Met democratieën kan het wel eens vreemd lopen. Frankrijk staat op zijn achterste benen omdat de partij van president Macron bij de parlementsverkiezingen geen absolute meerderheid heeft behaald. ‘Frankrijk is onbestuurbaar,’ luidden vele koppen. ‘Macron wordt vijf jaar een lame duck,’ schreven anderen. Gevolgd door speculatie over nieuwe verkiezingen. 

Op een korte periode onder Mitterand na, heeft de partij van de Franse president de afgelopen 65 jaar een meerderheid in de assemblee gehad. En dus vinden de Fransen dat normaal, en met hen de democratische wereld. Het lijkt wel alsof de Franse kiezer van zelfverklaarde democraten een standje krijgt omdat die nu afwijkt en het heeft gewaagd ook voor de linkse en rechtse oppositie te stemmen. Hoe durven ze. 

Het is een mechanisme dat de democratische wereld in de greep heeft gekregen: prachtig dat er verkiezingen worden gehouden, maar dan verwachten we wel dat de uitslag binnen de liberaal-democratische kaders vallen. Amerikanen die op Trump hebben gestemd, en dat wellicht weer gaan doen: foei! Hongaren die op Orban stemmen: schande. Boris Johnson, die liegt en bedriegt en gewoon blijft zitten: nou já. 

Vooral binnen de Europese Unie is het tegenwoordig modieus om volkeren bestraffend toe te spreken als ze het liberale centrum verlaten en voor de linker- of rechterflank gaan. De Europese Commissie is een soort keuringsdienst van democratische waarden geworden, waar vaak maanden, en soms jaren wordt onderhandeld om de geest van een eigenwijs-dissidente lidstaat weer in de Brusselse fles de krijgen. Nu dus zelfs in Frankrijk, met een discussie of Macron volgens de grondwet nieuwe verkiezingen kan uitschrijven, of dat hij een jaar moet wachten. 

De grondgedachte is merkwaardig. Los van de aanzienlijke kans dat Macrons partij ook bij nieuwe verkiezingen geen meerderheid haalt, is het de vraag of het allemaal zo erg is. Eén telefoontje naar Mark Rutte en hij krijgt zo een lijstje tips om tijdens een kabinetsperiode incidentele coalities te vormen. 

De EU is een verbond van soevereine democratieën. Het zijn dus, in laatste instantie, niet hun leiders die de dienst uitmaken, maar hun kiezers. Het is het volste recht van de kiezer om te stemmen op wat in de ogen van menig toeschouwer een foute kandidaat is. Ook als de gevestigde orde dan vreselijk moet spartelen. Zoals Macron nu.

Met democratieën kan het wel eens vreemd lopen. Frankrijk staat op zijn achterste benen omdat de partij van president Macron bij de parlementsverkiezingen geen absolute meerderheid heeft behaald. ‘Frankrijk is onbestuurbaar,’ luidden vele koppen. ‘Macron wordt vijf jaar een lame duck,’ schreven anderen. Gevolgd door speculatie over nieuwe verkiezingen. 
Op een korte periode onder Mitterand na, heeft de partij van de Franse president de afgelopen 65 jaar een <a href="https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/buitenland/artikel/5316105/macron-vleugellam-frankrijk-onregeerbaar-parlementsverkiezingen">meerderheid in de assemblee</a> gehad. En dus vinden de Fransen dat normaal, en met hen de democratische wereld. Het lijkt wel alsof de Franse kiezer van zelfverklaarde democraten een standje krijgt omdat die nu afwijkt en het heeft gewaagd ook voor de linkse en rechtse oppositie te stemmen. Hoe durven ze. 
Het is een mechanisme dat de democratische wereld in de greep heeft gekregen: prachtig dat er verkiezingen worden gehouden, maar dan verwachten we wel dat de uitslag binnen de liberaal-democratische kaders vallen. Amerikanen die op Trump hebben gestemd, en dat wellicht weer gaan doen: foei! Hongaren die op Orban stemmen: schande. Boris Johnson, die liegt en bedriegt en gewoon blijft zitten: nou já. 
Vooral binnen de Europese Unie is het tegenwoordig modieus om volkeren bestraffend toe te spreken als ze het liberale centrum verlaten en voor de linker- of rechterflank gaan. De Europese Commissie is een soort keuringsdienst van democratische waarden geworden, waar vaak maanden, en soms jaren wordt onderhandeld om de geest van een eigenwijs-dissidente lidstaat weer in de Brusselse fles de krijgen. Nu dus zelfs in Frankrijk, met een discussie of Macron volgens de grondwet <a href="https://www.politico.eu/article/france-crisis-emmanuel-macron-parliamentary-election-2022/">nieuwe verkiezingen</a> kan uitschrijven, of dat hij een jaar moet wachten. 
De grondgedachte is merkwaardig. Los van de aanzienlijke kans dat Macrons partij ook bij nieuwe verkiezingen geen meerderheid haalt, is het de vraag of het allemaal zo erg is. Eén telefoontje naar Mark Rutte en hij krijgt zo een lijstje tips om tijdens een kabinetsperiode <a href="https://www.bbc.com/news/world-europe-61859881">incidentele coalities</a> te vormen. 
De EU is een verbond van soevereine democratieën. Het zijn dus, in laatste instantie, niet hun leiders die de dienst uitmaken, maar hun kiezers. Het is het volste recht van de kiezer om te stemmen op wat in de ogen van menig toeschouwer een foute kandidaat is. Ook als de gevestigde orde dan vreselijk moet spartelen. Zoals Macron nu.

Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context.

Bernard Hammelburg | BNR

Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context.

Advertisement