Wat zich precies afspeelt tijdens een oorlog is de belangrijkste vraag en het lastigst te beantwoorden. Wat de strijdende partijen zelf melden is vrijwel altijd onjuist, onvolledig en onbetrouwbaar. Communicatie is immers een onderdeel van strategie, en dus een wapen. Bruikbare informatie krijg je alleen van primaire bronnen, dus van mensen die de oorlog meemaken, zoals verslaggevers, en van beelden, bijvoorbeeld van satellieten of sociale media. Maar ook die moet je zien te checken. 

Je kunt ook varen op het kompas van media die hebben bewezen betrouwbare eigen bronnen te hebben. Alle serieuze media houden Oekraïneblogs bij, die doorgaans zijn gebaseerd op wat persbureaus en andere bronnen melden. De New York Times kwam deze week met waarschijnlijk het grondigste onderzoek sinds het uitbreken van de oorlog, met als thema het functioneren van de Russische krijgsmacht. Van onze militaire deskundigen wisten we al dat de Russen er een potje van hebben genaakt, maar hoe kolossaal de miskleun is was niet bekend. De krant legde de hand op het invasieplan, waarin officieren instructie kregen hun galauniform en medailles in te pakken, voor de militaire parade door Kiev, die binnen enkele dagen na de invasie zou plaatsvinden. 

De krant sprak met gewonde soldaten in ziekenhuizen, die de strijd in waren gestuurd met een kaart uit 1960, een Wikipedia gebruiksaanwijzing voor scherpschuttersgeweren, met nauwelijks proviand, kogels en uitrusting, en die twee derde van hun peloton zagen sneuvelen. Soms schoten de soldaten op elkaar. Pelotons werden in kleine groepen verdeeld, aangevoerd door allerhande vreemde snoeshanen, zoals Poetins voormalige lijfwacht en een huurlingenbaas die catering had verzorgd op het Kremlin. Een Russische krijgsgevangene was uit een gevangenis gehaald, waar hij wegens moord zat, om te vechten. Bij een krijgsgevangenenruil en terugkeer in Rusland werd hij met een moker geëxecuteerd. 

Poetins vertrouwelingen gaven alleen adviezen die hij wilde horen. Van het invasieplan wisten zijn woordvoerder, Peskov, stafchef Vaino en media-adviseur Gromov niets. Ze hoorden er pas van na de inval in Oekraïne. CIA-directeur Burns waarschuwde een Russische collega van tevoren voor de risico’s van een invasie, maar kreeg te horen dat de Russen zo sterk waren dat ze zelfs de Amerikanen aankonden. Het menselijke offer was geen beletsel. Tegen de toenmalige Israëlische premier Bennett zei Poetin: ‘We zijn een groot land en we hebben geduld.’ 

Het is een ontluisterend verhaal. Ons beeld van een falend Russisch leger was minder negatief dan de werkelijkheid. Het is ook een griezelige onthulling, want Poetin geeft onder geen beding op. Heeft de NAVO een plan B?

Wat zich precies afspeelt tijdens een oorlog is de belangrijkste vraag en het lastigst te beantwoorden. Wat de strijdende partijen zelf melden is vrijwel altijd onjuist, onvolledig en onbetrouwbaar. Communicatie is immers een onderdeel van strategie, en dus een wapen. Bruikbare informatie krijg je alleen van primaire bronnen, dus van mensen die de oorlog meemaken, zoals verslaggevers, en van beelden, bijvoorbeeld van satellieten of sociale media. Maar ook die moet je zien te checken. 
Je kunt ook varen op het kompas van media die hebben bewezen betrouwbare eigen bronnen te hebben. Alle serieuze media houden <a href="https://www.bnr.nl/nieuws/internationaal/10497945/liveblog">Oekraïneblogs</a> bij, die doorgaans zijn gebaseerd op wat persbureaus en andere bronnen melden. De <a href="https://www.nytimes.com/interactive/2022/12/16/world/europe/russia-putin-war-failures-ukraine.html">New York Times</a> kwam deze week met waarschijnlijk het grondigste onderzoek sinds het uitbreken van de oorlog, met als thema het functioneren van de Russische krijgsmacht. Van onze militaire deskundigen wisten we al dat de Russen er een potje van hebben genaakt, maar hoe kolossaal de miskleun is was niet bekend. De krant legde de hand op het invasieplan, waarin officieren instructie kregen hun galauniform en medailles in te pakken, voor de militaire parade door Kiev, die binnen enkele dagen na de invasie zou plaatsvinden. 
De krant sprak met gewonde soldaten in ziekenhuizen, die de strijd in waren gestuurd met een kaart uit 1960, een Wikipedia gebruiksaanwijzing voor scherpschuttersgeweren, met nauwelijks proviand, kogels en uitrusting, en die twee derde van hun peloton zagen sneuvelen. Soms schoten de soldaten op elkaar. Pelotons werden in kleine groepen verdeeld, aangevoerd door allerhande vreemde snoeshanen, zoals Poetins voormalige lijfwacht en een huurlingenbaas die catering had verzorgd op het Kremlin. Een Russische krijgsgevangene was uit een gevangenis gehaald, waar hij wegens moord zat, om te vechten. Bij een krijgsgevangenenruil en terugkeer in Rusland werd hij met een moker geëxecuteerd. 
Poetins vertrouwelingen gaven alleen adviezen die hij wilde horen. Van het invasieplan wisten zijn woordvoerder, Peskov, stafchef Vaino en media-adviseur Gromov niets. Ze hoorden er pas van na de inval in Oekraïne. CIA-directeur Burns waarschuwde een Russische collega van tevoren voor de risico’s van een invasie, maar kreeg te horen dat de Russen zo sterk waren dat ze zelfs de Amerikanen aankonden. Het menselijke offer was geen beletsel. Tegen de toenmalige Israëlische premier Bennett zei Poetin: ‘We zijn een groot land en we hebben geduld.’ 
Het is een ontluisterend verhaal. Ons beeld van een falend Russisch leger was minder negatief dan de werkelijkheid. Het is ook een griezelige onthulling, want Poetin geeft onder geen beding op. Heeft de NAVO een plan B?

Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context.

Bernard Hammelburg | BNR

Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context.

Advertisement