Dat Zweden uiteindelijk het NAVO-lidmaatschap zou binnenhalen was geen verrassing, maar dat de Turkse president Erdogan op deze top al door de knieën zou gaan was dat beslist wél. In de categorie politiek manipuleren is en blijft hij een grootmeester. Hij is nu even de held, de vriend en de bondgenoot die voor rede vatbaar is. En even niet de megalomane autocraat die een klopjacht uitvoert op tegenstanders, de oppositie en de vrije pers. 

Zijn verzet tegen Zweedse toetreding heeft hem geen windeieren gelegd. Biden paaide hem met de levering van F16’s. Dat verzoek liep al lang, en had hier volgens Erdogan niets mee te maken. Ammehoela. Toen eiste Erdogan hervatting van de procedure voor Turks EU-lidmaatschap. Dat heeft niets met de NAVO te maken, maar Zweden pakte het heel handig op door te beloven zich daarvoor in te gaan zetten. Niemand had het over waarom de aanvraag ook al weer was opgeschort: als reactie op Erdogans meedogenloze optreden na de mislukte staatsgreep van 2016 en de onttakeling van de democratie en de rechtsstaat. Daar is helemaal niets aan veranderd. Dat Erdogan in Vilnius zo’n beetje als held op het schild werd gehesen is op z’n zachtst gezegd navrant. 

Tenzij Turkije terugkeert naar een democratie met een duidelijke scheiding der machten, volledige vrijheid  van meningsuiting, en de vrijlating van politieke gevangenen is toetreding tot de EU uitgesloten, dus de Zweedse poging om de onderhandelingen hervat te krijgen is een slag in de lucht. Hoewel de NAVO en EU niet hetzelfde zijn, is ook de NAVO een alliantie van democratieën. Turkije is het op een na grootste NAVO-lid, maar als het geen lid was en het zou willen worden, zou het kansloos zijn. Het is het enige NAVO-lid dat modern afweergeschut heeft gekocht van Rusland. Daar hoor je niemand meer over. 

Je kunt dus niet anders dan bewondering hebben voor het politieke talent van Erdogan. Hij heeft de regie, hij krijgt wat hij wil, de NAVO eet uit zijn hand, hij verkoopt drones aan Oekraïne en speelt zonder scrupules mooi weer met Rusland. De Houdini van Constantinopel heeft een mooie week.