbeidsmarkt-top' van een middag met een panel van bewindslieden. En juist de regio is door forse rekenfouten in de formatie hard getroffen.   

Voor een gedegen middenpartij die de inhoud voorop zetten wil, is het permanente coalitie-crisisberaad en het opstappen van eigen bewindslieden en Kamerleden geen bron van stabiliteit. PVV en VVD voeden daarbij genoeglijk de beeldvorming dat juist NSC de oorzaak is van gedoe, van 'niet leveren' en van emotionele erupties. Bovendien valt op dat in de gedurige rij crises niet de NSC-leiding modereert, maar vooral Wilders en VVD-minister Eelco Heinen hun verantwoordelijkheid nemen.   

De openbare worsteling van Omtzigt met het defensieplan ReArm Europe heeft diepe wortel die al zichtbaar waren bij het bezoek van toenmalig Europese Bankpresident Mario Draghi aan de Tweede Kamer in mei 2017.

Doordat NSC geen eigen motie indiende met specifieke bezwaren, maar zich passief liet leiden door Joost Eerdmans (JA21), bracht het de eigen minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp en premier Dick Schoof in een onmogelijke positie.    

Intussen heeft de Europese partijfamilie van de christendemocraten (dus van Ursula von der Leyen, Friedrich Merz en het CDA van Henri Bontenbal) gealarmeerd door de situatie in Den Haag besloten NSC niet toe te laten als lid. NSC mag deelnemen aan de fractie in het Europees Parlement, maar daar blijft het dan ook bij.

***

Verder lezen

Coen van de Ven - Tijgers van Papier (De Groene, 16 december 2024)

Dave Schut - Pieter Omtzigt heeft volkomen gelijk. En toch vergist hij zich (Substack, 13 maart 2025)

Een maand vol spoedoverleg, steun en schade: hoe Schoof de coalitie met horten en stoten meekrijgt (RTL Nieuws, 15 maart 2025)

***

Verder luisteren

490 – Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland

477 - De VVD staat sterk, maar zit ook klem

474 – Parlementair historicus Joop van den Berg: “De democratie is in groot gevaar. Je moet niet denken: het loopt wel los"

470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine

466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen

456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof

452 - Wie is de baas in de coalitie?

448 - Premier zonder kompas

442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders

398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt

393 - Kabinetsformatie 2024: op naar een extraparlementair kabinet!

372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt

364 - Een krankzinnige campagne (oa over de ideologische grondslag van NSC)

438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen

428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider

425 - Een oprecht akkoord

380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs

304 - Waarom Nederland een Wet op de politieke partijen nodig heeft en wat we hierbij kunnen leren van Duitsland

162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:29:23 – Deel 2

01:02:14 – Deel 3

01:23:32 – Einde

Zomer 2023 overwon Pieter Omtzigt zijn aarzelingen en <a href="https://www.youtube.com/watch?v=r2AtVF5IpgQ" rel="noopener noreferrer" target="_blank">begon op aandringen van potentiële kiezers een eigen partij</a>. Hij vernoemde die naar zijn veel verkochte boek. De weerklank was groot, de peilingen beloofden gouden bergen. Omtzigt haalde twintig zetels en sleutelposten in een kabinet aangevoerd door de PVV.Hoe heeft NSC zich sindsdien inhoudelijk en politiek ontwikkeld, vragen Jaap Jansen en PG Kroeger zich af.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Word ook vriend van de show!</a>Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl" rel="noopener noreferrer" target="_blank">adverteren@dagennacht.nl</a> en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. <a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen" rel="noopener noreferrer" target="_blank">De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier</a>***Nieuw Sociaal Contract presenteerde zich als het soort partij waarvan analytici zeiden: dit type ontbreekt nog in ons land maar zou voor velen attractief zijn: sociaaleconomisch 'voor de gewone man en vrouw', sociaal-cultureel 'behoudend, doe maar gewoon'. Een beetje zoals de Katholieke Volkspartij van vroeger, maar dan ontzuild. Inhoud zou voorop staan, lijsttrekker Omtzigt wilde aan debatten alleen meedoen als hij de volle ruimte kreeg voor zijn gedachtegoed.&nbsp;&nbsp;&nbsp;Desondanks kon NSC geen compleet verkiezingsprogram formuleren en liet het de plannen niet doorrekenen, ook al was dat een specialiteit van de aanvoerder. De campagne ging daarom vooral over diens boek en over drie zwaartepunten: goed bestuur, bestaanszekerheid en ‘de regio'.&nbsp;&nbsp;Na de verkiezingen wilde de kersverse Kamerfractie wel onderhandelen, maar liever niet regeren. Maanden werden besteed aan steeds ingewikkelder proces- en vormvragen rond een rechtsstatelijke 'basislijn', gedoogconstructies en procedures onder leiding van de informateurs Ronald Plasterk en Kim Putters. De inhoud kwam er niet aan te pas en in plaats van Geert Wilders werd - nota bene! – oud-voorzitter van het CDA Marnix van Rij gevraagd premier te worden. Tevergeefs.De hieruit voortgesproten coalitie bleek alles behalve extraparlementair met bewindslieden van PVV, VVD, NCS en BBB. Daarbij werd op elk van zijn drie inhoudelijke zwaartepunten gewerkt aan vele, veelal procedurele vraagstukken.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Het is boeiend deze langs te lopen. Een Constitutioneel Hof is voorlopig slechts in contouren geformuleerd. De correctie op de nieuwe pensioenwet is in mootjes gehakt. Het grootste bestaanszekerheid-probleem - tekorten aan talenten en menselijk kapitaal - wordt afgedaan in een 'arbeidsmarkt-top' van een middag met een panel van bewindslieden. En juist de regio is door forse rekenfouten in de formatie hard getroffen.&nbsp;&nbsp;&nbsp;Voor een gedegen middenpartij die de inhoud voorop zetten wil, is het permanente coalitie-crisisberaad en het opstappen van eigen bewindslieden en Kamerleden geen bron van stabiliteit. PVV en VVD voeden daarbij genoeglijk de beeldvorming dat juist NSC de oorzaak is van gedoe, van 'niet leveren' en van emotionele erupties. Bovendien valt op dat in de gedurige rij crises niet de NSC-leiding modereert, maar vooral Wilders en VVD-minister Eelco Heinen hun verantwoordelijkheid nemen.&nbsp;&nbsp;&nbsp;De openbare worsteling van Omtzigt met het defensieplan ReArm Europe heeft diepe wortel die al zichtbaar waren bij het bezoek van toenmalig Europese Bankpresident Mario Draghi aan de Tweede Kamer in mei 2017.Doordat NSC geen eigen motie indiende met specifieke bezwaren, maar zich passief liet leiden door Joost Eerdmans (JA21), bracht het de eigen minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp en premier Dick Schoof in een onmogelijke positie.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Intussen heeft de Europese partijfamilie van de christendemocraten (dus van Ursula von der Leyen, Friedrich Merz en het CDA van Henri Bontenbal) gealarmeerd door de situatie in Den Haag besloten NSC niet toe te laten als lid. NSC mag deelnemen aan de fractie in het Europees Parlement, maar daar blijft het dan ook bij.***Verder lezen<a href="https://www.groene.nl/artikel/tijgers-van-papier" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Coen van de Ven - Tijgers van Papier (De Groene, 16 december 2024)</a><a href="https://daveschut.substack.com/p/pieter-omtzigt-heeft-volkomen-gelijk" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Dave Schut - Pieter Omtzigt heeft volkomen gelijk. En toch vergist hij zich (Substack, 13 maart 2025)</a><a href="https://www.rtl.nl/nieuws/politiek/artikel/5499239/een-maand-vol-spoedoverleg-steun-en-schade-hoe-schoof-de-coalitie" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Een maand vol spoedoverleg, steun en schade: hoe Schoof de coalitie met horten en stoten meekrijgt (RTL Nieuws, 15 maart 2025)</a>***Verder luisteren<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8bac6adf-1b0e-49f1-8a4a-8340c99c6db3" rel="noopener noreferrer" target="_blank">490 – Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/73d13efe-789a-411a-9b2c-1cb8826843ef" rel="noopener noreferrer" target="_blank">477 - De VVD staat sterk, maar zit ook klem</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/cc04f1a0-75fa-4300-9ba6-a40b893f4c03" rel="noopener noreferrer" target="_blank">474 – Parlementair historicus Joop van den Berg: “De democratie is in groot gevaar. Je moet niet denken: het loopt wel los"</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7bafc443-3b2c-4803-a6eb-4cbdb73d30cd" rel="noopener noreferrer" target="_blank">470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/380fb0c8-e769-447d-be82-667641a5baf9" rel="noopener noreferrer" target="_blank">466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b679ced5-2a6f-417b-83e0-1cd701f4abbb" rel="noopener noreferrer" target="_blank">456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/4ae547de-d25c-460d-98a8-4b5010d0609c" rel="noopener noreferrer" target="_blank">452 - Wie is de baas in de coalitie?</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/cadea232-77f4-48d3-8ff8-e6cccb46e855" rel="noopener noreferrer" target="_blank">448 - Premier zonder kompas</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b4ac1e54-fe74-446b-be86-12cc6c28d997" rel="noopener noreferrer" target="_blank">442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/0ccb72e7-d43b-4996-8ff9-109f4db861fe" rel="noopener noreferrer" target="_blank">398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b6a4a2e0-f522-40a2-93e2-83315a6476ed" rel="noopener noreferrer" target="_blank">393 - Kabinetsformatie 2024: op naar een extraparlementair kabinet!</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c866168f-2eeb-4a1b-a1e4-649ab9e0a4ba" rel="noopener noreferrer" target="_blank">372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/a9cb784a-820f-4d57-9166-fa8085df8288" rel="noopener noreferrer" target="_blank">364 - Een krankzinnige campagne</a> (oa over de ideologische grondslag van NSC)<a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d98180ef-659e-4273-a0b1-56bb9c8e23aa" rel="noopener noreferrer" target="_blank">438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9488f43f-1ea4-49b9-b223-b42dac778d26" rel="noopener noreferrer" target="_blank">428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/58309ee5-7542-48f0-9c60-67188d37de1c" rel="noopener noreferrer" target="_blank">425 - Een oprecht akkoord</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/6fcf21c0-13bf-4869-ac68-7a5876540031" rel="noopener noreferrer" target="_blank">380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/35ac51fd-1d2a-4738-bbfa-78c666950482" rel="noopener noreferrer" target="_blank">304 - Waarom Nederland een Wet op de politieke partijen nodig heeft en wat we hierbij kunnen leren van Duitsland</a><a href="https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/2c435c89-0141-4e6b-b15e-12b9adb5390e" rel="noopener noreferrer" target="_blank">162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht</a>***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:29:23 – Deel 201:02:14 – Deel 301:23:32 – Einde

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.

De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo’n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeuïge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.

Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.

Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nl

Betrouwbare Bronnen heeft ook een website met actuele informatie.

Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: adverteren@dagennacht.nl en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo’n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeuïge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nlBetrouwbare Bronnen heeft ook <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb" rel="noopener noreferrer" target="_blank">een website</a> met actuele informatie.Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl" rel="noopener noreferrer" target="_blank">adverteren@dagennacht.nl</a> en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

Betrouwbare Bronnen

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.
De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo&rsquo;n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeu&iuml;ge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.
Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.
Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nl
Betrouwbare Bronnen heeft ook <a href="https://vriendvandeshow.nl/bb">een website</a> met actuele informatie.
Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: <a href="mailto:adverteren@dagennacht.nl">adverteren@dagennacht.nl</a> en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

Advertisement