In een land dat in zijn 3500-jarige geschiedenis nog nooit één dag vrijheid heeft gekend, is het extra dapper om te doen wat in een democratie een grondrecht is: demonstreren. Petje af, dus, voor de Chinezen die de moed hebben om versoepeling van de absurde coronaregels te eisen. In zo’n 15 steden zijn inmiddels enkele tienduizenden mensen de straat op gegaan, met een onvermijdelijk gevolg: hard politieoptreden en het blokkeren van verzamelpunten. 

Om de demonstraties voor te stellen als bedreigend voor de regering, of zelfs een mogelijke opstap naar de val van Xi Jinping, is wensdenken. Van een opstand, zoals in het verleden, is geen sprake. Er zijn wel wat demonstranten die anti-Xi teksten scanderen, maar de meeste mensen zijn vooral woedend omdat ze nu al drie jaar van de ene totale lockdown in de andere gaan. Aanleiding was de brand in een flatgebouw, waarbij tien mensen omkwamen omdat ze als ratten in een coronaval zaten. 

Anders was het in 2019 en 2020 in Hong Kong, en in 1989 in Peking, toen demonstraties uitmondden in opstanden. Hong Kong, met zijn status aparte, had de ijdele hoop in vrijheid te kunnen doorleven, totdat China een zogenoemde ‘nationale veiligheidswet’ en een ‘uitwijzingswet’ oplegde, waarmee de schijndemocratie in de stadstaat door de mand viel. Ruim een miljoen mensen namen deel aan de opstand, 10.000 werden gearresteerd. 

Het is niets vergeleken met de Tiananmen-opstand van 1989, vereeuwigd in het iconische beeld van een man in een wit overhemd, in elke hand een boodschappentas, die voor de colonne tanks stond die het Plein van de Hemelse Vrede oprolden. Dat was op 5 juni, de derde dag van een ware slachtpartij door het leger onder de opstandelingen. Hier ging het om veel meer. Partijleider Deng Xiaoping had de economie geliberaliseerd, maar niet de persoonlijke vrijheden. Binnen de partij woedde daarover een fel debat, met Hu Yaobang als voorman van de liberale vleugel. Toen die in het voorjaar van 1989 overleed, demonstreerden op de dag van zijn begrafenis tienduizenden jonge Chinezen voor vrijheid van meningsuiting en persvrijheid.

In de dagen en weken erna, trokken ze met bijna een miljoen deelnemers naar Tiananmen. Het zou waarschijnlijk aan de aandacht van de wereld zijn ontsnapt, als midden mei niet toevallig Sovjetleider Gorbatsjov op staatsbezoek was gekomen, met in zijn kielzog journalisten uit de hele wereld, met camera’s en straalverbindingen. Er waren nog geen sociale media, maar wel CNN en de BBC met live beelden. Zo werd de ‘Tank Man’ wereldnieuws. Hoeveel mensen er bij de opstand zijn omgekomen weet niemand. De Britse ambassadeur, Alan Donald, hield het op 10.000. 

‘Tank Man’ verdween, niemand weet wat er van hem is geworden. Van de huidige demonstranten zullen we evenmin nog wat horen. Zo gaat dat, in een land dat in zijn 3500-jarige bestaan nog nooit één dag vrijheid heeft gekend.

In een land dat in zijn 3500-jarige geschiedenis nog nooit één dag vrijheid heeft gekend, is het extra dapper om te doen wat in een democratie een grondrecht is: demonstreren. Petje af, dus, voor de Chinezen die de moed hebben om versoepeling van de absurde coronaregels te eisen. In zo’n 15 steden zijn inmiddels enkele tienduizenden mensen de straat op gegaan, met een onvermijdelijk gevolg: hard politieoptreden en het blokkeren van verzamelpunten. 
Om de demonstraties voor te stellen als bedreigend voor de regering, of zelfs een mogelijke opstap naar de val van Xi Jinping, is wensdenken. Van een opstand, zoals in het verleden, is geen sprake. Er zijn wel wat demonstranten die anti-Xi teksten scanderen, maar de meeste mensen zijn vooral woedend omdat ze nu al drie jaar van de ene <a href="https://www.bbc.com/news/world-asia-china-63785351">totale lockdown</a> in de andere gaan. Aanleiding was de brand in een flatgebouw, waarbij tien mensen omkwamen omdat ze als ratten in een coronaval zaten. 
Anders was het in 2019 en 2020 in Hong Kong, en in 1989 in Peking, toen demonstraties uitmondden in opstanden. <a href="https://globalvoices.org/2022/07/19/what-happened-to-hong-kong-protesters-three-years-after-the-2019-crackdowns/">Hong Kong</a>, met zijn status aparte, had de ijdele hoop in vrijheid te kunnen doorleven, totdat China een zogenoemde ‘nationale veiligheidswet’ en een ‘uitwijzingswet’ oplegde, waarmee de schijndemocratie in de stadstaat door de mand viel. Ruim een miljoen mensen namen deel aan de opstand, 10.000 werden gearresteerd. 
Het is niets vergeleken met de <a href="https://www.bbc.com/news/world-asia-48445934">Tiananmen-opstand</a> van 1989, vereeuwigd in het iconische beeld van een man in een wit overhemd, in elke hand een boodschappentas, die voor de colonne tanks stond die het Plein van de Hemelse Vrede oprolden. Dat was op 5 juni, de derde dag van een ware slachtpartij door het leger onder de opstandelingen. Hier ging het om veel meer. Partijleider Deng Xiaoping had de economie geliberaliseerd, maar niet de persoonlijke vrijheden. Binnen de partij woedde daarover een fel debat, met Hu Yaobang als voorman van de liberale vleugel. Toen die in het voorjaar van 1989 overleed, demonstreerden op de dag van zijn begrafenis tienduizenden jonge Chinezen voor <a href="https://www.history.com/topics/china/tiananmen-square">vrijheid van meningsuiting en persvrijheid</a>.
In de dagen en weken erna, trokken ze met bijna een miljoen deelnemers naar Tiananmen. Het zou waarschijnlijk aan de aandacht van de wereld zijn ontsnapt, als midden mei niet toevallig Sovjetleider Gorbatsjov op staatsbezoek was gekomen, met in zijn kielzog journalisten uit de hele wereld, met camera’s en straalverbindingen. Er waren nog geen sociale media, maar wel CNN en de BBC met live beelden. Zo werd de ‘Tank Man’ wereldnieuws. Hoeveel mensen er bij de opstand zijn omgekomen weet niemand. De Britse ambassadeur, Alan Donald, hield het op 10.000. 
‘Tank Man’ verdween, niemand weet wat er van hem is geworden. Van de huidige demonstranten zullen we evenmin nog wat horen. Zo gaat dat, in een land dat in zijn 3500-jarige bestaan nog nooit één dag vrijheid heeft gekend.

Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context.

Bernard Hammelburg | BNR

Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context.

Advertisement